Subskrybuj nas na Youtube
Dla jednostek budżetowych nie określono wprost zasad postępowania w przypadku podziału jednego środka trwałego na dwa lub kilka. Trzeba się posiłkować sposobem postępowania wskazanym w CIT.
Jednostka budżetowa posiada w swoich księgach rachunkowych środek trwały pod nazwą „droga” zaklasyfikowany do KŚT – 220. Kierownictwo jednostki podjęło decyzję o wyodrębnieniu z tego środka urządzeń odwadniających drogę, które również będą zaklasyfikowane do KŚT – 220. W jaki sposób jednostka powinna postąpić, aby w prawidłowy sposób dokonać rozdzielenia wymienionego środka trwałego oraz w jaki sposób ująć to zdarzenie w księgach rachunkowych jednostki?
Jednostki budżetowe stosownie do art. 40 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych prowadzą księgi rachunkowe według zasad określonych w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości, z uwzględnieniem zasad wynikających z ustawy powołanej na wstępie i rozporządzeń wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym w szczególności rozporządzenia ministra finansów z 5 lipca 2010 r. Ustawa o rachunkowości ani inne ustawy nie określają wprost zasad postępowania w przypadku podziału jednego środka trwałego na dwa lub kilka. Stąd też w mojej ocenie w opisanej sytuacji należałoby się posiłkować zasadami określającymi sposób postępowania w przypadku odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej, zawartymi w art. 16g ust. 16 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tymi zasadami, w przypadku trwałego oddzielenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej, wartość początkowa środka trwałego ulega zmniejszeniu o różnicę między ceną nabycia (kosztu wytworzenia) oddzielonego składnika a przypadającą na nią w danym okresie sumę odpisów amortyzacyjnych, przy czym zmiana wartości środków trwałych w ewidencji jest dokonywana od kolejnego miesiąca po dokonaniu odłączenia części składowej. Dokonując odłączenia części składowej od danego środka trwałego, jej wyceny należy dokonać według ceny nabycia (kosztu wytworzenia) w oparciu o posiadaną dokumentację z budowy środka trwałego. Natomiast w przypadku braku takiej dokumentacji, wartość ta w rozumieniu prawa bilansowego powinna zostać oszacowana przez osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i wiedzę w tym zakresie i nie musi to być rzeczoznawca.
W jaki sposób ustalić wartość części składowej podlegającej odłączeniu od środka trwałego oraz w jaki sposób przeprowadzić związane z tym zapisy w księgach rachunkowych, przedstawiono na przykładzie.
Do zapisów wskazanych w schemacie jednostka powinna zastosować odpowiednią analitykę według zasad wynikających z polityki rachunkowości, do której opracowania i aktualizowania jest zobowiązany kierownik jednostki, stosownie do postanowień art. 10 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości.
PRZYKŁAD 1
Urządzenie odwadniające drogę
Założenia:
a) wartość środka trwałego „droga” według wartości ujętej w ewidencji księgowej jednostki wynosi 450 000 zł,
b) amortyzacja środka trwałego „droga” została rozpoczęta od stycznia 2010 r. Do amortyzacji jednostka stosuje metodę liniową. Stawka amortyzacji wynosi 4,5 proc. rocznie,
c) odłączenie części składowej i wyodrębnienie nowego środka trwałego ze środka trwałego „droga” nastąpiło w czerwcu 2015 r.,
d) umorzenie na dzień wyodrębnienia wynosi 111 375 zł,
e) wartość początkowa odłączanego środka trwałego „urządzenia odwadniające drogę” ustalona według kosztu wytworzenia wynosi 180 000 zł.
Ustalenie wartości środków trwałych w wyniku podziału na dwa środki trwałe:
1. Odpisy umorzeniowe przypadające na odłączony środek trwały (naliczone od stycznia 2010 r. do czerwca 2015 r.): (180 000 zł x 4,5 proc. : 12 m-cy) x 66 m-cy = 44 550 zł
2. Różnica pomiędzy kosztem wytworzenia wydzielonego środka trwałego a przypadającą na nią sumę odpisów amortyzacyjnych: (180 000 zł – 44 550 zł) = 135 450 zł
3. Wartość początkowa środka trwałego „droga”, po wydzieleniu środka trwałego „urządzenia odwadniające drogę”: (450 000 zł – 135 450 zł) = 314 550 zł.
Powyższe oznacza, że począwszy od lipca 2015 r. jednostka powinna naliczać odpisy amortyzacyjne w następujący sposób:
1) dla środka trwałego „droga” – od wartości pomniejszonej o nieumorzoną wartość odłączonej części, tj. od kwoty 314 550 zł,
2) dla wyodrębnionego środka trwałego „urządzenia odwadniające drogę” – od wartości początkowej ustalonej na poziomie kosztu wytworzenia, pomniejszonej o umorzoną wartość wyodrębnionego środka trwałego, tj. od kwoty 44 550 zł. Wyodrębnienie środka trwałego spowoduje wydłużenie okresu amortyzacji.
Objaśnienia:
1. PK – zmniejszenie wartości początkowej środka trwałego „droga” o wartość netto wyodrębnionego środka trwałego – 44 550 zł;
2. PK – ujęcie w ewidencji księgowej wyodrębnionego środka trwałego ”urządzenia odwadniające drogę” o wartości 44 550 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U z 2014 r. poz. 1662 ze zm.).
Rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289).
