To ważna zasada nie tylko dla sprzedawców towarów, ale też dla nabywców. Jeśli są nimi zagraniczni podatnicy, a dostawa ma miejsce w Polsce, to właśnie oni zapłacą podatek
CYKL: MIEJSCE DOSTAW TOWARÓW (CZ. 1)
Opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają tylko dostawy towarów, których miejsce znajduje się na terytorium Polski. Zasady ustalania miejsca dostaw towarów są dość skomplikowane.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce podlegają m.in. odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario – nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce odpłatne dostawy towarów poza terytorium kraju.
Powyższe ma znaczenie nie tylko dla podatników dokonujących dostaw towarów, ale również dla podatników nabywających towary. Należy bowiem zauważyć, że w przypadku dokonywanych przez zagranicznych podatników dostaw towarów, których miejsce znajduje się na terytorium Polski, podatnikami są często nabywcy (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).
O tym, czy i gdzie (na terytorium kraju czy poza) dostawy towarów mają miejsce, decydują art. 22–24 ustawy o VAT, tj. przepisy o miejscu dostaw towarów. W świetle tych regulacji dostawy towarów podzielić można na siedem grup. [tabela 1]
W tej części cyklu zajmiemy się pięcioma pierwszymi grupami dostaw towarów. Zasady ustalania miejsca dostaw towarów w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium i na terytorium kraju zostaną omówione w ramach kolejnych odcinków cyklu.
Wysyłane lub transportowane
W przypadku dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych miejscem świadczenia dostawy jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy (zob. art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Zasada ta ma zastosowanie niezależnie od tego, kto (dostawca, nabywca, inny podmiot) organizuje wysyłkę lub transport i niezależnie od tego, kto dokonuje takiej wysyłki lub transportu. [przykład 1]
PRZYKŁAD 1
Zaczyna się w Polsce
Do polskiego przedsiębiorcy zwrócił się ukraiński kontrahent i zamówił towar, który ma zostać dostarczony do czeskiego magazynu kontrahenta. Miejsce świadczenia dostawy znajduje się w tej sytuacji w Polsce (w Polsce bowiem rozpocznie się transport towaru do czeskiego magazynu ukraińskiego kontrahenta). Oznacza to, że dostawa na rzecz ukraińskiego kontrahenta będzie podlegała opodatkowaniu VAT w Polsce (jako dostawa krajowa lub jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).
Zdarza się, że podatnik dokonujący dostawy towarów wcześniej importuje je, a dostawa dokonywana jest bezpośrednio z państwa trzeciego do nabywcy. W takich przypadkach stosowanie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jest wyłączone. Jak bowiem stanowi art. 22 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów.
W przypadkach takich dochodzi zatem – niezależnie od importu towarów – do dostawy towarów na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów. Miejsce takich dostaw znajduje się na terytorium kraju, jeżeli ich import podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. W pozostałych przypadkach miejscem ich dostaw będzie terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju (państwa członkowskiego, w którym import tych towarów podlega opodatkowaniu VAT). [przykład 2]
PRZYKŁAD 2
Przy imporcie
Podatnik nabył towar od brytyjskiej firmy. Towar został wysłany do polskiego podatnika bezpośrednio z Chin, przy czym importerem (podmiotem, na którym ciąży obowiązek zapłaty cła) jest brytyjska firma.
Scenariusz A. Towar został odprawiony w Niemczech i stamtąd dostarczony polskiemu podatnikowi. W takim przypadku miejsce dokonania dostawy tego towaru znajduje się na terytorium Niemiec, a więc dostawa ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Scenariusz B. Towar został odprawiony w Polsce i dostarczony polskiemu podatnikowi. W takim przypadku miejsce dokonania dostawy tego towaru znajduje się na terytorium Polski, a więc dostawa ta podlega opodatkowaniu VAT w Polsce (podatnikiem z tytułu tej dostawy jest najprawdopodobniej polski nabywca na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).
Podkreślić należy, że art. 22 ust. 4 ustawy o VAT nie ma zastosowania w przypadkach, gdy podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania towarów jest nabywca. Orzekł tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, stwierdzając w wyroku z 29 września 2010 r. (sygn. akt I SA/Po 452/10), że „w przedstawionej dostawie bierze udział dwóch pośredników z Polski, a towar ostatecznie transportowany jest z Białorusi do polskiego odbiorcy, który jest jednocześnie importerem i dokonuje zgłoszenia celnego. Transport organizowany jest przez białoruskiego dostawcę. Należy zatem uznać, że transakcja dokonana pomiędzy wnioskodawcą a importerem nie powinna być rozpoznawana jako dostawa krajowa”. [przykład 3]
PRZYKŁAD 3
Podatnikiem jest nabywca
Wróćmy do przykładu 2 i załóżmy, że to na polskim nabywcy (a nie na brytyjskim dostawcy) ciążyć będzie obowiązek zapłaty cła, a więc to polski nabywca będzie podatnikiem z tytułu importu towarów. W takim przypadku art. 22 ust. 4 ustawy o VAT nie znalazłby zastosowania, a w konsekwencji miejsce dokonania dostawy towaru znajdowałoby się na terytorium Chin (w miejscu, w którym towary znajdowały się w momencie rozpoczęcia transportu do polskiego nabywcy) i nie podlegałaby ona opodatkowaniu VAT w Polsce.
Instalowane lub montowane
W szczególny sposób ustalane jest miejsce świadczenia dostawy towarów, które są przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz instalowane lub montowane (z próbnym uruchomieniem lub bez niego). Miejscem świadczenia takich dostaw jest miejsce, w którym towary te są instalowane lub montowane (zob. art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).
Takie brzmienie przepisów powoduje, że w sytuacji gdy montaż lub instalacja dostarczanych towarów odbywa się na terytorium innego państwa niż terytorium państwa dostawcy, dostawę taką traktuje się jako dokonaną na terytorium tego innego państwa (państwa, w którym odbywa się instalacja lub montaż). W przypadku gdy montaż lub instalacja mają miejsce w Polsce, miejsce dostaw towarów znajduje się na terytorium Polski, a więc podlegają one opodatkowaniu VAT w Polsce. [przykład 4]
PRZYKŁAD 4
Montaż w Polsce...
Polski podatnik A nabył od włoskiego podatnika B linię produkcyjną wraz z montażem w polskiej fabryce podatnika A. Miejsce dostawy takiej linii produkcyjnej znajdować się będzie na terytorium Polski na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (do rozliczenia VAT z tytułu tej dostawy najprawdopodobniej zobligowany jest polski podatnik A na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).
Natomiast w przypadku, gdy montaż lub instalacja mają miejsce poza Polską, miejsce dokonania dostaw towarów znajduje się poza terytorium Polski, a więc nie podlegają one opodatkowaniu VAT w naszym kraju. [przykład 5]
PRZYKŁAD 5
...lub w Niemczech
Polski podatnik X dokonał dostawy robota przemysłowego wraz z jego instalacją w Niemczech. Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT miejsce dokonania takiej dostawy znajduje się na terytorium Niemiec, a więc dostawa ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce (zwłaszcza jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).
Wskazać jednak należy, że art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT nie ma jednak zastosowania w przypadku, gdy instalacja lub montaż polega na wykonaniu prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru. W takich przypadkach miejscem dokonania dostaw towarów jest miejsce rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
Dodać należy, że przepisy nie definiują pojęcia „prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru”. Zważywszy, że Słownik języka polskiego (pod red. M. Szymczaka, Warszawa 2002) definiuje słowo „prosty” jako „nieskomplikowany, niezawiły, niezłożony, oczywisty, zrozumiały”, za proste czynności umożliwiające funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru uznać należy czynności, które nie wymagają posiadania specjalistycznej wiedzy, umiejętności lub narzędzi oraz cechują się niską pracochłonnością.
Takie też stanowisko prezentują organy podatkowe. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 grudnia 2012 r. (nr ILPP4/443-397/12-2/EWW), „przepisy ustawy [o VAT – dop. redakcji] nie definiują pojęcia »prostych« czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru. Wobec tego przyjęto, że prostymi czynnościami umożliwiającymi funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru są czynności, których wykonanie nie wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy, posiadania specjalistycznych narzędzi oraz cechuje się niską pracochłonnością”. Z kolei w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 24 stycznia 2013 r. (nr IPTPP2/443-889/12-4/AW) czytamy, że „do instalacji lub montażu nie zalicza się prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Jako »proste czynności« (zdaniem tut. organu) należy rozumieć działania, umożliwiające funkcjonowanie danego towaru/sprzętu, które potencjalny nabywca mógłby wykonać we własnym zakresie. Dlatego też, a contrario, za montaż lub instalację należy uznać takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego lub instalowanego towaru/sprzętu”. [przykład 6]
PRZYKŁAD 6
Proste czynności
Polska spółka sprzedała fotele biurowe czeskiej firmie, zobowiązując się do ich montażu w siedzibie kontrahenta. W takim przypadku montaż ma charakter prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie foteli, a więc zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT miejsce dokonania dostaw foteli znajduje się w tej sytuacji na terytorium Polski, tj. w miejscu rozpoczęcia ich transportu do nabywcy. Dostawa foteli, o której mowa, podlega zatem opodatkowaniu VAT w Polsce (jako dostawa krajowa lub jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).
Przyjmuje się, iż art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT ma zastosowanie również w przypadku dostaw towarów, które są instalowane lub montowane poza Unią Europejską. Powoduje to, że w przypadkach takich nie dochodzi do podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce eksportu towarów, lecz do niepodlegających opodatkowaniu VAT w Polsce dostaw towarów poza terytorium kraju.
Stanowisko takie reprezentują zarówno organy podatkowe (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 kwietnia 2008 r., nr ITPP2/443-8/08/RS), jak i sądy administracyjne. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 6 maja 2011 r. (sygn. akt I SA/Kr 1973/10) czytamy, że „w sytuacji przemieszczenia towarów, gdy są one instalowane bądź montowane na terytorium państwa innego niż terytorium kraju, miejsce montażu lub instalacji determinuje miejsce dostawy (miejsce opodatkowania) i z tego oczywistego powodu takie przemieszczenie nie może być uznane za eksport towarów opodatkowany według polskiej ustawy”. [przykład 7]
PRZYKŁAD 7
Instalacja w Rosji
Polski podatnik dokonał dostawy linii produkcyjnej wraz z montażem do Rosji. W takim przypadku nie dochodzi do podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce eksportu towarów. Miejsce dokonania dostawy przedmiotowej linii produkcyjnej znajduje się na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT na terytorium Polski, a w konsekwencji jest to niepodlegająca opodatkowaniu VAT w Polsce dostawa poza terytorium kraju.
Niewysyłane i nietransportowane
Nie zawsze konsekwencją dostawy towarów jest ich wysyłka lub transport. Bywa, że towary będące przedmiotem dostawy nie są nigdzie wysyłane ani transportowane. W przypadkach takich miejscem dostawy jest miejsce, w którym towary te znajdują się w momencie dostawy (zob. art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). [przykłady 8 i 9]
PRZYKŁAD 8
To samo miejsce
Polska kopalnia sprzedała niemieckiej firmie węgiel znajdujący się na hałdzie w Katowicach. Węgiel nie został przez nabywcę nigdzie wywieziony, lecz jest sprzedawany polskim i zagranicznym kontrahentom niemieckiej firmy. W takim przypadku miejsce dokonania dostawy towarów przez kopalnię znajdowało się w miejscu dokonania dostawy (na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), a więc na terytorium kraju.
PRZYKŁAD 9
Zakup i dostawa w Polsce
W trakcie przejazdu przez Polskę uszkodzone zostało lusterko samochodu ciężarowego należącego do litewskiej firmy transportowej. Kierowca w imieniu tej firmy nabył od polskiego podatnika lusterko i samodzielnie zamontował je w samochodzie. W takim przypadku miejsce dokonania dostawy lusterka znajduje się na terytorium Polski na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.
Na pokładach statków, samolotów lub pociągów
W szczególny sposób ustalane jest miejsce świadczenia dostaw towarów na pokładach statków, samolotów i pociągów. W zakresie, w jakim transport pasażerów wykonywany jest na terytorium Unii Europejskiej, miejscem świadczenia takich dostaw towarów jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów (zob. art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). W pozostałym zakresie (w trakcie części transportu pasażerów wykonywanej poza terytorium Unii Europejskiej) miejscem świadczenia dostaw towarów jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy (zob. art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). [przykład 10]
Na użytek stosowania art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT sformułowanych zostało wiele definicji. [tabela 2]
PRZYKŁAD 10
Lot Warszawa – Lizbona
Linia lotnicza oferuje pasażerom m.in. przeloty na trasie Warszawa – Lizbona (przelot odbywa się częściowo nad terytorium Szwajcarii, a więc państwa nienależącego do Unii Europejskiej). Miejsce świadczenia dostaw dokonywanych w trakcie takich lotów:
1) znajduje się na terytorium Polski – w zakresie dostaw dokonywanych podczas przelotów na trasie Warszawa – Lizbona (w tym zakresie dostawy te podlegają zatem opodatkowaniu polskim VAT),
2) znajduje się na terytorium Portugalii – w zakresie dostaw dokonywanych podczas przelotów na trasie Lizbona – Warszawa (w tym zakresie dostawy te podlegają zatem opodatkowaniu portugalskim VAT).
Dodać należy, że art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie dotyczy dostaw towarów na pokładach autobusów oraz innych pojazdów samochodowych. W konsekwencji miejscem takich dostaw jest zawsze miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy (a więc terytorium państwa, na którym w momencie dostawy znajduje się autobus lub inny pojazd samochodowy). [przykład 11]
PRZYKŁAD 11
Podróż busem
Podatnik prowadzi firmę transportową przewożącą pasażerów z Polski na lotniska w Berlinie. W wykorzystywanych do tego busach sprzedaje napoje. W zakresie, w jakim napoje takie sprzedawane są w Polsce, miejsce ich dokonywania znajduje się na terytorium Polski, a więc sprzedaż ta podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. Natomiast w zakresie, w jakim napoje sprzedawane są w Niemczech, miejsce ich dokonywania znajduje się na terytorium Niemiec, a więc sprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce (lecz w Niemczech).
Gaz, energia elektryczna oraz energia cieplna lub chłodnicza
W szczególny sposób ustalane jest miejsce dostaw gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym oraz energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej. W takich przypadkach sposób ustalania miejsca dostaw zależy od tego, kto jest nabywcą gazu albo energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej. [przykład 12] [tabela 3]
PRZYKŁAD 12
Decyduje nabywca
Polska firma energetyczna sprzedaje w systemie elektroenergetycznym energię firmie niemieckiej. Jeżeli jest to firma zajmująca się odsprzedażą energii, miejsce dostaw energii elektrycznej niemieckiej firmie znajduje się na terytorium Niemiec (na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). W przeciwnym razie miejsce dokonania tych dostaw znajduje się w miejscu, gdzie dostarczana energia elektryczna jest przez niemiecką firmę faktycznie zużywana (na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT).
Dostawy łańcuchowe
Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. Są to tzw. dostawy łańcuchowe. Sposób ustalania miejsca świadczenia w przypadku takich dostaw reguluje art. 22 ust. 2 i 3 ustawy o VAT.
Z przepisów tych wynika, że wysyłka lub transport towaru w ramach dostawy łańcuchowej zawsze przyporządkowane są jednej tylko dostawie. Tylko zatem jedna dostawa realizowana w ramach dostawy łańcuchowej ma charakter ruchomy, zaś pozostałe są dostawami towarów niewysyłanych ani nietransportowanych (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 grudnia 2013 r., nr ILPP4/443-417/13-2/ISN), które uważa się za dokonane:
1) w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu – w przypadku dostaw, które poprzedzają wysyłkę lub transport towarów (zob. art. 22 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT),
2) w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów – w przypadku dostaw, które następują po wysyłce lub transporcie towarów (zob. art. 22 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT).
Powyższe powoduje, że w przypadku dostaw łańcuchowych towarów wysyłanych między państwami członkowskimi tylko jedna dostawa (dostawa ruchoma) stanowić może wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (a nabycie w ramach tej dostawy – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów). Pozostałe dostawy są dostawami krajowymi (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 6 kwietnia 2006 r. w sprawie C-245/04), tj. dostawami krajowymi dokonywanymi w państwie rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów (w Polsce na podstawie art. 22 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT) lub dostawami krajowymi dokonywanymi w państwie zakończenia lub wysyłki towarów w Polsce na podstawie art. 22 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT).
O tym, która dostawa ma charakter ruchomy, decydują okoliczności danej dostawy łańcuchowej. Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez pierwszego dostawcę, dostawą ruchomą jest dostawa dokonywana przez tego pierwszego dostawcę. Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez ostatecznego nabywcę, dostawą ruchomą jest dostawa dokonywana na rzecz tego ostatecznego nabywcy.
Szczególna sytuacja ma miejsce, jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy (w ramach dostawy łańcuchowej). W przypadkach takich przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy (tj. z całościowej oceny wszystkich okoliczności sprawy – zob. wyrok TSUE z 16 grudnia 2010 r. w sprawie C-430/09) wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie. [przykład 13]
PRZYKŁAD 13
Transakcja łańcuchowa
W transakcji sprzedaży towaru bierze udział pięciu podatników z różnych państw członkowskich. Firma z Litwy B kupuje towar od firmy łotewskiej A i sprzedaje go firmie polskiej C. Firma polska C sprzedaje towar innej firmie litewskiej D, która to firma sprzedaje ostatecznie firmie polskiej E. Towar będący przedmiotem transakcji wysyłany jest bezpośrednio z Łotwy (z firmy łotewskiej A) do Polski (do polskiej firmy E).
Scenariusz A. Organizatorem transportu jest firma łotewska A. Oznacza to, że dostawie dokonywanej przez tę firmę przyporządkowana jest wysyłka towarów (miejsce świadczenia takiej dostawy znajdowałoby się w takim wypadku na Łotwie), zaś miejsce świadczenia wszystkich pozostałych dostaw towarów znajduje się na terytorium Polski (w konsekwencji dostawy dokonywane między podatnikami A i B, B i C, C i D oraz D i E podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce). Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (na Łotwie) może być dostawa towarów dokonywana przez firmę łotewską A, zaś wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (w Polsce) jest nabycie towaru przez firmę litewską B.
Scenariusz B. Organizatorem transportu jest firma polska C. W tej sytuacji miejsce świadczenia dostawy między podmiotami A i B oraz B i C znajduje się na terytorium Łotwy (i dostawy te podlegają opodatkowaniu VAT na Łotwie), zaś miejsce świadczenia dostaw między podatnikami C i D oraz D i E znajduje się na terytorium Polski (i dostawy te podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce). Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (na Łotwie) może być dostawa towarów dokonywana przez firmę litewską B, zaś wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (w Polsce) jest nabycie towaru przez firmę polską C.
Scenariusz C. Organizatorem transportu jest firma polska E. W tej sytuacji miejsce świadczenia wszystkich dostaw (między podatnikami A i B, B i C, C i D oraz D i E) znajduje się na terytorium Łotwy i podlega opodatkowaniu VAT na Łotwie. Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (na Łotwie) może być dostawa towarów dokonywana przez firmę litewską D, zaś wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (w Polsce) jest nabycie towaru przez firmę polską E.
TABELA 1. SIEDEM GRUP
Dostawy towarów można podzielić na siedem grup (z punktu widzenia przepisów o miejscu dostaw towarów):
1) dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, przez nabywcę lub przez osobę trzecią,2) dostawy towarów, które są przez dokonującego dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego,3) dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych,4) dostawy towarów na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów wykonywanej na terytorium Unii Europejskiej,5) dostawy gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym oraz energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej,6) sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju,7) sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju.
TABELA 2. TRANSPORT PASAŻERÓW NA TERYTORIUM UE
Definicje na potrzeby stosowania art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT
Pojęcie Definicja Podstawa prawna
Część transportu pasażerów wykonana na terytorium Unii Europejskiej. Część transportu zrealizowanego bez zatrzymania na terytorium państwa trzeciego (państwa nienależącego do Unii Europejskiej) od miejsca rozpoczęcia transportu pasażerów do miejsca zakończenia transportu pasażerów, z zastrzeżeniem, że w przypadku podróży w obie strony odcinek powrotny transportu uznaje się za transport oddzielny. Art. 22 ust. 5 pkt 1 i 4 ustawy o VAT.
Miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów. Przewidziane pierwsze na terytorium Unii Europejskiej miejsce przyjęcia pasażerów na pokład, w tym również po odcinku podróży poza terytorium UE. Art. 22 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT.
Miejsce zakończenia transportu pasażerów. Przewidziane ostatnie na terytorium UE miejsce zejścia z pokładu pasażerów, którzy zostali na niego przyjęci na terytorium UE, w tym również przed odcinkiem podróży poza terytorium UE. Art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT.
TABELA 3. ZASADY OKREŚLANIA
Nabywca Miejsce dostawy Podstawa prawna
Podatnik VAT (zarówno polski, jak podatnik z innego państwa członkowskiego lub państwa nienależącego do Unii Europejskiej), którego głównym celem nabywania gazu, energii elektrycznej, energii cieplnej lub chłodniczej jest odsprzedaż tych towarów w takich systemach i u którego własne zużycie takich towarów jest nieznaczne. Miejsce, gdzie podmiot taki posiada siedzibę działalności gospodarczej, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, do którego dostarczane są te towary – miejsce, gdzie podmiot ten posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a w przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Art. 22 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.
Inny podmiot. Miejsce, w którym nabywca korzysta z tych towarów i je zużywa (z zastrzeżeniem, że jeżeli wszystkie te towary lub ich część nie są w rzeczywistości zużyte przez tego nabywcę, towary niezużyte uważa się za wykorzystane i zużyte w miejscu, w którym nabywca posiada siedzibę działalności gospodarczej, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, do którego dostarczane są te towary – miejsce, gdzie nabywca posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a w przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu). Art. 22 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).