Przy opodatkowaniu przewozu pasażerów stosuje się głównie klucz kilometrowy. Przy towarach decyduje status nabywcy, tzn. czy jest on podatnikiem, czy nie.
ikona lupy />
Tomasz Krywan, doradca podatkowy / Dziennik Gazeta Prawna
Cykl: Miejsce dostaw towarów (cz. 8)
Przepisy o VAT przewidują szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług transportowych. Zasady te zależą od rodzaju transportu (pasażerski czy towarowy), a w przypadku transportu towarowego od tego, kto jest nabywcą usług (podatnik czy podmiot niebędący podatnikiem).
O tym, kto płaci VAT, decyduje miejsce dostawy

Zobacz również
Podróżują osoby...
Miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest co do zasady miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości (zob. art. 28f ust. 1 ustawy o VAT), czyli miejsce to oznacza się na podstawie klucza kilometrowego.
PRZYKŁAD
Firma transportowa świadczy usługi przewozu osób na trasie Szczecin–Berlin oraz Berlin–Szczecin. Miejsce świadczenia tych usług znajduje się częściowo na terytorium Polski (w części, w jakiej transport przebiega w Polsce), częściowo zaś na terytorium Niemiec (w części, w jakiej transport przebiega w Niemczech).
Wyjątek od tej zasady dotyczy świadczonych środkami transportu morskiego lub lotniczego usług transportu międzynarodowego osób:
a) z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium Polski,
b) z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium Polski,
c) z miejsca wyjazdu poza terytorium Polski do miejsca przyjazdu poza terytorium Polski, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium Polski (tranzyt).
Wówczas miejsce świadczenia takich usług znajduje się w całości na terytorium kraju (zob. par. 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ustalania miejsca świadczenia).
PRZYKŁAD
Podatnik świadczy usługi przewozu pasażerów niewielkimi samolotami. Spółka ta przewiozła pasażerów na trasie Rzeszów–Frankfurt. Miejsce świadczenia tej usługi znajduje się w całości na terytorium Polski.
... lub towary
Miejsce świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatników ustala się co do zasady na podstawie art. 28b ustawy o VAT. Miejscem świadczenia takich usług jest zatem najczęściej miejsce siedziby działalności gospodarczej nabywcy (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD
Firma transportowa wykonała dla niemieckiej firmy usługę transportu towarów na trasie Kraków–Drezno. Miejsce świadczenia tej usługi znajduje się na terytorium Niemiec (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT), a więc świadczenie tej usługi nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce .
Rzadziej miejscem świadczenia usług transportu towarów jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nabywcy. Jest tak wówczas, gdy usługi transportowe świadczone są dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które to stałe miejsce znajduje się w innym państwie niż siedziba działalności gospodarczej (zob. art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD
Wróćmy do przykładu 3 i załóżmy, że usługa transportowa na trasie Kraków–Drezno została wykonana dla polskiego oddziału niemieckiej firmy. W takim przypadku miejsce świadczenia usługi transportowej znajdowałoby się jednak na terytorium kraju (na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy o VAT), a więc jej świadczenie podlegałoby opodatkowaniu VAT w Polsce.
Istnieją jednak dwa wyjątki od zasady, że miejsce świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatników ustala się na podstawie art. 28b ustawy o VAT. Wyjątki te określa art. 28f ust. 1a ustawy o VAT, z którego wynika, że miejsce świadczenia niektórych usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatników znajduje się w całości poza terytorium Unii Europejskiej, niektórych usług transportu towarów zaś na terytorium kraju.
Poza terytorium UE miejsce świadczenia usług transportu towarów znajduje się, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki:
1) usługi te świadczone są na rzecz podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego świadczone są te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu,
2) transport wykonywany jest w całości poza terytorium UE (zob. art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD
Firma transportowa wykonała dla podatnika litewskiego (podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na Litwie) usługę transportu towarów z Ukrainy na Białoruś (bez przejazdu przez Polskę), tj. usługę transportu towarów wykonaną w całości poza terytorium UE. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się poza terytorium kraju, a więc jej świadczenie nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Z kolei na terytorium kraju znajduje się miejsce świadczenia usług transportu towarów, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki:
1) usługi te świadczone są na rzecz podatnika posiadającego na terytorium państwa trzeciego siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego świadczone są te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium państwa trzeciego stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu,
2) transport wykonywany jest w całości na terytorium kraju (zob. art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD
Podatnik wykonał dla ukraińskiego podatnika (posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Ukrainy i nieposiadającego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej poza Ukrainą) usługę transportu towarów na trasie Przemyśl–Łódź. Miejsce świadczenia tej usługi znajduje się w całości na terytorium Polski, a więc podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce.
Pokonane odległości
Miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest co do zasady miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości (zob. art. 28f ust. 2 ustawy o VAT), czyli także na podstawie klucza kilometrowego.
PRZYKŁAD
Na zlecenie ukraińskiej osoby prywatnej polski podatnik przetransportował samochód z Krakowa do Lwowa. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się częściowo (w części, w jakiej transport przebiega w Polsce) na terytorium Polski, częściowo zaś (w części, w jakiej transport przebiega na Ukrainie) na terytorium Ukrainy.
Od zasady powyższej istnieją dwa wyjątki. Pierwszy dotyczy usług transportu wewnątrzwspólnotowego, tj. usług transportu towarów, których rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich (czyli usług wewnątrzwspólnotowych). Miejscem świadczenia takich usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, gdzie transport się rozpoczyna (zob. art. 28f ust. 3 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD
Polski podatnik otrzymał od czeskiej osoby prywatnej zlecenie przetransportowania mebli z Polski do Czech. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się w całości na terytorium Polski.
W szczególny sposób ustalane jest również miejsce świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, wykonywanych środkami transportu morskiego lub lotniczego usług transportu międzynarodowego towarów:
a) z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE,
b) z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju,
c) z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt),
d) z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE lub z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju.
W takich przypadkach miejscem świadczenia takich usług jest terytorium kraju (na podstawie par. 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie ustalania miejsca świadczenia), a zatem świadczenie takich usług w całości podlega opodatkowaniu podatkiem w Polsce (mimo że ich trasa tylko w części przebiega na terytorium Polski).
PRZYKŁAD
Firma zajmująca się transportem lotniczym towarów otrzymała od osoby prywatnej zlecenie przetransportowania biurka z Polski do Islandii. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się w całości na terytorium Polski.
Podstawa prawna
Art. 28b oraz art. 28f ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.). Par. 3 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz.U. poz. 1656).
POPRZEDNIE CZĘŚCI CYKLU UKAZAŁY SIĘ:
cz. 1 / 1 czerwca 2015 / nr 104
cz. 2 / 8 czerwca 2015 / nr 108
cz. 3 / 15 czerwca 2015 / nr 113
cz. 4 / 29 czerwca 2015 / nr 123
cz. 5 / 6 lipca 2015 / nr 128
cz. 6 / 13 lipca 2015 / nr 133
cz. 7 / 20 lipca 2015 / nr 138