Subskrybuj nas na Youtube
Kurator spadku nie jest podatnikiem, gdy wynajmuje nieruchomość w imieniu spadkobierców – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sąd wyjaśnił, że w takiej sytuacji kurator jest tylko zarządcą spadku ustanowionym przez sąd i nie uzyskuje żadnych korzyści z umowy najmu.
Chodziło o radcę prawnego, który postanowieniem sądu rejonowego został ustanowiony kuratorem spadku. W skład masy spadkowej wchodził m.in. lokal użytkowy. Radca prawny jako zarejestrowany czynny podatnik VAT stał się zarządcą tego lokalu do czasu ustalenia spadkobierców. Za zgodą sądu wynajął lokal przedsiębiorcy z branży piekarniczo-cukierniczej. Ten na własny koszt go wyremontował, a następnie poniesione przez siebie wydatki odliczał od czynszu najmu (ok. 60 proc.). Pozostałe 40 proc. wpłacał na specjalne konto założone przez kuratora spadku. Na tę część czynszu kurator wystawiał najemcy rachunek bez VAT.
Kurator spadku co prawda działa na zlecenie i pod nadzorem sądu, ale czyni to na rzecz spadkobierców
Spór z fiskusem dotyczył tego, czy faktycznie ta część czynszu jest nieopodatkowana. Kurator wskazywał, że ustawa o VAT nie przewiduje pobierania podatku w imieniu nieżyjącego właściciela nieruchomości, a następnie odprowadzanie daniny do urzędu skarbowego. Tym samym nie ma podstaw do wystawiania faktury VAT i wystarczy jedynie rachunek.
Kurator podkreślał, że nie wykorzystuje składników majątku spadkowego dla celów zarobkowych, co jest charakterystyczne dla zarządców nieruchomości, i w związku z tym nie może być uznany za podatnika VAT w tym zakresie.
Dyrektor izby skarbowej był innego zdania. Stwierdził, że kurator reprezentując interesy przyszłych spadkobierców prowadzi działalność gospodarczą z tytułu wynajmu lokalu i tym samym przejmuje funkcję podatnika w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT w zakresie czynności wykonywanych na rzecz przyszłych właścicieli nieruchomości. Podkreślił, że każda czynność wykonywana przez podatnika, której efektem jest świadczenie na rzecz drugiego podmiotu, jest traktowana jako świadczenie usługi. Dlatego wynajem lokalu przez kuratora sądowego, który działa jako zarządca nieruchomości, również podlega opodatkowaniu, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Orzekł, że nie można przypisać kuratorowi statusu podatnika VAT tylko z tego powodu, że zawiera on umowę najmu, reprezentując interesy właścicieli nieruchomości. Skoro kurator musi się rozliczyć z umów zawieranych na rzecz spadkobierców, to zarządzając majątkiem spadkowym nie osiąga żadnych korzyści z najmu i w związku z tym nie uzyskuje obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji nie ma obowiązku wystawiania faktur – stwierdził WSA.
W pełni zgodził się z tym Naczelny Sąd Administracyjny. Podkreślił, że w myśl dominującej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości UE (np. wyrok sygn. C 263/11) za podatnika VAT należy uznać tego, kto ekonomicznie ponosi ciężar podatku. W tej sprawie kurator sądowy jest tylko zarządcą spadku ustanowionym przez sąd i nie uzyskuje on żadnych korzyści z umowy najmu.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 17 marca 2015 r., sygn. akt I FSK/ 2169/13. =