PROBLEM
Podatnik zaczął prowadzić działalność gospodarczą w lutym tego roku. Świadczy usługi kosmetyczne i fryzjerskie. Czy w związku z tym musi ewidencjonować sprzedaż za pomocą kasy fiskalnej? Jeśli działalność formalnie ruszyła 12 lutego br., to kiedy trzeba zaewidencjonować pierwszy obrót? Co grozi, jeśli podatnik przekroczy termin? W jaki sposób zainstalować kasę?
ODPOWIEDZI UDZIELIŁA
Izba Skarbowa w Warszawie
Osoba fizyczna, która w 2015 r. rozpocznie działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług kosmetycznych i fryzjerskich, ma obowiązek ewidencjonowania obrotu ze sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej. Obowiązek ten wynika z rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (par. 4 pkt 2, lit. j; Dz.U. poz. 1544). W przypadku osób rozpoczynających świadczenie tych usług w trakcie roku - w podanym przykładzie 12 lutego 2015 r. - świadczenie tych usług jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przez okres dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonano taką usługę, tj. do końca kwietnia 2015 r. Od 1 maja 2015 r. powstanie w tym przypadku obowiązek ewidencjonowania obrotu na kasie (par. 9 pkt 6 rozporządzenia). Ze zwolnienia w tym przypadku może skorzystać osoba, która przed świadczeniem usług kosmetycznych i fryzjerskich nie dokonywała sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.
OPINIA EKSPERTA
Mariusz Kuśmierczyk
radca prawny w Instytucie Studiów Podatkowych
Do 31 grudnia 2014 r. osoby świadczące usługi kosmetyczne i fryzjerskie mogły korzystać ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, jeżeli spełniały kryteria zwolnienia podmiotowego przewidzianego w par. 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1382). Na mocy par. 3 tego rozporządzenia zwolniono z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do 31 grudnia 2014 r.:
- podatników, u których kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 tys. zł (pkt 1),
- podatników rozpoczynających po 31 grudnia 2012 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 tys. zł (pkt 2).
Analogiczny przepis znajduje się w par. 3 obowiązującego od 1 stycznia 2015 r. rozporządzenia z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544). Jednak prawodawca w par. 4 pkt 2 lit. j wprowadził nowe ważne ograniczenie: zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w par. 2 i par. 3 nie stosuje się w przypadku świadczenia usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych - z wyjątkiem świadczenia usług na warunkach określonych w poz. 35 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.), oraz świadczenia usług, o których mowa w lit. i rozporządzenia, świadczonych na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 45 załącznika do tego aktu prawnego.
Zatem osoba, która w lutym 2015 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług kosmetycznych lub fryzjerskich ma obowiązek ewidencjonowania sprzedaży tych usług za pomocą kas rejestrujących. Na mocy przepisów przejściowych w przypadku podatników rozpoczynających po 31 grudnia 2014 r. świadczenie usług m.in. fryzjerskich i kosmetycznych, którzy przed wykonaniem takiej usługi nie dokonywali sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, świadczenie tych usług jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przez okres dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonano taką usługę (par. 9 pkt 6). To oznacza, że podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności, który pierwszą usługę wykonał 12 lutego 2015 r., będzie musiał rozpocząć ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących dopiero od 1 maja 2015 r.
Dwumiesięczne zwolnienie z obowiązku rejestracji usług za pomocą kas rejestrujących dotyczy jedynie podatników rozpoczynających ich świadczenie po 31 grudnia 2014 r., którzy przed wykonaniem takiej usługi nie dokonywali sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Inne zasady obowiązują bowiem podatników niespełniających tego kryterium. W przypadku podatników, którzy:
1) nie przestali spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia oraz
2) nie zostali zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania na podstawie par. 2 i par. 3 rozporządzenia - zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc z dniem 1 marca 2015 r. (par. 8 pkt 2).
Przekroczenie terminu rozpoczęcia ewidencji obrotu i kwot należnego podatku przy zastosowaniu kas rejestrujących powoduje poważne konsekwencje. Zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza obowiązek ewidencji, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala za okres do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 proc. kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.
Na mocy art. 111 ust. 4 podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydaną na zakup każdej z kas rejestrujących, zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90 proc. ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł. Podatnicy, którzy chcą skorzystać z ulgi na zakup kasy muszą pamiętać o wymogach określonych w par. 2 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 163), a więc:
1) o złożeniu do naczelnika urzędu skarbowego, przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego, pisemnego zgłoszenia liczby kas rejestrujących i miejsca (adresu) ich używania, który podatnik zamierza stosować do tego ewidencjonowania;
2) o rozpoczęciu ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego nie później niż w obowiązujących terminach przy użyciu kas rejestrujących nabytych w okresie, kiedy były one objęte ważnym potwierdzeniem, że spełniają funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy oraz kryteria i warunki techniczne, którym muszą odpowiadać,
3) o posiadaniu dowodu zapłaty całej należności za kasę rejestrującą.
Zgłoszenie należy złożyć przynajmniej na dzień przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowania. Spóźnienie z wprowadzeniem kasy fiskalnej skutkuje bowiem bezpowrotną utratą prawa do odliczenia.
Ponadto podatnicy muszą zwrócić uwagę na wymogi rozporządzenia ministra finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących. Przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji podatnik musi złożyć zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego, że będzie przez niego prowadzona ewidencja przy zastosowaniu kasy (wzór - załącznik nr 1) oraz dokonać fiskalizacji kasy.
W przypadku podatnika, który zamierza stosować do prowadzenia ewidencji jedną kasę, zawiadomienie może być dokonane na formularzu zgłoszenia danych dotyczących kasy (wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia). Fiskalizacja dokonywana jest przez serwisanta kas. W terminie 7 dni od dnia fiskalizacji podatnik składa do naczelnika urzędu skarbowego zgłoszenie danych dotyczących kasy w celu otrzymania numeru ewidencyjnego.
Podstawa prawna
Par. 3, 4, 8 i 9 rozporządzenia z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1544).