Czy przy świadczeniu usług dla firmy z Irlandii Północnej konieczna jest rejestracja VAT UE? Jakich formalności w VAT wymaga tymczasowe zaprzestanie używania samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej? Od kiedy można odliczać VAT od zakupów dotyczących sprzedaży mieszanej? Czy prowadząc działalność nierejestrowaną, można być czynnym podatnikiem VAT?

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT, lecz nie jest zarejestrowana do VAT UE. Od początku przyszłego miesiąca będzie ona świadczyć usługi marketingowe dla firmy z Irlandii Północnej. Czy w związku z tym osoba ta musi zarejestrować się jako podatnik VAT UE?
Z 1 stycznia 2021 r. zakończył się okres przejściowy związany z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej. W konsekwencji od 1 stycznia 2021 r. terytorium tego państwa co do zasady stanowi terytorium państwa trzeciego. Wyjątek dotyczy terytorium Irlandii Północnej, które na mocy art. 8 protokołu irlandzkiego (Dz.Urz. UE z 2019 r. C 384I, s. 92) w zakresie obrotu towarowego nadal traktowane jest dla celów VAT jako terytorium państwa członkowskiego – od 1 października 2021 r. wynika to także wprost z art. 2 pkt 3 lit. d ustawy o VAT. Natomiast w zakresie obrotu usługowego terytorium Irlandii Północnej od 1 stycznia 2021 r. jest traktowane – podobnie jak pozostałe terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – jako terytorium państwa trzeciego. Powoduje to, że świadczenie usług marketingowych dla firmy z Irlandii Północnej stanowi świadczenie usług dla nabywcy z terytorium państwa trzeciego, a w konsekwencji nie stanowi świadczenia usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. W związku ze świadczeniem takich usług osoba, której dotyczy pytanie, nie ma zatem obowiązku rejestracji VAT UE (art. 97 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). ©℗
Podstawa prawna
art. 2 pkt 3 lit. d, art. 97 ust. 3 pkt 2, art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561)
Podatnik, który w związku z wykorzystywaniem samochodu osobowego wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej zgłosił go informacją VAT-26, chciałby przez kilka miesięcy wykorzystywać ten samochód w sposób mieszany. Czy jest to możliwe? Jeżeli tak, co powinien w tym celu zrobić podatnik?
Z punktu widzenia dokonywania pełnych odliczeń od wydatków dotyczących pojazdów samochodowych pojazdy te dzielą sią na:
1) pojazdy samochodowe uprawniające do pełnych odliczeń ze względu na swoje cechy,
2) pozostałe pojazdy samochodowe; pojazdy należące do tej grupy uprawniają do pełnych odliczeń, jeżeli sposób ich wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (art. 86a ust. 1 w zw. z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT)
Pojazdy zaliczane do tej drugiej grupy należy co do zasady zgłaszać naczelnikom urzędu skarbowego, składając informacje VAT-26 (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT), co w istocie stanowi dodatkowy warunek dokonywania pełnych odliczeń od wydatków dotyczących tych samochodów. Nie ma przy tym przeszkód, aby w przypadku takich pojazdów samochodowych podatnicy czasowo (np. przez kilka miesięcy) rezygnowali z ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej. Oczywiście skutkiem tego jest ograniczenie o 50 proc. kwoty podatku naliczonego od dotyczących takich pojazdów wydatków (art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). W przypadkach takich podatnicy:
1) mają obowiązek aktualizować złożoną informację VAT-26 najpóźniej do końca miesiąca, w którym dokonali zmiany sposobu wykorzystywania samochodu (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT),
2) w związku z powrotem do wykorzystywania pojazdów samochodowych wyłącznie do działalności gospodarczej są zobowiązani ponownie zgłosić te pojazdy naczelnikowi urzędu skarbowego przez złożenie nowej informacji VAT-26 (a nie przez kolejną aktualizację).
A zatem podatnik, o którym mowa, jak najbardziej może przez pewien czas wykorzystywać wskazany samochód osobowy w sposób mieszany. W tym celu powinien zaktualizować informację VAT-26 (do końca miesiąca, w którym rozpocznie wykorzystywać samochód w sposób mieszany), a następnie – po zaprzestaniu używania samochodu w sposób mieszany – ponownie zgłosić ten samochód naczelnikowi urzędu skarbowego w drodze złożenia nowej informacji VAT-26. ©℗
Podstawa prawna
art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561)
Podatnik wykonujący dotychczas wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo z VAT zamierza zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i wykonywać również czynności opodatkowane. Czy podatnik ten będzie mógł od razu odliczać częściowo VAT od wydatków dotyczących zarówno czynności zwolnionych z VAT, jak i opodatkowanych?
Zasady ustalania proporcji dla celów odliczeń częściowych określa art. 90 ust. 3–10 ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika m.in., że podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 tys. zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu (art. 90 ust. 8 ustawy o VAT). Przepis ten stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do niego kwota obrotu, o której mowa w tym przepisie, byłaby niereprezentatywna (art. 90 ust. 9 ustawy o VAT).
Powoduje to, że na podstawie art. 90 ust. 9 w zw. z art. 90 ust. 8 ustawy o VAT podatnik może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o uzgodnienie prognozy proporcji dla 2022 r. i dokonywać odliczeń częściowych z zastosowaniem tej prognozy. Alternatywnie podatnik może w trakcie 2022 r. nie odliczać VAT od zakupów dotyczących sprzedaży mieszanej i VAT od tych zakupów odliczyć częściowo dopiero po zakończeniu 2022 r. – w ramach korekty rocznej dokonywanej na zasadach określonych art. 91 ustawy o VAT. Oczywiście korekty takiej podatnik będzie zobowiązany dokonać również w przypadku stosowania w 2022 r. odliczeń częściowych na podstawie uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego prognozy. ©℗
Podstawa prawna
art. 90 i 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561)
Osoba fizyczna prowadzi działalność nierejestrowaną w zakresie świadczenia usług fryzjerskich. Czy osoba taka może zarejestrować się jako czynny podatnik VAT oraz odliczać VAT od dokonywanych zakupów?
Podatnikami VAT są przede wszystkim osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). Przy czym działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).
Istnienie definicji działalności gospodarczej stosowanej dla celów VAT powoduje, że działalność gospodarcza w rozumieniu VAT może być prowadzona, mimo że dana działalność nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu innych przepisów, np. w rozumieniu prawa przedsiębiorców. Dotyczy to m.in. działalności nierejestrowanej, o której mowa w art. 5 prawa przedsiębiorców. Możliwa jest zatem sytuacja, w której osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu prawa przedsiębiorców, lecz prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu VAT, a w konsekwencji jest podatnikiem VAT. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 września 2018 r. (nr 0114-KDIP1-3.4012.397.2018.2.ISK). W interpretacji tej czytamy, że „wnioskodawca świadcząc usługi kosmetyczne i kosmetologiczne na rzecz osób fizycznych w ramach działalności nierejestrowanej (spełniając warunki określone w ustawie – Prawo przedsiębiorców) prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca jest podatnikiem w rozumieniu tej ustawy”.
Podatnicy tacy najczęściej korzystają ze zwolnienia podmiotowego, tj. zwolnienia obejmującego sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT), a także sprzedaż dokonywaną przez podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 200 tys. zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT). Możliwość korzystania z tego zwolnienia przez podatników prowadzących działalność nierejestrowaną potwierdził dyrektor KIS w cytowanej interpretacji indywidualnej z 20 września 2018 r.
Jednakże korzystanie ze zwolnienia podmiotowego jest fakultatywne, a w konsekwencji nie ma przeszkód, aby podatnicy prowadzący działalność nierejestrowaną rezygnowali z korzystania z tego zwolnienia i rejestrowali się jako czynni podatnicy VAT. W związku z tym osoba fizyczna, o której mowa w pytaniu, jak najbardziej może zarejestrować się jako czynny podatnik VAT. Po dokonaniu takiej rejestracji osoba ta na zasadach ogólnych (wynikających z art. 86 i nast. ustawy o VAT) będzie mogła korzystać z prawa do odliczenia, a w konsekwencji odliczać VAT od dokonywanych zakupów. ©℗
Podstawa prawna
art. 15, art. 86–88, art. 96, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561)
art. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1570)