Ulga na złe długi: Kontrahent nie zapłacił? Odzyskaj VAT od państwa

Wierzyciel musi być podatnikiem VAT czynnym, sprzedać towar lub wykonać usługę na rzecz podatnika o takim samym statusie (podatnika VAT czynnego), nabywca lub usługobiorca nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, a ponadto wierzytelności muszą być nieściągalne i nieprzeterminowane. Z wierzytelnościami nieściągalnymi mamy do czynienia w sytuacji, gdy nabywca nie zapłacił sprzedawcy w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Wierzytelność nie może być również zbyta.

Jest też drugi limit czasowy - od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie może upłynąć 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona. Jeśli upłynie więcej czasu, wierzyciel nie może skorzystać z ulgi na złe długi.

Przykładowo więc, jeśli podatnik wystawił fakturę 15 grudnia 2014 r., to termin na skorzystanie z ulgi upływa 31 grudnia 2016 r.

Co istotne, wierzyciel musi również zbadać, czy na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty VAT (korzysta się z ulgi na złe długi) dłużnik w dalszym ciągu jest podatnikiem VAT czynnym oraz czy nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Jeśli wszystkie warunki są spełnione, wierzyciel może (choć nie musi) skorygować swój VAT, zmniejszając podstawę opodatkowania oraz podatek należny o nieuregulowaną przez kontrahenta kwotę VAT.

Korekty można dokonać w rozliczeniu za okres, w którym minął 150 dzień od dnia w którym upłynął terminu płatności należności. Termin 150 dni należy liczyć od następnego dnia po upływie terminu płatności. Jeśli więc przykładowo, podatnicy ustalili 14 dniowy termin płatności i minął on 10 marca, to 150 dni należy liczyć od 11 marca. Jeśli w ciągu kolejnych 150 dni nabywca towarów lub usług nie zapłaci za towar lub usługę oraz wierzytelność nie zostanie zbyta, to sprzedawca lub usługodawca będzie mógł złożyć korektę deklaracji VAT.
Jeśli po dokonaniu korekty przez wierzyciela dłużnik zapłaci należność w części lub całości, to wierzyciel znów będzie musiał skorygować VAT – tym razem podnosząc podstawę opodatkowania i podatek należny, proporcjonalnie do otrzymanej należności.

Co więcej, wierzyciel ma również obowiązek zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o korekcie VAT w ramach ulgi na złe długi, w tym samym terminie w który podatnik koryguje VAT. Zawiadomienie trzeba złożyć w urzędzie na formularzu VAT-ZD.

Obowiązki i prawa dłużnika określa z kolei art. 89b ustawy o VAT. Niezależnie od tego, czy wierzyciel skorzysta z ulgi na złe długi, dłużnik który nie uregulował należności wynikającej z faktury w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, ma obowiązek skorygować odliczoną wcześniej kwotę podatku wynikającą z tej faktury. Korektę musi zrobić w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Jeśli tego nie zrobi, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej nałożą na niego sankcję – w wysokości 30 proc. kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur.