NSA może wydać uchwałę, w której wypowie się, czy decyzje podatkowe powinny być adresowane na wspólników spółki cywilnej, czy na nią samą
Z informacji DGP wynika, że trwają na ten temat konsultacje w Izbie Gospodarczej NSA. Zdaniem Zbigniewa Sobeckiego, eksperta podatkowego w KPMG w Polsce, taka uchwała byłaby bardzo pożądana. Ukształtowały się bowiem dwie, całkiem odmienne linie orzecznicze.
Z istnienia problemu zdaje sobie także sprawę Ministerstwo Finansów, ale czeka na wyniki konsultacji w NSA.
Tymczasem od tego, do kogo jest skierowana decyzja, zależy jej zgodność z prawem. Jeśli jest niewłaściwie adresowana, to jest nieważna. Argument ten podnoszą często w sądzie wspólnicy spółek cywilnych. Wyroki zapadają jednak rozbieżne.
Tylko wspólnicy
Część sądów uważa, że spółka cywilna nie jest podatnikiem. Powołują się tu na art. 13 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 752). Wynika z niego, że podatnikiem jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu.
Sądy uznają, że skoro spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, to nie może dokonać żadnych czynności podlegających opodatkowaniu. To by oznaczało, że podatnikami akcyzy są wspólnicy spółki cywilnej i to do nich powinna być skierowana decyzja fiskusa.
Takie zdanie wyraziły m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 października 2012 r. (sygn. akt I GSK 938/11) i wiele sądów wojewódzkich, w tym WSA w Kielcach (wyrok z 6 czerwca 2013 r., sygn. akt I SA/Ke 233/13) i WSA w Warszawie (wyroki z 27 marca 2014 r. sygn. akt V SA/Wa 2209/13 i V SA/Wa 2214/13 oraz wyrok z 21 marca 2014 r., sygn. akt V SA/Wa 1876/13).
Podatnikiem spółka
Część sądów stoi jednak na stanowisku, że spółka cywilna jest podatnikiem. Ich zdaniem w świetle ustawy o podatku akcyzowym wcale nie ma znaczenia forma prawna, w jakiej działa dany podmiot. To oznacza, że podatnikiem może być nie tylko spółka cywilna, ale nawet małżeństwa, które wykonują czynności opodatkowane. Wniosek z tego taki, że organy podatkowe nie powinny wydawać decyzji adresowanych na wspólników.
Takiego zdania był m.in. NSA w wyroku z 12 marca 2014 r. (sygn. akt I GSK 533/12) oraz szczeciński WSA w orzeczeniu z 11 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Sz 1036/12).
Sąd kasacyjny przypomniał, że problemem podmiotowości prawnopodatkowej spółki cywilnej zajmował się już Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 marca 2009 r. (sygn. akt P 80/08) i w postanowieniu z 13 kwietnia 2010 r. (sygn. akt P 35/09). TK uznał, że ma ona taką podmiotowość, co potwierdza też treść art. 115 par. 1 ordynacji podatkowej.
Z przepisu tego wynika, że spółka cywilna ma własne zobowiązania podatkowe, a zatem nie ulega wątpliwości, że może być podatnikiem.
Tak jak w VAT
Z tym drugim podejściem zgadza się Krzysztof Wiński, starszy konsultant w PwC. Jego zdaniem forma prawna nie ma znaczenia przy opodatkowaniu akcyzą. Wskazuje na to m.in. art. 13 ust. 1 pkt 1, który uzależnia nadanie statusu podatnika tylko od tego, czy danina została zapłacona w należnej wysokości.
Zdaniem eksperta pozbawienie spółki cywilnej statusu podatnika mogłoby oznaczać chaos i rodzić kolejne pytania. Na kogo np. wydać decyzję zezwalającą na utworzenie składu podatkowego albo tzw. decyzję ubytkową?
Zdaniem Zbigniewa Sobeckiego niezależnie od tego, czy zapadnie uchwała NSA, powinno dojść do nowelizacji ustawy akcyzowej i wskazania wprost, czy spółka cywilna podlega akcyzie. Analogicznie, jak zrobiono to w ustawie o VAT. Wynika z niej, że spółka cywilna jest podatnikiem – przypomina ekspert.
