Podmioty gospodarcze zasadniczo mogą dowolnie kształtować ceny transakcyjne. W jakim momencie powstaje przychód w sytuacji, gdy na dzień zawarcia umowy jego wysokość nie jest jeszcze znana?
Cena nie musi być ustalona w konkretnej kwocie, wystarczy że umowa określa zasadę jej wyliczenia i termin płatności. Sytuacja podatkowa znacznie się jednak komplikuje, gdy przyjęte rozwiązanie powoduje, że w dniu zawarcia transakcji ostateczna wysokość ceny nie jest możliwa do ustalenia (nie są jeszcze znane wszystkie elementy, które na nią wpływają).
Przychodami z działalności gospodarczej są również przychody należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Art. 12 ust. 3-3e ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851) różnie określa datę powstania przychodu. W przypadku usług rozliczanych w okresach rozliczeniowych oraz dostawy energii elektrycznej, cieplnej i gazu jest to ostatni dzień okresu rozliczeniowego, nie rzadziej niż raz w roku. W razie wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, wykonania albo częściowego wykonania usługi jest to odpowiednio – dzień wydania, zbycia lub wykonania (częściowego wykonania) usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. W pozostałych przypadkach – dzień otrzymania zapłaty.
Jeżeli w dniu wydania rzeczy lub zbycia prawa majątkowego nie ma możliwości ustalenia ceny ostatecznej (bo np. ustalona została jako procent wartość innych transakcji w okresie, który się nie skończył), pojawia się pytanie, kiedy powstanie przychód do opodatkowania.
Darowizny: To, co bezpłatne, nie może być kosztem

Zobacz również
Przepisy nie definiują pojęcia „przychody należne”. Natomiast zgodnie z linią orzeczniczą sądów administracyjnych przychód z działalności gospodarczej, który nie został faktycznie otrzymany, staje się należny w chwili, od której można się go prawnie skutecznie domagać.
W związku z tym osiągnięcie przychodu z transakcji, w której cena znana będzie dopiero po upływie pewnego okresu, nie może nastąpić wcześniej niż w ostatnim dniu tego okresu. Od tego momentu ceny można się domagać, gdyż znana jest jej wysokość. Za datę powstania tego przychodu należy uznać dzień otrzymania zapłaty.