Subskrybuj nas na Youtube
Podatnicy startujący w trakcie roku z własnym biznesem muszą wybrać sposób opodatkowania przychodów oraz zdecydować, czy chcą od początku rozliczać VAT. Przepisy wymagają od przedsiębiorcy złożenia do naczelnika właściwego urzędu skarbowego oświadczenia o wyborze formy opodatkowania na piśmie – nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. W praktyce wystarczy zaznaczyć odpowiednie pola w formularzu CEIDG-1, czyli wniosku służącym do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych, który składamy przed jej faktycznym rozpoczęciem. Obecnie wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego i można go złożyć osobiście lub drogą elektroniczną.
Ponadto przedsiębiorca musi jeszcze złożyć (w urzędzie skarbowym lub pod pewnymi warunkami razem z wnioskiem CEIDG) zgłoszenie rejestracyjne VAT (formularz VAT-R).
Decyzje podatnika
O formie opodatkowania trzeba zdecydować, zaznaczając odpowiednie pola – od 17 do 20 – we wniosku CEIDG-1.
Najpierw wskazujemy naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla naszych rozliczeń. Następnie decydujemy, czy opodatkujemy przychody na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych czy kartą podatkową – oraz czy zaliczki na podatek będziemy wpłacać miesięcznie, kwartalnie czy w formie uproszczonej. Trzeba również wskazać, w jakiej formie będziemy prowadzić dokumentację rachunkową (księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, inne ewidencje).
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym ogranicza możliwość stosowania karty podatkowej i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych do określonych rodzajów działalności.
W formularzu VAT-R trzeba natomiast zdecydować, czy będziemy korzystać ze zwolnienia z VAT, czy też rozliczać tę daninę od początku działalności. Zwolnienie przysługuje aż do momentu, gdy sprzedaż przedsiębiorcy przekroczy w ciągu danego roku 150 tys. zł. Co istotne, jeśli działalność uruchamiamy w trakcie roku, np. w lipcu, to limit liczymy proporcjonalnie do okresu jej prowadzenia. Należy zastosować wzór: (150 000 zł x liczba dni do końca roku) / 365 dni.
Przykładowo więc przedsiębiorca, który wystartował z firmą 1 lipca 2014 r., będzie musiał zacząć rozliczać VAT, gdy sprzedaż przekroczy w tym roku 75 205 zł.
Podobna zasada obowiązuje w przypadku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej. Trzeba ją zainstalować, jeśli zamierzamy sprzedawać towary lub usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (czyli konsumentów). Ale w tym przypadku też nie robimy tego od razu. Obowiązuje limit 20 tys. zł, przy czym dla rozpoczynających działalność w trakcie roku należy go obliczyć w proporcji do okresu wykonywania czynności opodatkowanych. Znów stosujemy więc wzór: (20 000 zł x liczba dni do końca roku) / 365 dni. Jeśli zatem przedsiębiorca wystartował z firmą 1 lipca, to limit dla niego na ten rok wyniesie 10 027 zł.
Warto też wiedzieć, że kasy nie trzeba instalować następnego dnia po przekroczeniu progu, ale po dwóch miesiącach od końca miesiąca, w którym limit został przekroczony. Przedsiębiorca, który przekroczy próg sprzedaży na rzecz konsumentów już w lipcu, będzie musiał zainstalować kasę od 1 października.
Zmiana formy
Wybór formy opodatkowania na pozór wydaje się łatwym zadaniem. W praktyce jednak biznesmeni mają z tym wiele problemów. Wtedy pomocne mogą się okazać interpretacje indywidualne ministra finansów. Jedna z nich dotyczyła możliwości zmiany formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego. Przedsiębiorca złożył 7 lutego 2014 r. w urzędzie gminy wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. We wniosku, w pozycji 18, oświadczył, że podatek dochodowy od osób fizycznych będzie regulował na zasadach ogólnych (skala). 13 marca 2014 r. zwrócił się jednak z pisemną prośbą do naczelnika urzędu skarbowego o zmianę treści tego wniosku w części dotyczącej formy opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych – z zasad ogólnych na podatek liniowy. Oświadczył też, że pierwszy raz uruchamiał działalność gospodarczą, a od dnia jej założenia nie uzyskał jeszcze żadnych przychodów (brak wpisu do podatkowej księgi przychodów i rozchodów).
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 18 czerwca 2014 r. (nr IBPBI/1/415-356/14/WRz) uznał, że biznesmen w opisanej sytuacji mógł zmienić formę opodatkowania. Wyjaśnił też, że podstawowe rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę to opodatkowanie według skali podatkowej (zasady ogólne, stawki 18 i 32 proc.). Obowiązuje ono z mocy ustawy i podatnik nie musi składać oświadczenia o jego wyborze. Jest ono jednak konieczne przy wyborze podatku liniowego (stawka 19 proc.). Wyboru formy opodatkowania dokonuje się do 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku podatników rozpoczynających pozarolniczą działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego (tj. po 20 stycznia) – nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Do tej chwili możliwa jest zmiana wcześniej wybranej formy opodatkowania. Późniejsza zmiana (po dniu uzyskania pierwszego przychodu) nie wywołuje skutków prawnych.
Błąd we wniosku
W kolejnej interpretacji (z 5 czerwca 2014 r., nr ITPB1/415-242/14/MW) dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy rozstrzygnął, czy można poprawić błąd dotyczący wyboru formy opodatkowania. Podatniczka założyła firmę 18 stycznia 2013 r. We wpisie do ewidencji określiła swoją działalność jako sprzedaż hurtową – według kodów PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). Oświadczyła, że będzie się rozliczać za pomocą książki przychodów i rozchodów, według skali podatkowej. Przed uzyskaniem pierwszego przychodu zmieniła jednak formę opodatkowania na podatek zryczałtowany. W praktyce bowiem nie zajmowała się w ogóle sprzedażą hurtową, w przypadku której ryczałt nie ma zastosowania (zgodnie z art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz załącznikiem nr 2 do niej). Prowadziła wyłącznie sprzedaż detaliczną. Jednocześnie jednak od 1 czerwca 2013 r. świadczyła też usługi pośrednictwa finansowego (sekcja K PKWiU), które są wyłączone z opodatkowania w formie ryczałtu. Interesowało ją, czy błąd, czyli wskazanie we wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej nieprawidłowych kodów PKD, sprawił, że nie miała prawa rozliczać się ryczałtem.
Dyrektor izby skarbowej wyjaśnił w interpretacji, że zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym opodatkowania w tej formie nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub części przychody z tytułu świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2. Stanowi on wykaz usług, oznaczonych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w odniesieniu do których ryczałt nie może być wykorzystywany. Z kolei jak wynika z art. 8 ust. 3, przeszkodą do opodatkowania przychodów ryczałtem nie może być samo zadeklarowanie prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wskazanym w załączniku nr 2. Innymi słowy, przedsiębiorca traci prawo do tej formy opodatkowania dopiero, gdy osiągnie przychód z działalności, do której nie może być ona stosowana.
Pośrednictwo w sprzedaży hurtowej oraz pośrednictwo finansowe zostały wymienione w wykazie usług, których świadczenie nie pozwala na korzystanie z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ale dopiero w momencie uzyskania przychodów z tego tytułu traci się prawo do stosowania tej formy opodatkowania. W rezultacie fiskus ocenił, że podatniczka utraci je z chwilą uzyskania przychodu ze świadczenia usług pośrednictwa finansowego
Samozatrudnienie
Opodatkowanie w formie ryczałtu mogą wybrać – po spełnieniu ustawowych warunków – również osoby zmieniające pracę na etacie na własną działalność. Interpretację na ten temat wydał dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (z 7 maja 2014 r., nr ITPB1/415-147/14/MP).
Wnioskodawca wskazał, że 1 lutego 2012 r. uruchomił własny biznes. Do 31 stycznia 2012 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce. Jako biznesmen w 2012 i 2013 r. opodatkowywał swoje dochody ryczałtem ewidencjonowanym. W 2014 r. chciał kontynuować rozliczenia w taki sposób, ale zamierzał wykonywać usługi dla byłego pracodawcy, a zakres prac miał być taki sam jak zadania wykonywane w ramach umowy o pracę w 2012 r. Nie był więc pewien, czy mógł nadal z ryczałtu korzystać. Dyrektor izby skarbowej wyjaśnił, że przysługuje mu takie prawo. Uzasadnił, że w opisanym przypadku nie będzie miało zastosowania wyłączenie z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Przepis ten dotyczy bowiem podatników rozpoczynających działalność (samodzielnie lub w formie spółki) i sytuacji, gdy przedsiębiorca (jeden ze wspólników) w roku rozpoczęcia lub w roku poprzedzającym rozpoczęcie własnego biznesu wykonywał w ramach umowy o pracę czynności wchodzące w zakres podjętej działalności gospodarczej. W omawianej sprawie chodzi o inną sytuację. Podatnik w 2014 r. nie jest już podmiotem rozpoczynającym działalność gospodarczą. W roku, w którym startował z firmą, nie świadczył usług dla spółki, w której był wcześ- niej zatrudniony. Oznacza to, że w 2014 r. może uzyskiwany przychód nadal opodatkować w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, o ile nie wystąpią pozostałe negatywne przesłanki określone w art. 8 ustawy.
PRZYKŁADY
1 Jakie dane podać na fakturze
Zgodnie z wpisem do CEIDG osoba fizyczna prowadzi działalność na terenie innej gminy niż ta, w której ma miejsce zamieszkania. Zgłoszenie rejestracyjne VAT-R złożyła więc w urzędzie skarbowym właściwym dla adresu, pod którym prowadzi biznes. Czy mimo to na fakturze powinna wpisywać adres zamieszkania?
Nie. Co do zasady na fakturze należy podawać adres siedziby. W przypadku osób fizycznych jest to adres zamieszkania. Jeśli jednak podatnik prowadzi biznes w innym miejscu, to na fakturach należy podać adres Egłównego miejsca prowadzenia działalności, uwzględniony we wpisie do CEIDG. Potwierdził to w interpretacji indywidualnej dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (z 5 czerwca 2014 r., nr PT8/033/36/274/WCH/14/RD52006).
2 Czy nowa firma może rozliczać się ryczałtem
Podatnik zlikwidował jedną firmę, a zamierza uruchomić drugą. Pierwsza była opodatkowana ryczałtem. Czy nową też może opodatkować w ten sposób?
Tak. Podatnik może w kolejnej firmie stosować ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, ale pod warunkiem że złoży oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania przed uzyskaniem pierwszego przychodu. Może to oczywiście zrobić wcześniej we wniosku CEIDG-1 składanym w związku z uruchomieniem nowego biznesu. Jeśli oświadczenia nie złoży na czas i osiągnie pierwsze przychody, to w tym samym momencie traci możliwość korzystania z ryczałtu w danym roku podatkowym. W takim przypadku dochody z działalności musi opodatkować na zasadach ogólnych, czyli według skali. Ryczałt jako formę opodatkowania będzie mógł wybrać dopiero w kolejnym roku (do 20 stycznia), o ile spełnione zostaną inne warunki wskazane w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Stanowisko takie potwierdził również dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (z 25 czerwca 2013 r., nr IBPBI/1/415-367/13/WRz).
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e, art. 8 ust. 1 pkt 6, art. 12, art. 23, art. 25 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 ze zm.).
Art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 14, art. 21 ust. 1 pkt 43, art. 27, art. 41, art. 42, art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
