Darowizny i pożyczki od członków najbliższej rodziny są zwolnione z podatku od spadków i darowizn oraz od czynności cywilnoprawnych. Dzieje się tak po spełnieniu ustawowych warunków.
Czy darowizna dla konkubiny będzie opodatkowana?
Mężczyzna mieszka z konkubiną od trzech lat. Zamierza jej przekazać na konto 15 tys. zł, żeby mogła kupić sobie używane auto. Czy fiskus może potraktować to jako darowiznę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
Darowizna między osobami niespokrewnionymi (a więc np. między konkubentami) przekraczająca 4902 zł jest opodatkowana na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W praktyce takie osoby powinny spisać umowę darowizny, ale jeśli jej nie ma, to i tak przyjmuje się, że została ona zawarta. Podatek ustala się zgodnie z zasadami określonymi w art. 14 i 15 ustawy, czyli w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca, oraz wysokości przekazanej kwoty. Podatek ustala się od nadwyżki ponad kwotę wolną wynikającą z art. 15 ustawy.
W przypadku konkubiny podatek wyniesie 1988,92 zł. Otrzymana przez nią kwota mieści się w przedziale między 10 278 zł a 20 556 zł. Podatek wynosi więc 1233,4 zł plus 16 proc. od nadwyżki ponad 10 278 zł.
Podstawa prawna
Art. 9 ust. 1, art. 14 i 15 ustawy z 29 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).
Czy prezenty z wesela zainteresują fiskusa
Państwo młodzi otrzymali od gości weselnych podarunki, wśród których były też pieniądze. W sumie zebrali ponad 30 tys. Czy w takiej sytuacji powinni zgłosić darowizny do urzędu skarbowego?
Nie trzeba zgłaszać darowizn do opodatkowania w przypadku, gdy otrzymana kwota nie przekracza 4902 zł od osoby niespokrewnionej, 7276 zł od osób spokrewnionych (zstępnych rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwa małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych) albo 9637 zł od najbliższej rodziny (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synowej, rodzeństwa, ojczyma, macochy i teściów).
Jeśli na weselu było kilkadziesiąt osób i przekazały one w formie prezentów kwoty, które w żadnym przypadku nie przekraczały powyższych limitów, to na obdarowanych nie ciążą żadne obowiązki dotyczące zgłoszenia czy rozliczenia podatku od spadków i darowizn.
Podstawa prawna
Art. 4a ust. 1, art. 9 ust. 1 ustawy z 29 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).
Czy brat zapłaci podatek od darowizny
Mężczyzna przekazał swojemu bratu 15 tys. zł. Czy w takim wypadku obdarowany zapłaci podatek?
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się z tej daniny nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Dzieje się tak – w przypadku gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł. Zainteresowani muszą to udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy, na rachunek inny niż płatniczy – w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.
Zwolnienie to stosuje się więc w przypadku, gdy obdarowany otrzyma od jednej osoby więcej niż 9637 zł w ciągu 5 lat (jeśli mniej, to w ogóle podatek nie wchodzi w grę) oraz spełni dwa warunki. Po pierwsze, pieniądze otrzymał na konto (lub na rachunek w SKOK albo przekazem pocztowym). Po drugie, zgłosił darowiznę do naczelnika urzędu skarbowego (na formularzu SD-Z2) w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od dnia otrzymania darowizny. W tych przypadkach nie ma też górnego limitu darowizny.
Skoro zatem brat otrzymał kwotę przekraczającą dolny limit, to – zakładając, że dostał pieniądze przelewem na konto bankowe – wystarczy, że zgłosi darowiznę do swojego urzędu. Wzór formularza SD-Z2 określił minister finansów w rozporządzeniu z 18 grudnia 2006 r. (Dz.U. nr 243 poz. 1762 ze zm.). Druk można znaleźć w internecie albo w urzędzie skarbowym.
Jeśli jednak mężczyzna przekazał bratu pieniądze bezpośrednio, z ręki do ręki, to obdarowany nie będzie zwolniony z podatku.
Podstawa prawna
Art. 4a ust. 1 ustawy z 29 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).
Czy pożyczka od kolegi jest obłożona daniną
Podatniczka znalazła się przejściowo w trudnej sytuacji finansowej. Zamierza pożyczyć od kolegi, osoby niespokrewnionej, 7 tys. zł. Kolega ma jej przelać pieniądze na konto w banku, a kobieta zwróci je w ciągu kilku tygodni. Czy fiskus może zażądać podatku od takiej pożyczki?
Pożyczka jest czynnością cywilnoprawną i podlega co do zasady opodatkowaniu. Przepisy ustawy o PCC przewidują jednak w art. 9 zwolnienia. Przykładowo, zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. d zwolnione z daniny są pożyczki na podstawie umowy zawartej między osobami niespokrewnionymi, do łącznej wysokości nieprzekraczającej 5 tys. zł od jednego podmiotu i 25 tys. od wielu podmiotów – w okresach trzech kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od 1 stycznia 2009 r. Pożyczka od kolegi, czyli osoby niespokrewnionej, nie będzie zwolniona z podatku, ponieważ jej kwota przekracza limit 5 tys. zł. Kobieta będzie więc musiała zapłacić podatek w wysokości 2 proc. wartości pożyczki, czyli 140 zł. Dodatkowo konieczne będzie złożenie do naczelnika urzędu skarbowego deklaracji na podatek od czynności cywilnoprawnych, na formularzu PCC-3, w terminie 14 dni od otrzymania pożyczki.
Jeśli podatniczka ma taką możliwość, to lepszym rozwiązaniem będzie pożyczenie np. od dwóch osób 5 tys. zł i 2 tys. zł. W takiej sytuacji będzie ona zwolniona z podatku. Mimo to będzie miała obowiązek złożenia deklaracji na formularzu PCC-3.
Podstawa prawna
Art. 9 pkt 10 lit. d ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.).
Czy pomoc od przyjaciółki jest zwolniona
Podatnik potrzebował pilnie pieniędzy na naprawę samochodu. Dostał od przyjaciółki, osoby niespokrewnionej, 4 tys. zł. Otrzymał je w formie przelewu na konto. Czy taka darowizna jest zwolniona z podatku?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, czyli osoba niespokrewniona.
W opisanym przypadku podatnik otrzymał pieniądze od osoby niespokrewnionej i to w kwocie niższej niż ustawowy limit, w efekcie darowizna nie będzie obłożona podatkiem. Obdarowany nie musi więc składać zeznania podatkowego.
Podstawa prawna
Art. 17a ust. 1 ustawy z 29 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).
Czy za niezgłoszenie pożyczki grozi kara
Podatnik w 2005 r. pożyczył siostrze 11 tys. zł. Kobieta nie zgłosiła jednak tego do opodatkowania. Czy w przypadku kontroli fiskus może zażądać daniny?
Urząd skarbowy ma prawo zweryfikować, czy podatnik prawidłowo zadeklarował i opodatkował swoje dochody, a także czy rozliczył inne podatki, w tym od spadków i darowizn oraz od czynności cywilnoprawnych. Badając, czy wywiązał się z obowiązków dotyczących tej ostatniej daniny, może zażądać m.in. dokumentów potwierdzających: zawarcie umowy pożyczki lub darowizny, stopnia pokrewieństwa (wystarczający może być dowód osobisty), a także dokonanie przelewu na konto (wyciągi z rachunków). Umowa pożyczki powinna mieć formę pisemną, ale jeśli została zawarta ustnie, to również jest wiążąca.
W omawianym przypadku istotny jest też inny przepis. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie PCC w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a potem powołuje się na zawarcie umowy pożyczki (lub innej czynności cywilnoprawnej), to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się na tę umowę. Co więcej, w takiej sytuacji, zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o PCC, obowiązuje sankcyjna stawka, która wynosi 20 proc. od kwoty pożyczki.
Skoro zatem podatnik pożyczył pieniądze siostrze, a ona nie zgłosiła tego do urzędu skarbowego, to w razie powołania się na to przed urzędem skarbowym pożyczkobiorca będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 20 proc. od 11 tys. zł oraz odsetki za zwłokę.
Podstawa prawna
Art. 3 ust. 1 pkt 4, art. 7 ust. 5 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.).
Czy darowiznę dla siostry trzeba zgłosić
Podatnik zamierza przekazać siostrze darowiznę lub pożyczkę w wysokości 20 tys. zł. Czy trzeba takie wsparcie zgłosić fiskusowi?
Jak wynika z art. 9 pkt 10 lit. b ustawy o PCC, pożyczki w wysokości przekraczającej kwotę 9637 zł udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między członkami najbliższej rodziny (m.in. rodzeństwo) są zwolnione z podatku, jeśli pożyczkobiorca spełni określone warunki. Konieczne jest przekazanie pieniędzy na rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Trzeba też złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni od daty dokonania czynności. Pożyczka powinna być zawarta w formie umowy. Podobne zasady obowiązują w podatku od spadków i darowizn. Pieniądze należy przekazać na konto bankowe, w SKOK lub przekazem pocztowym oraz złożyć deklarację (SD-Z2) w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny. Jeśli siostra, obdarowana lub pożyczkobiorca, spełni powyższe warunki, to nie zapłaci podatku.
Podstawa prawna
Art. 9 pkt 10 lit. b ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.).
Art. 4a ust. 1 ustawy z 29 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).