Sejm pracuje nad nowymi przepisami, które mają ograniczać możliwość zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów. Gdy wejdą w życie, będzie nimi objęta prawie każda pożyczka od podmiotu zależnego
Zmiany dotyczące podatkowego rozliczania niedostatecznej (cienkiej) kapitalizacji mają zacząć obowiązywać za pół roku. Są zapisane w projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt jest właśnie po pierwszym czytaniu w Sejmie.
Eksperci przyznają, że nowe regulacje będą nie tylko bardziej restrykcyjne od obecnych, ale i bardziej zawiłe.
– Każdy, kto chociaż raz musiał sprawdzić, czy płacone przez spółkę odsetki mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, wie, jak trudne do zrozumienia są obecnie obowiązujące regulacje dotyczące niedostatecznej kapitalizacji. Wydawać by się mogło, że nie mogą być one bardziej skomplikowane. Nic bardziej mylnego. Okazuje się, że mogą – mówi dr Jowita Pustuł, doradca podatkowy w J. Pustuł, M. Przywara Doradztwo Podatkowe.
Najlepiej widać to na przykładzie nowego art. 15c, który ma umożliwić zaliczanie do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek „w wysokości nieprzekraczającej wartości odpowiadającej iloczynowi stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego obowiązującej w ostatnim dniu roku poprzedzającego rok podatkowy powiększonej o 1,25 punktu procentowego i wartości podatkowej aktywów w rozumieniu przepisów o rachunkowości, z wyjątkiem wartości niematerialnych i prawnych, według stanu na ostatni dzień danego roku podatkowego, w tym ujętych zgodnie z wartością nominalną kwot udzielonych pożyczek”.

Obecne regulacje

Celem przepisów o niedostatecznej kapitalizacji jest ograniczenie zaliczania do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez firmy powiązane. Spółka nie musi mieć dużego kapitału własnego (stąd nazwa – niedostateczna kapitalizacja), ale funkcjonuje właśnie dzięki pożyczkom od firm powiązanych (które posiadają co najmniej 25 proc. jej udziałów) – tłumaczy Mariusz Aleksandrowicz, radca prawny i doradca podatkowy w kancelarii Furtek Komosa Aleksandrowicz.
Spółki otrzymujące pożyczki mogą zaliczyć odsetki do kosztów podatkowych jedynie do wysokości limitów zapisanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT. Obecnie z przepisów tych wynika, że jeżeli zadłużenie pożyczkobiorcy wobec udziałowców (akcjonariuszy), z których każdy ma co najmniej 25 proc. udziałów (akcji), przekracza trzykrotną wartość kapitału zakładowego, to nie można odsetek od tej części pożyczek, która przekracza ten limit, zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.

Szersze powiązania

Obecnie istotne są wyłącznie powiązania bezpośrednie między spółkami. Ograniczenia wynikające z przepisów o cienkiej kapitalizacji nie mają więc zastosowania np. do pożyczki udzielonej przez spółkę babkę, bo jest to firma powiązana pośrednio – wyjaśnia Jowita Pustuł.
To ma się zmienić. Zgodnie z projektem nowelizacji przepisy o cienkiej kapitalizacji mają być stosowane w odniesieniu do pożyczek udzielanych przez podmioty powiązane z pożyczkobiorcą również w sposób pośredni.
Jeżeli zatem pożyczkobiorca i pożyczkodawca będą należeć do tej samej grupy kapitałowej, to praktycznie do odsetek od pożyczki zawsze będą miały zastosowanie ograniczenia wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.
– Innymi słowy, każda pożyczka od podmiotu z grupy będzie podlegać nowym regulacjom, z wyjątkiem pożyczek od spółek córek albo takich spółek zależnych, w których podatnik sam posiada więcej niż 75 proc. praw głosu (także pośrednio) – mówi Rafał Ciołek, doradca podatkowy i dyrektor w firmie doradczej KPMG.
Wynagrodzenie dla wspólnika podlega VAT

Zobacz również

Wskaźnik zadłużenia

Możliwość zaliczania do kosztów odsetek od pożyczek zależy od stopnia, w jakim zadłużenie przekracza trzykrotną wartość kapitału zakładowego spółki. Po zmianach istotny ma być stopień, w jakim zadłużenie przekracza wartość kapitałów własnych. Zmianie „kapitału zakładowego” na „kapitał własny” ma towarzyszyć zmiana wskaźnika zadłużenia. Wskaźnik kapitału do zadłużenia wynoszący obecnie 1:3 ma zostać zastąpiony wskaźnikiem 1:1.
– W projekcie nie ma niestety definicji kapitałów własnych spółki. Wyjaśniono jedynie, jakie kapitały powinny pomniejszać wartość kapitałów własnych – zauważa Jowita Pustuł.
Zdaniem Mariusza Aleksandrowicza kapitał własny jako punkt odniesienia do wyliczania zadłużenia wydaje się bardziej uzasadniony niż kapitał zakładowy. Jednak obniżenie zadłużenia do jednokrotności kapitału własnego jest zmianą niekorzystną dla podatników.

Alternatywa

Projekt przewiduje, że podatnik będzie mógł wybrać, czy stosuje przepisy o niedostatecznej kapitalizacji, czy nowe rozwiązanie (określone w projektowanym art. 15c ustawy o CIT).
To nowe rozwiązanie ma polegać na możliwości zaliczania do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek, w tym udzielonych przez podmioty niepowiązane, w wysokości nieprzekraczającej wartości odpowiadającej iloczynowi stopy referencyjnej NBP powiększonej o 1,25 pkt proc. i wartości podatkowej aktywów, z wyjątkiem wartości niematerialnych i prawnych.
– Odsetki stanowiące koszty uzyskania przychodów nie będą jednocześnie mogły przekraczać 50 proc. zysku operacyjnego za dany rok podatkowy. Ograniczenie to nie będzie dotyczyć banków, firm leasingowych oraz faktoringowych.
Mariusz Aleksandrowicz wskazuje, że spółki będą musiały, przed wyborem metody rozliczania kosztów, szczegółowo przeanalizować źródła finansowania. Zwraca uwagę, że wybraną metodę trzeba będzie stosować przez nie krócej niż trzy lata podatkowe.
Zmiany w przepisach o niedostatecznej kapitalizacji - przykłady

Etap legislacyjny

Czeka na II czytanie