Kulturę fizyczną propagują w Polsce zarówno tysiące stowarzyszeń (niekoniecznie zresztą funkcjonują one jako kluby sportowe), jak i spółki handlowe. Ta ostatnia forma dominuje wśród profesjonalnych klubów.

Preferencje na sport w CIT

Jeśli chodzi o sport amatorski, zajmują się nim przede wszystkim stowarzyszenia (czasem też fundacje) i uczniowskie kluby sportowe – co ważne, zgodnie z art. 4 ustawy o sporcie, podstawą działania UKS jest również prawo o stowarzyszeniach. Ustawodawca przewidział podatkowe preferencje dla takich organizacji. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT wolne od daniny są dochody podatników, których celem statutowym jest m.in. działalność w zakresie kultury fizycznej i sportu – w części, w jakiej zostały na ten cel przeznaczone.
Ponadto istotną pozycją w budżetach UKS czy stowarzyszeń sportowych bywają dotacje. Wolne od daniny są pieniądze uzyskane z budżetu państwa oraz z tytułu bezzwrotnej pomocy zagranicznej od rządów innych państw, organizacji międzynarodowych bądź międzynarodowych instytucji finansowych, w tym środki z programów UE. Preferencja przysługuje także wtedy, gdy te pieniądze rozdziela upoważniony podmiot w kraju.
Niektóre kluby sportowe funkcjonujące w formie stowarzyszenia mogą też być zainteresowane zwolnieniem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5. Zgodnie z nim wolne od daniny są dochody spółek, których udziałowcami bądź akcjonariuszami są wyłącznie organizacje działające na podstawie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach i których celem statutowym jest działalność w zakresie kultury fizycznej i sportu. Oczywiście, zwolnienie dotyczy dochodów w części, w jakiej zostały one przeznaczone na realizację wspomnianych celów i przekazane tym organizacjom.
Jeśli ulgi nie wchodzą w grę lub obejmują tylko część dochodów, to klub musi co miesiąc (do 20. dnia następnego miesiąca) lub co kwartał (do 20. dnia po danym kwartale) wpłacać zaliczki na podatek do urzędu skarbowego. Musi też rozliczyć się z podatku za dany rok do 31 marca roku następnego. Dotyczy to zarówno klubów stowarzyszeń, jak i klubów spółek.

Zwolnienie z VAT pod pewnymi warunkami

Stowarzyszenia i uczniowskie kluby sportowe nie są automatycznie zwolnione z podatku od towarów i usług. Mogą jednak skorzystać z podmiotowej preferencji, jeśli wartość opodatkowanej sprzedaży towarów lub usług nie przekroczy w danym roku 150 tys. zł.
Co do zasady, jeśli w ramach działalności statutowej odpłatnie świadczą usługi lub dostarczają towary, będzie to traktowane jak prowadzenie działalności gospodarczej. Należy wtedy naliczyć podatek według odpowiedniej stawki. Organizacje sportowe mogą skorzystać też jednak z preferencji przedmiotowej. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 32 ustawy o VAT zwolnione z daniny są usługi ściśle związane ze sportem lub z wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu. Ustawodawca wprowadził jednak w tym wypadku trzy warunki, które muszą być spełnione łącznie.
Takie usługi muszą być konieczne do organizowania i uprawiania sportu lub wychowania fizycznego, muszą być świadczone na rzecz osób uprawiających sport lub uczestniczących w wychowaniu fizycznym, a usługodawca nie może być nastawiony na osiąganie zysków.
Z przepisu wynika także, że preferencji nie podlegają usługi marketingowe i reklamowo-promocyjne, wstępu na imprezy sportowe, odpłatnego prowadzenia statków przeznaczonych do celów związanych z kulturą fizyczną, odpłatnego zakwaterowania oraz wynajmu sprzętu sportowego.

Spółki dla profesjonalistów

Większość klubów sportowych skoncentrowanych na sporcie profesjonalnym działa w formie spółki kapitałowej – z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej. W przypadku wzbudzających największe zainteresowanie gier zespołowych (takich jak piłka nożna) przepisy ustawy o sporcie nie nakazują wprawdzie, ale sugerują, aby klub działał jako spółka akcyjna. Wynika to z art. 15 ustawy, który mówi, że jeśli współzawodnictwo jest organizowane w formie rozgrywek ligowych, można utworzyć ligę zawodową. Jeśli ponad połowa klubów uczestniczących w rozgrywkach działa jako spółki akcyjne, to istnieje wręcz obowiązek utworzenia profesjonalnej ligi – a w jej skład mogą wejść tylko kluby funkcjonujące w formie spółek akcyjnych.

Opłacalne szkolenie młodzieży

Wszystkie kluby sportowe, w tym także działające w formie spółek, mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5a ustawy o CIT. Zgodnie z nim „wolne od daniny są dochody klubów sportowych, o których mowa w ustawie o sporcie, przeznaczone i wydatkowane w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży w kategoriach wiekowych młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców do 23. roku życia”.

Zamiast zwolnień preferencje

Kluby spółki, które działają na normalnych zasadach i są nastawione na zysk, nie mogą korzystać ze wspomnianej preferencji w podatku od towarów i usług (nie spełniają bowiem wszystkich warunków określonych w art. 43 ust. 1 pkt 32). Niektóre świadczone przez nie usługi opodatkowane są jednak preferencyjną stawką 8 proc. Mowa o wstępie na imprezy sportowe lub rekreacyjne oraz o wykorzystaniu obiektów sportowych zgodnie z ich charakterem (chodzi m.in. o odpłatne udostępnianie basenów lub kortów tenisowych). Wynika to z poz. 179,185, i 186 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

Problemy z obiektami sportowymi

Znaczącym wydatkiem, zarówno dla klubów działających w formie stowarzyszeń, jak i w formie spółek, może być podatek od nieruchomości – tj. od posiadanych przez nie gruntów, budynków bądź budowli. Największy kłopot dotyczy stadionów piłkarskich bądź innych wielkich sportowych obiektów. Klub powinien odprowadzać daninę, jeśli jest ich właścicielem, posiadaczem samoistnym, użytkownikiem wieczystym bądź jest posiadaczem na podstawie umowy (a chodzi w tym wypadku o nieruchomość należącą do Skarbu Państwa bądź jednostki samorządowej).
Problem ze stadionami polega na tym, że z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie wynika jasno, kiedy mogą być one kwalifikowane jako budynki, a kiedy jako budowle. W pierwszym przypadku należy zapłacić daninę od ich powierzchni użytkowej, w drugim – od wartości (2 proc. rocznie). W sytuacji gdy fiskus uzna tylko część stadionu za budynek, a całą resztę za budowlę, klub może zapłacić nawet kilka milionów złotych rocznie więcej, niż gdyby od całości odprowadzał podatek właściwy dla budynków. Wiele gmin zdaje sobie sprawę z tego, jakim jest to obciążeniem dla klubów, i podejmuje uchwały o zwolnieniu stadionów z podatku od nieruchomości (przykład Wrocławia).
Ustawa o sporcie nie precyzuje formy organizacyjnej, w jakiej klub powinien działać

Problem z podatkiem od transferów

O ile nie ma większych kontrowersji dotyczących sprzedaży zawodników pomiędzy polskimi klubami, o tyle pojawiły się one w przypadku transakcji z kontrahentem mającym siedzibę za granicą. Zdaniem Ministerstwa Finansów klub np. z Francji uzyskuje bowiem w takiej sytuacji (gdy sprzedaje nam zawodnika) w Polsce dochód z usług w zakresie działalności sportowej, a ten podlega 20-proc. daninie u źródła zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Fiskus powołuje się na definicję usług w zakresie działalności sportowej wyrażoną w prawomocnym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 grudnia 2010 r. (sygn. akt II FSK 1454/09). Wynika z niego, że chodzi o prowadzenie aktywności gospodarczej, która jest nastawiona m.in. na tworzenie warunków koniecznych do przeprowadzenia imprez sportowych (np. transfer zawodników do polskich drużyn). Urzędy podatkowe potwierdzają jednocześnie, że stawka podatku może być niższa lub może być on w ogóle niepobierany, jeśli w danym przypadku w grę wchodzi odpowiednia umowa międzynarodowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. W takim wypadku warunkiem jest, by zagraniczny kontrahent przedstawił certyfikat rezydencji.

Pojawiło się także korzystniejsze dla klubów stanowisko, które zostało wyrażone m.in. w nieprawomocnym wyroku WSA w Warszawie z 31 stycznia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 1285/11). Sąd był wtedy zdania, że płatności za transfer nie są przychodem z tytułu usług w zakresie działalności sportowej i nie podlegają daninie u źródła.

Korzystne zwolnienia w CIT
W podatku dochodowym od osób prawnych preferencje dotyczą stowarzyszeń, których statutowym celem jest działalność w zakresie kultury fizycznej i sportu. Zwolnieniem objęty jest jednak wyłącznie dochód przeznaczony na tę konkretną statutową działalność. Podkreślić też należy, że preferencja nie wiąże się z formalnym zapisem statutowym, tylko z realnie rozpoczętą i prowadzoną aktywnością. Innymi słowy, nie chodzi o sytuację, w której stowarzyszenie potencjalnie w przyszłości ma taką działalność rozpocząć.
Ta sama regulacja dotyczy spółek, których udziałowcami są wyłącznie stowarzyszenia. Chodzi o to, że te ostatnie mogą tworzyć spółki prowadzące działalność gospodarczą, które następnie będą przekazywać swoje dochody na cele statutowe swoich udziałowców bądź akcjonariuszy. Zatem dochody takiej spółki muszą być przekazane na działalność w zakresie kultury fizycznej i sportu, aby były objęte zwolnieniem.
Ustawa o sporcie wyraźnie stwierdza, że klub sportowy musi działać jako osoba prawna. Z tego względu podlega regulacjom ustawy o CIT, która wyraźnie mówi, że wolne od podatku są te dochody klubów sportowych, które zostaną przeznaczone na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży w kategoriach wiekowych młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców do 23. roku życia. Należy pamiętać, że dochód musi być wydatkowany w roku podatkowym, w rozliczeniu za który zamierzamy skorzystać ze zwolnienia, albo w roku następnym. Klubowi, który nie spełni tego warunku, nie przysługuje podatkowa preferencja.
Zapisy ustawy o sporcie nie precyzują formy organizacyjnej, w jakiej klub sportowy powinien działać (w ustawie mówi się wyłącznie o osobowości prawnej). A zatem może działać jako stowarzyszenie, dzięki czemu zwolnienie z podatku obejmie zarówno dochody przeznaczone na cele statutowe, jak i na szkolenie dzieci i młodzieży. Nie ulega wątpliwości, że ta regulacja jest wyjątkowo korzystna dla rozwoju polskiego sportu.
Jacek Trusiński wspólnik zarządzający kancelarii Pałucki Trusiński
Maciej Dudziński asystent kancelarii





Podstawa prawna
Art. 3, art. 4, art. 15 ustawy o sporcie (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 127, poz. 857 ze zm.).
Art. 43 ust. 1 pkt 32 oraz poz. 179, 185, i 186 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
Art. 17 ust. 1 pkt 4, pkt 5 i pkt 5a ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).