Wyrok dotyczy podatnika (osoby fizycznej), który dostał w spadku oraz w darowiźnie udziały i akcje spółek kapitałowych. W związku z tym, że planowane było ich dobrowolne umorzenie, powstała wątpliwość, czy będzie mógł pomniejszyć przychód o koszty uzyskania przychodów.
Podatnik był zdania, że kosztem będzie wartość rynkowa umarzanych udziałów i akcji, na podstawie art. 24 ust. 5d ustawy PIT. Uważał, że przepis ten znajduje zastosowanie zarówno do przymusowego, automatycznego, jak i dobrowolnego umorzenia udziałów i akcji.
Izba skarbowa, a następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku i Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodziły się ze stanowiskiem podatnika. Zwróciły uwagę, że począwszy od 2011 r. dochód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia podlega opodatkowaniu na takich samych zasadach, jak przy odpłatnym zbyciu udziałów oraz papierów wartościowych. To oznacza, że kosztami uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółkach kapitałowych mogą być wydatki faktycznie poniesione na nabycie (objęcie) tych udziałów. Ponieważ przy dziedziczeniu lub otrzymaniu w darowiźnie udziałów i akcji podatnik, co do zasady, nie ponosi wydatków na ich nabycie, to w konsekwencji nie może też ich odliczyć.
W szczególności przy ustalaniu dochodów z tytułu ich odpłatnego zbycia w celu umorzenia, kosztem podatkowym nie jest wartość udziałów (akcji) ustalona na dzień otrzymania darowizny lub spadku – stwierdził NSA. Podkreślił, że art. 24 ust. 5d ustawy PIT odnosi się wyłącznie do umorzenia automatycznego lub przymusowego.
Zmiana także dla umorzeń przymusowych i automatycznych

Od 1 stycznia 2014 r. zasadniczo zmienił się art. 24 ust. 5d ustawy PIT. Obecnie stanowi on, że za koszt uzyskania przychodu z umorzenia udziałów lub akcji nabytych w drodze spadku lub darowizny uznaje się wydatki poniesione przez darczyńcę na ich nabycie. Przed tą zmianą koszt uzyskania przychodów był ustalany do wysokości wartości udziałów (akcji) z dnia nabycia ich w drodze spadku lub darowizny. Tym samym przestały obowiązywać korzystne zasady pozwalające na uniknięcie opodatkowania, nawet gdy przychód z automatycznego lub przymusowego umorzenia udziałów wielokrotnie przekraczał wydatki poniesione przez darczyńcę na ich nabycie.

Stefan Dasiewicz, specjalista w 8tax Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o.