Zmiana podstawy prawnej, choćby numeru artykułu, powoduje utratę ochrony, jaką daje podatnikowi interpretacja indywidualna. Często taki właśnie będzie efekt zmian w VAT, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia.
O jakie zmiany w VAT, wchodzące w życie 1 I 2014r., można już pytać ministra finansów / Dziennik Gazeta Prawna
Minister finansów wypowiedział się już oficjalnie w ponad 100 sprawach dotyczących przepisów VAT w brzmieniu, jakie będzie obowiązywać od początku 2014 r. O nowe zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania czy fakturowania (w tych kwestiach wprowadzane są modyfikacje) można pytać, ponieważ przepisy zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw 9 stycznia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 35).

Zmiana numeracji

Mimo że regulacje, które zaczną obowiązywać w nowym roku, kompletnie zmieniają rozliczenia przedsiębiorców, to większość dotychczas złożonych wniosków o interpretację dotyczyła elementów VAT, które po nowym roku pozostaną takie same (np. obliczania proporcji czy wystawiania faktur korygujących po udzieleniu rabatu).
Przedsiębiorcy powinni też jednak pamiętać, że nowelizacja ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) nadaje nową numerację artykułom. Przykładowo art. 19 dotyczący obowiązku podatkowego zostanie uchylony, a w jego miejsce będzie wprowadzony art. 19a. Podobnie stanie się z art. 29 (podstawa opodatkowania), który zostanie zastąpiony przez art. 29a. Z kolei przepisy dotyczące fakturowania zostaną przeniesione z rozporządzeń ministra finansów do ustawy (art. 106a–106q). Oznacza to, że dotychczasowe interpretacje, wydane na podstawie starej numeracji, staną się nieaktualne, nawet jeśli w samym sposobie rozliczeń w danej firmie nic się nie zmienia.
– Wielu podatników nie ma jeszcze w ogóle świadomości, że od nowego roku część interpretacji przestanie chronić ich interesy – przyznaje Mirosława Zugaj, doradca podatkowy i menedżer w Grant Thornton.
Występując o nową interpretację, warto się też upewnić, czy zwykła zmiana numeracji nie oznacza dla ministra finansów zmiany dotychczasowego stanowiska.

Obowiązek podatkowy

Podatnicy do tej pory w kontekście VAT 2014 pytali m.in. o nowe zasady dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego. Marcin Brzezin, doradca podatkowy z Crido Taxand, tłumaczy że od 1 stycznia co do zasady będzie on powstawał na koniec okresu rozliczeniowego, w którym dokonano dostawy lub wyświadczono usługę. Dotyczy to również usług ciągłych.
– Zgodnie z nowymi przepisami obowiązek podatkowy w ich przypadku powstawać będzie wraz z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się terminy płatności lub rozliczeń – stwierdza Marcin Brzezin.
Minister wyjaśnił tę kwestię w interpretacji indywidualnej nr ILPP1/443-390/13-2/AW. Przyznał, że jeśli usługi ciągłe są świadczone dłużej niż rok i w jego trakcie nie upłynie termin płatności, to należy uznać, że zostały wykonane z upływem każdego roku podatkowego (czyli np. 31 grudnia 2014 r.).
– W praktyce oznacza to, że obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu każdego kolejnego roku podatkowego – komentuje Marcin Brzezin. Dodaje, że w przypadku płatności miesięcznych lub kwartalnych stanie się to odpowiednio z upływem miesiąca lub kwartału, których dotyczy płatność. Ekspert zastrzega, że powyższe reguły rozpoznawania obowiązku podatkowego dla usług ciągłych nie znajdą zastosowania w odniesieniu do umów dzierżawy, leasingu lub innych o podobnym charakterze.

Dokumenty sprzedaży

Przedsiębiorcy pytają też, jak dokumentować dostawę towarów i świadczenie usług.
– Od przyszłego roku wystawienie faktury nie będzie powiązane z powstaniem obowiązku podatkowego w VAT – tłumaczy Michał Spychalski, doradca podatkowy z MDDP.
Dziś obowiązek podatkowy powstaje w terminie 7 dni od wystawienia faktury. Te dwa fakty są ściśle związane. Po zmianach – jak mówi ekspert – podatnicy będą mogli wystawić fakturę aż do 15. dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Obowiązek podatkowy może powstać więc jeszcze przed wystawieniem faktury.
Zmiana przepisów nie wpłynie jednak np. na zasady dokumentowania udzielanych rabatów.
– Tak jak obecnie będą one dokumentowane za pomocą faktur korygujących. Natomiast rabaty pośrednie, czyli bonusy wypłacane nie bezpośrednim nabywcom, tylko podmiotom na kolejnych etapach obrotu, zgodnie z obowiązującym orzecznictwem oraz stanowiskami organów podatkowych, dokumentowane będą notami księgowymi – mówi Michał Spychalski.
Zasady te od 1 stycznia 2014 r. nie zmienią się, co potwierdził minister finansów w interpretacji nr IPPP1/443-407/13-2/AP.

Kalkulacja proporcji

W kolejnym stanowisku (nr ILPP4/443-81/13-2/EWW) minister uznał, że od 1 stycznia 2014 r. podatnicy nie powinni uwzględniać przy kalkulacji proporcji VAT wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz importu towarów i usług.
Mirosław Siwiński, radca prawny i doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Witold Modzelewski, tłumaczy że zasada ta nie zmieni się w stosunku do obecnych przepisów. W proporcji nie będziemy uwzględniać transakcji zakupu opodatkowanych przez nabywcę. Zmieni się natomiast definicja obrotu (art. 29 zostanie skreślony i wprowadzony zostanie art. 29a), która ma znaczenie m.in. dla ustalania proporcji. Według eksperta, po Nowym Roku trzeba się będzie kierować w tym zakresie dyrektywą 112. Pojęcie obrotu utożsamia ona ze sprzedażą (dostawą, świadczeniem usług) przez podatnika.
Uważać powinni też podatnicy, którzy planują zakupy samochodów po 1 stycznia 2014 r., licząc na pełne odliczenie VAT na podstawie nowego art. 86a ustawy. Jak tłumaczy Przemysław Skorupa, doradca podatkowy i starszy menedżer w Deloitte, przepis ten daje takie uprawnienie w przypadku samochodów osobowych mających trzy lub więcej miejsc, jeżeli ich dopuszczalna ładowność wynosi co najmniej 500 kg. Został wprowadzony na mocy nowelizacji ustawy o VAT z 16 grudnia 2010 r., ale odroczono jego wejście w życie do 1 stycznia 2014 r.
– Podatnicy mogą pytać organy podatkowe o ten przepis. Ale uwaga. Może się bowiem okazać, że nie zacznie on obowiązywać – ostrzega Przemysław Skorupa.
Polska wystąpiła bowiem do Komisji Europejskiej z wnioskiem o kolejną derogację w zakresie prawa do odliczenia VAT od samochodów. Jeżeli przed końcem roku zostanie ona przyznana, wówczas Ministerstwo Finansów najpewniej zaproponuje nowelizację ustawy o VAT, zgodnie z którą art. 86a nie wejdzie w życie.
– W takim przypadku musiałyby zostać zaproponowane nowe przepisy, wdrażające w życie przyznaną derogację – dodaje Przemysław Skorupa.
W efekcie interpretacje indywidualne dotyczące art. 86a ustawy o VAT, które obecnie wydaje minister, staną się nieaktualne. Ostrzega o tym również sam organ. Na końcu interpretacji przyznaje, że straci ona ważność „w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego”.

Cały czas nie wiadomo, jak po Nowym Roku będzie wyglądało odliczenie VAT 0d nowych pojazdów