Banki nie muszą pobierać 19 proc. PIT od odsetek znajdujących się na kontach szkolnych kas oszczędnościowych. Jeśli tak się stało, można wnosić o zwrot nadpłaty.
ikona lupy />
Wpływy budżetowe z podatku ryczałtowego od zysków kapitałowych / Dziennik Gazeta Prawna
Odsetki od środków gromadzonych w bankach na rachunkach szkolnych kas oszczędności (SKO) oraz pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych (PKZP) nie podlegają 19-proc. PIT. To nie są rachunki osób fizycznych, a więc ustawa o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) nie ma do nich zastosowania. Taką opinię wyraził dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 19 lipca 2013 r. (nr ITPB2/415-447/13/RS). O interpretację wystąpił na wiosnę tego roku bank, którego pełnomocnicy byli przekonani, że tak jak w przypadku każdego innego konta bank powinien na bieżąco po dopisaniu do rachunku comiesięcznych odsetek pobrać podatek.

Nietypowe konta

Na podstawie ustawy – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 z późn. zm.) banki prowadzą dwa podstawowe typy rachunków: oszczędnościowo-rozliczeniowe (ROR) oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych. Konta te mogą być prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych oraz SKO, a także PKZP.
Szkolne kasy oszczędności w praktyce powoływane są przez dyrektora danej szkoły. Stanowią formę oszczędzania skierowaną do uczniów – najczęściej szkół podstawowych. Ich celem jest kształtowanie nawyku oszczędzania i zarządzania finansami osobistymi. Obecnie banki oferują konta SKO, których uczniowie, nadzorowani przez nauczyciela, zbierają środki na realizację wspólnych przedsięwzięć, np. zakupu sprzętu komputerowego czy laboratoryjnego, z którego razem będą korzystać. W ramach SKO mogą też oszczędzać rady rodziców, gromadząc środki np. na wspólne wyjazdy swoich podopiecznych.
Z kolei PKZP pełnią przede wszystkim funkcję pożyczkową dla pracowników i są zasilane z ich wkładów – np. potrącanych z ich wynagrodzenia. Osobom skreślonym z listy członków kasy zakładowej przysługuje zwrot pieniędzy.
Dyrektor bydgoskiej izby stwierdził, że zarówno SKO, jak i PKZP nie mają osobowości prawnej, nie prowadzą działalności gospodarczej, tworzą je zaś zespoły osób fizycznych formalnie niezrzeszonych. Dlatego też odsetki dopisywane do środków gromadzonych na tych kontach nie podlegają PIT.
– Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy ma rację – mówi Iwona Chłopek, doradca podatkowy prowadzący własną kancelarię. Dodaje, że samo prawo bankowe odróżnia osoby fizyczne od ich zrzeszenia, tj. SKO czy PKZP, i dla każdej z tych instytucji oraz osób fizycznych przewiduje odrębne rachunki. Tymczasem art. 30a ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT nakłada na banki obowiązki płatnika 19-proc. podatku wyłącznie w zakresie kont prowadzonych dla osób fizycznych.
– Jeżeli bank już pobrał podatek, to można wystąpić o zwrot nadpłaty – dodaje Iwona Chłopek.

Podatek w praktyce

Bank Pekao, który spytaliśmy o praktykę opodatkowania odsetek z takich kont, potwierdził, że obsługuje jedynie konta PKZP, ale nie odprowadza od nich podatku. Kont SKO nie prowadzi.
Te zaś prowadzone są w banku PKO BP. Z regulaminu kont SKO oferowanych przez ten bank wynika, że podatek nie jest pobierany, ale tylko jeśli chodzi o SKO prowadzone dla szkół i dla rad rodziców. Bank pobiera jednak 19-proc. PIT od odsetek dopisywanych do SKO Konto Dla Ucznia. To konta przeznaczone dla dzieci w wieku od 6 do 13 lat. Mogą je otworzyć jednak tylko opiekunowie SKO – np. wskazany nauczyciel (po uzyskaniu zgody rodziców dziecka). Wpłaty i wypłaty z tego konta też są dokonywane tylko na polecenie opiekuna (dziecko wcześniej zgłasza żądanie wypłaty i kwituje to w swojej papierowej książeczce SKO).
Interpretacja bydgoskiej izby nie odpowiada na pytanie, czy w przypadku konta SKO dla ucznia należy pobrać podatek. Inne organy podatkowe uznają jednak, że małoletnie dziecko jest podatnikiem – osobą fizyczną. Tak uznał np. dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 27 kwietnia 2010 r. (nr IBPBII/2/415-49/10/CJS), określając skutki podatkowe otrzymania przez małoletniego odsetek z zagranicznych papierów wartościowych.
W przypadku SKO i PKZP problem z opodatkowaniem może wystąpić przy np. likwidacji tych kont i zwrocie wniesionych wkładów uczestnikom tych kas. W takim przypadku zwrócone zostaną środki pierwotnie wniesione wraz z dopisanymi przez bank odsetkami (które w myśl bydgoskiej interpretacji nie muszą być opodatkowane przez bank).
Grażyna Nelip, doradca podatkowy, prezes Tax-Net Doradztwo, mówi, że w takim przypadku członkowie kas powinni się rozliczyć samodzielnie z otrzymanych korzyści.
W grę wchodzą przychody z innych źródeł (opodatkowane 18-proc. lub 32-proc. stawką) i rozliczane na druku PIT-36. W przypadków małoletnich uczniów rozliczyć się z tego będą musieli ich rodzice, łącząc dochody dziecka z własnymi.