Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Ci, którym na mocy przepisów obowiązujących do końca 2006 r. fiskus wymierzył 75-proc. podatek od nieujawnionych dochodów, mogą występować o wznowienie postępowania.
/>
/>
/>
/>
Mają na to czas do 27 września, czyli miesiąc od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie SK 18/09 (Dz.U. z 27 sierpnia, poz. 985). TK uznał za niekonstytucyjny m.in. art. 20 ust. 3 ustawy o PIT – będący podstawą wydawania decyzji wymierzającej podatek od nieujawnionych dochodów według 75-proc. stawki – w brzmieniu obowiązującym w latach 1998–2006.
Krzysztof Dyba, doradca podatkowy w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka, wskazuje, że po publikacji wyroku w najlepszej sytuacji są osoby, którym wymierzono podatek na podstawie przepisów obowiązujących do końca 2006 r. Mogą składać wnioski o wznowienie postępowania, a podatek powinien im zostać zwrócony.
– Inne rozstrzygnięcie raczej nie wchodzi w grę, gdyż przepisy dotyczące ustalania dochodów ze źródeł nieujawnionych są dotknięte zbyt dużymi wadami – tłumaczy Krzysztof Dyba.
Sprawy w sądach
Wyrok TK ma także istotne znaczenie dla podatników, którzy zaskarżyli decyzję organów i czekają na prawomocny wyrok. Jeszcze przed publikacją orzeczenia trybunału zapadło w sierpniu kilka orzeczeń uchylających decyzje wymierzające podatek na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy o PIT. Wydał je m.in. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 2295/11, II FSK 2296/11, II FSK 2327/11, II FSK 2370/11), WSA w Białymstoku (sygn. I Sa/Bk 373/12) oraz WSA w Bydgoszczy (sygn. I Sa/Bd 294/13).
– Dopóki ustawodawca nie wprowadzi nowych przepisów w zakresie ustalania podatku z nieujawnionych źródeł, podatnicy nie powinni być narażani na wymiar w wysokości 75 proc. za okres 1998–2006 – uważa Katarzyna Ryszard, radca prawny, doradca podatkowy z kancelarii Peter Nielsen & Partners.
PIT za lata po 2007 r.
W gorszej sytuacji są podatnicy, którym wymierzono daninę na podstawie regulacji obowiązujących od 1 stycznia 2007 r. Nie mogą składać wniosku o wznowienie postępowania po wyroku TK, gdyż te przepisy nie były przedmiotem skargi konstytucyjnej. W lepszym położeniu – zdaniem Krzysztofa Dyby – są osoby, których postępowanie wymiarowe jeszcze się nie zakończyło lub którzy wnieśli skargę na decyzję organu podatkowego do sądu administracyjnego i wyrok taki jeszcze nie zapadł lub nie jest prawomocny. Biorąc pod uwagę to, że obecna treść przepisu jest niemal identyczna z wersją zakwestionowaną przez TK, można wnioskować, że i obowiązujące regulacje są niezgodne z ustawą zasadniczą.
– Podatnicy powinni więc podnosić zarzut niekonstytucyjności obowiązujących przepisów w toczących się postępowaniach podatkowych lub sądowoadministracyjnych – radzi Krzysztof Dyba.
NSA w wyroku z 13 sierpnia (sygn. akt II FSK 2370/11) zajmował się sprawą dotyczącą zobowiązania za 2007 r. Nakazał sądowi wojewódzkiemu, który orzekł na niekorzyść podatnika, ponownie przeanalizować problem, biorąc pod uwagę wyrok TK. Jest tylko kwestią czasu, kiedy któryś z sądów rozpatrujących sprawę dotyczącą tego okresu wystąpi do TK z pytaniem, czy także obecne przepisy są niekonstytucyjne. Z nieoficjalnych informacji wiemy też, że złożenie takiego wniosku rozważa rzecznik praw obywatelskich.
Organ powinien oddać nadpłatę z odsetkami
Podatnicy, którzy zapłacili podatek z nieujawnionych źródeł za lata 1998–2006, powinni w wyniku wznowienia postępowania otrzymać decyzję uchylającą wymiar w terminie dwóch miesięcy od złożenia wniosku. Sam zwrot nadpłaty powinien nastąpić w ciągu 30 dni od otrzymania przez podatnika decyzji uchylającej. Istotne jest też oprocentowanie nadpłaty. Organ powinien zwrócić wpłaconą kwotę (jeżeli podatnik uiścił ją z odsetkami za zwłokę, to nadpłatą jest cała suma wraz z tymi odsetkami), doliczając do niej oprocentowanie jak od należności podatkowych za cały okres od dnia wpłaty (lub egzekucji) do dnia przekazania pieniędzy na rachunek bankowy podatnika.
Fiskus nie może przerzucać ciężaru dowodu
Ani organy podatkowe, ani sądy administracyjne nie mają obowiązku informowania podatników o wyrokach TK. Wniosek o wznowienie postępowania należy złożyć do tego organu, który wydał prawomocne rozstrzygnięcie. W sprawach toczących się organy i sądy muszą z urzędu uwzględnić wyrok TK. Trybunał uznał za niekonstytucyjny przepis art. 20 ust. 3 w związku z art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT, ale tylko w rozumieniu go w ten sposób, że w postępowaniu w sprawie nieujawnionych źródeł przychodów obowiązek wykazania źródeł przychodów ciąży na podatniku. W praktyce dla podatników wyrok ten oznacza , że organy podatkowe nie mogą obecnie domagać się wykazywania przez nich źródeł przychodów. Jest to obowiązek organów.
Ważna będzie treść uzasadnienia wyroku
Dla podatników, którym wydano decyzje na mocy przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2007 r., kluczowe znaczenie będzie mieć treść uzasadnienia wyroku TK. Jeśli trybunał nie odniesie się do przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2007 r., wydaje się, że konieczne do zakwestionowania ich konstytucyjności będzie kolejne rozstrzygnięcie TK. W przeciwnym wypadku sądy administracyjne powinny – kierując się treścią wyroku trybunału z 18 lipca 2013 r. – uznać za niekonstytucyjne również przepisy w brzmieniu obowiązującym od 2007 r.
Nie warto zwlekać ze złożeniem wniosku
Brak uzasadnienia wyroku TK nie wstrzymuje biegu terminu na złożenie wniosku o wznowienie postępowania dotyczącego nieujawnionych źródeł przychodu. Ustne motywy orzeczenia nie pozostawiają wątpliwości, że TK ocenił zarówno instytucję nieujawnionych źródeł, jak i praktykę organów podatkowych jako niezgodne z podstawowymi wymogami państwa prawa, w tym zasadą określoności ingerencji w majątek obywateli. Każdy, kto otrzymał taką decyzję, powinien złożyć wniosek o wznowienie postępowania, nawet jeżeli w konkretnym przypadku robiłby to z ostrożności procesowej, ponieważ nie zna pisemnego uzasadnienia orzeczenia TK. W żadnym wypadku po wznowieniu postępowania sytuacja obywatela nie może ulec pogorszeniu, więc nie występuje ryzyko związane ze złożonym wnioskiem.
