Członkowie prezydium związku rolników ponoszą odpowiedzialność za jego zaległości, mimo że nie ma on zdolności upadłościowej. Brak wiedzy finansowej niczego nie zmienia.
Naczelnik urzędu skarbowego orzekł o solidarnej odpowiedzialności członków prezydium za zaległy VAT (ponad 50 tys. zł wraz z odsetkami) związany z działalnością organizacji. W odwołaniu od tej decyzji jej pełnomocnik zarzucił organowi naruszenie art. 116 i 116a Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). Wynika z nich, że za zaległości osób prawnych innych niż spółki kapitałowe odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających nimi. Odpowiedzialność ta obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków. Jednocześnie zarządzający mogą uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli udowodnią, że we właściwym czasie zgłosili wniosek o upadłość podmiotu, którym zarządzali, lub że nie ponoszą winy za brak takiego zgłoszenia.
Pełnomocnik argumentował, że związek rolników nie ma zdolności upadłościowej, a zatem przepisy Ordynacji podatkowej nie mogą mieć w tym przypadku zastosowania.
Izba skarbowa nie uwzględniła odwołania. Sprawa trafiła do sądu. Dyrektor izby przekonywał, że gdyby zgodzić się ze stanowiskiem związku, to w sytuacji gdy dana osoba prawna nie może z uwagi na szczególne przepisy zgłosić upadłości, członkowie jej organów zarządzających zawsze byliby zwolnieni z odpowiedzialności za zaległości podatkowe. To podważałoby sens art. 116a ordynacji – podkreślił organ.
WSA w Warszawie uznał, że decyzje urzędników w pełni odpowiadają prawu. Ocenił też, że brak zdolności upadłościowej związku nie wyłącza odpowiedzialności członków prezydium zarządu za zaległe podatki. Mogli się oni uwolnić od niej, gdyby wskazali mienie, z którego mogłyby zostać zaspokojone roszczenia urzędu skarbowego. Tego jednak nie zrobili.
NSA oddalił skargę kasacyjną członków prezydium. Nie podzielił ich argumentów, że działalność związku ma przede wszystkim cel społeczny: jego statut przewiduje, że może on prowadzić działalność gospodarczą, np. w zakresie obrotu sprzętem rolniczym. Nie można również wziąć pod uwagę tego, że członkowie prezydium nie mają wiedzy finansowej i prawniczej i nie byli świadomi, że mogą odpowiadać za rozliczenia podatkowe.
– Jeśli ktoś decyduje się kierować daną organizacją, to musi wiedzieć, co się z tym wiąże – podkreślił sąd.
Wyrok jest prawomocny.
Ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112 z późn. zm.) określa katalog podmiotów, które nie mogą ogłosić upadłości. Są to:
1) Skarb Państwa;
2) jednostki samorządu terytorialnego;
3) publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej;
4) instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy, chyba że ta stanowi inaczej, oraz utworzone w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą (np. niektóre związki utworzone na podstawie odrębnych ustaw, niektóre przedsiębiorstwa państwowe, kolejowe spółki utworzone w związku restrukturyzacją i prywatyzacją przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe);
5) osoby fizyczne prowadzące gospodarstwa rolne;
6) uczelnie.





ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 9 sierpnia 2013 r. (sygn. I FSK 1236/12).