Małżonka rolnika, który wcześniej zarejestrował się jako podatnik prowadzący działalność rolniczą określoną w art. 15 ust. 4 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), złożyła wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG). Podała, że od 1 lutego 2012 r. będzie prowadzić działalność usługową wspomagającą produkcję roślinną, a więc identyczną jak jej mąż. W urzędzie skarbowym złożyła zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, z którego wynikało, że rezygnuje ze zwolnienia podmiotowego w VAT i będzie składać deklaracje miesięczne. Następnie kupiła kombajn zbożowy. W rejestrze zakupów wykazała fakturę z 2 lutego 2012 r. o wartości 435 tys. zł, w tym VAT – ponad 100 tys. zł. W rejestrze sprzedaży za luty znalazły się dwie faktury na niewielkie kwoty. W deklaracji VAT-7 wykazała więc nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym w wysokości prawie 100 tys. zł i wystąpiła o zwrot podatku.
Urząd skarbowy przeprowadził kontrolę i określił zobowiązanie podatkowe w wysokości 0 zł VAT zamiast nadwyżki. Wyjaśnił, że kobieta jest żoną rolnika, czynnego podatnika VAT, i nie może świadczyć usług w ramach prowadzonej działalności rolniczej.
Sąd zgodził się z organem podatkowym. Zaznaczył, że gospodarstwo rolne może stanowić współwłasność kilku osób, ale podatnikiem VAT czynnym może być tylko jedna z nich. W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, a więc prowadzących działalność rolniczą, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jednego podatnika, na którego będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i który będzie wystawiał faktury przy sprzedaży produktów rolnych (wynika to wprost z art. 96 ust. 2 ustawy o VAT).
Wejście podatku dochodowego w rolnictwie od 2014 r. może być zagrożone
Wejście podatku dochodowego w rolnictwie od 2014 r. może być zagrożone

Zobacz również
WSA podkreślił, że ograniczenie dotyczy działalności w ramach gospodarstwa rolnego. Jest to działalność odmienna od wskazanej w treści art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalności producenta, handlowca czy usługodawcy, jak również wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych. Jej odmienność – wyjaśnił sąd – wynika z rolniczego charakteru dokonywanych dostaw towarów czy świadczonych usług. Z wyroku wynika więc, że gdyby żona rolnika prowadziła działalność gospodarczą, polegającą np. na sprzedaży ubrań czy świadczeniu usług kosmetycznych, to mogłaby odliczać VAT.
Status podatnika VAT w działalności rolniczej miał mąż skarżącej. W związku z tym jej zgłoszenie VAT-R nie było skuteczne. W rezultacie nie przysługiwało jej prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem kombajnu zbożowego, ponieważ była to działalność rolnicza, która pokrywała się z działalnością męża. Wyrok jest nieprawomocny.
Takie są zasady
Rolnik może zarejestrować się do celów VAT. W takiej sytuacji, jeśli prowadzącym gospodarstwo rolne jest osoba fizyczna i jest to jej jedyna działalność, to musi ona złożyć zgłoszenie rejestracyjne naczelnikowi urzędu skarbowego. Dokument należy złożyć przed dniem wykonania pierwszej dostawy towaru lub wykonaniem pierwszej usługi. Zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów oraz usług. Ona będzie też wystawiała faktury przy sprzedaży produktów rolnych.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Białymstoku z 30 stycznia 2013 r., sygn. akt I SA/Bk 364/12