Do 20 lutego przedsiębiorcy muszą poinformować fiskusa, że chcą uiszczać zaliczki kwartalne lub uproszczone.
Wszyscy podatnicy muszą w ciągu roku wpłacać zaliczki na podatek dochodowy. Zostaną one rozliczone w zeznaniu rocznym, które trzeba złożyć do 30 kwietnia następnego roku. Wtedy okaże się, czy konieczna jest dopłata podatku, czy należy się zwrot nadpłaconej daniny.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą samodzielnie obliczać zaliczki i wpłacać je na konto urzędu skarbowego. Standardowo powinny to robić co miesiąc, ale niektórzy przedsiębiorcy mogą wybrać wpłaty kwartalne. Są też tacy, którzy mają prawo do uiszczania zaliczek uproszczonych.
Ważne terminy
Termin wpłaty pierwszej zaliczki po rozpoczęciu działalności gospodarczej zależy od tego, w jaki sposób przedsiębiorca rozlicza się z fiskusem. Jeśli według skali podatkowej (18 i 32 proc.), pierwszą zaliczkę wpłaci dopiero w miesiącu, w którym dochód z działalności pomniejszony o przysługujące odliczenia (m.in. składki na ubezpieczenia społeczne) przekroczy kwotę wolną od podatku. W 2013 r. jest to 3091 zł. Osoby opodatkowane liniowo, czyli 19-proc. PIT, pierwszą zaliczkę odprowadzą już za pierwszy miesiąc, w którym osiągnęły dochód.
Zaliczki należy wpłacać przez cały rok. Zasadniczo uiszcza się je – bez składania deklaracji – do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień – od faktycznego dochodu osiągniętego w tym okresie bez uwzględnienia remanentów – trzeba wpłacić do 20 stycznia (w tym roku jest to niedziela, więc termin przesuwa się na 21 stycznia). Nie muszą uiszczać jej podatnicy, którzy do tego dnia złożą roczne zeznanie podatkowe i dokonają wynikającej z niego wpłaty podatku.
Mali podatnicy
Osoby, które dopiero rozpoczynają działalność, i tzw. mali podatnicy mogą wpłacać zaliczki kwartalnie. Według art. 22k ust. 11 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) ci pierwsi to przedsiębiorcy, którzy w ciągu dwóch lat poprzedzających założenie firmy nie prowadzili działalności ani samodzielnie, ani jako wspólnicy spółki niemającej osobowości prawnej (warunki te dotyczą także ich małżonków, jeżeli w tym czasie istniała wspólność majątkowa).
Natomiast mały podatnik to przedsiębiorca, którego przychody ze sprzedaży wraz z VAT nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartości 1,2 mln euro. Przeliczenia dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP w pierwszym dniu roboczym października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 tys. zł. W 2013 r. status małego podatnika mają przedsiębiorcy, u których w 2012 r. wartość przychodu ze sprzedaży z VAT nie przekroczyła 4,922 mln zł.
Przedsiębiorca, który spełnia te kryteria i chciałby wpłacać zaliczki kwartalnie, musi zawiadomić o tym na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Ma na to czas do 20 lutego danego roku podatkowego. Jeżeli zaczyna prowadzić firmę w trakcie roku, np. w czerwcu, to musi poinformować o tym naczelnika nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Wybór automatycznie dotyczy również następnych lat podatkowych, chyba że przedsiębiorca złoży zawiadomienie o rezygnacji z tej metody. Może to zrobić raz w roku – do 20 lutego. Jeżeli jego przychód przekroczy limit uprawniający go do statusu małego podatnika, możliwość wpłaty kwartalnych zaliczek utraci dopiero od następnego roku.
Zaliczkę kwartalną wpłaca się do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale, za który jest ona należna, a za IV kwartał – do 20 stycznia następnego roku.
Uproszczone zaliczki
Co do zasady, wysokość zaliczki musi ustalić sam przedsiębiorca. Jeżeli co miesiąc osiąga dochody w innej wysokości, to zaliczki też powinny być różne. Ustawodawca zezwolił jednak niektórym podatnikom płacić je w stałej wysokości. W sposób uproszczony mogą się rozliczać tylko przedsiębiorcy, którzy płacą podatek według skali lub liniowy. Przywilej ten nie przysługuje ryczałtowcom oraz osobom dopiero rozpoczynającym działalność gospodarczą. Nie mogą z niego skorzystać też przedsiębiorcy, którzy w dwóch poprzednich latach nie wykazali dochodu do opodatkowania.
Zaliczki uproszczone płaci się w stałej wysokości. Ich wysokości obliczona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, który dany podatnik wykazał w zeznaniu złożonym w poprzednim roku podatkowym. Tak więc przedsiębiorcy, który będzie rozliczać się w sposób uproszczony w 2013 r., jako podstawę do wyliczenia zaliczek posłuży PIT za 2011 r. złożony w I kwartale 2012 r.
Jeśli ktoś chce płacić zaliczki uproszczone, musi do 20 lutego zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego. W następnych latach nadal może się tak rozliczać (bez dodatkowego zawiadomienia), chyba że przez dwa kolejne lata nie osiągnął zysku.
Obowiązki płatnika
Za pracowników zaliczki oblicza, odejmuje od wynagrodzenia i wpłaca co miesiąc fiskusowi pracodawca, który jest płatnikiem. Powinien w nich uwzględnić m.in.: wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika (np. koszt szkolenia), świadczenia niepieniężne (np. karnet do siłowni). Do końca lutego pracodawca musi przekazać pracownikom i ich urzędom skarbowym PIT-11, na podstawie którego zatrudnieni będą mogli złożyć zeznanie roczne.
Jakie kary grożą opornym podatnikom
Marta Walewska, prawnik w kancelarii Olszewski Tokarski i Wspólnicy
Niewpłacanie zaliczek powoduje powstanie zaległości podatkowej, rozumianej jako niezapłacony w terminie podatek. Przedsiębiorca musi się także liczyć z odpowiedzialnością karnoskarbową. Zgodnie z art. 57 ustawy – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.) podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Poniesie ją jednak tylko wtedy, gdy zaliczek nie płaci lub zaniża ich wartość nagminnie. Urzędnicy mogą wtedy wystawić mandat w wysokości od 160 do 3200 zł. W sytuacji gdy podatnik go nie przyjmie, sprawa trafi do sądu, który może ukarać podatnika grzywną od 160 do 32 tys. zł.
Sprawa jest o wiele poważniejsza w przypadku płatnika, który nie wpłaca pobranych zaliczek na PIT za swoich pracowników. Popełnia on przestępstwo skarbowe, za które grozi grzywna lub kara pozbawienia wolności.
Zgodnie z przepisami k.k.s. (art. 57 par. 2 i art. 77 par. 4) sąd może odstąpić od wymierzenia kary zarówno wobec podatnika, jak i płatnika, jeżeli przed wszczęciem postępowania wpłacił w całości należne zaliczki. Podatnicy i płatnicy powinni też pamiętać o instytucji czynnego żalu, opisanej w art. 16 k.k.s. Pozwala ona uniknąć kary sprawcy, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania. Przedtem musi on jednak uiścić wymaganą należność podatkową.