Osoby, które wracają do kraju i tu budują domy, mają prawo do części VAT za materiały budowlane. Wnioski o zwrot powinny składać w Warszawie.
Osoby wracające do Polski z emigracji mogą mieć wątpliwości, czy nie mieszkając w kraju przez wiele lat i nie płacąc tutaj podatków, mogą odzyskać zwrot części VAT na materiały budowlane. Z takim pytaniem zwrócił się do nas czytelnik, który od 6 lat mieszka i pracuje w Irlandii, ale do Polski zamierza wrócić i z tą myślą buduje tutaj dom. Obawia się, że zwrot VAT mu się nie należy, gdyż od lat nie złożył zeznania podatkowego w Polsce. Wątpliwości tych nie rozwiał ani organ podatkowy, ani księgowa, do której zwrócił się z pytaniem. Uspokajamy – zwrot części wydatków związanych z inwestycją mieszkaniową (budową lub remontem) się należy. Rozstrzygnięcia wymaga jedynie to, gdzie należy złożyć wniosek.
Prawo do zwrotu / DGP

Wymogi formalne

Aby uzyskać rekompensatę, należy posiadać: faktury na zakup materiałów budowlanych, tytuł prawny do remontowanego domu lub mieszkania, np. akt własności, umowę najmu albo pozwolenie na budowę – w przypadku inwestycji wymagającej takiego pozwolenia. Tak wynika z ustawy z 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. nr 177, poz. 1468 z późn. zm.).
– Są to jedyne wymogi, jakie stawia ustawodawca, dlatego nie można uznać, że przepisy zakazują podatnikowi przebywającemu poza Polską ubiegania się o zwrot – uważa Piotr Liss, doradca podatkowy, partner w KZWS – RSM International.
Karolina Gierszewska, doradca podatkowy w ECDDP tłumaczy, że nie ma przeszkód prawnych, aby wniosek o zwrot VAT za materiały budowlane złożył obywatel Polski od kilku lat mieszkający za granicą, który zmienił swój ośrodek życiowy, nie osiąga w Polsce żadnych dochodów i nie rozlicza podatku dochodowego na terytorium kraju.
– Oczywiście przy założeniu, że osoba ta spełnia wszystkie warunki do ubiegania się o zwrot podatku, tj. nabywa na terytorium Polski udokumentowane fakturami VAT materiały budowlane i jednocześnie posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz pozwolenie na budowę – wymienia Karolina Gierszewska.
Piotr Liss dodaje, że stanowisko takie znajduje potwierdzenie w indywidualnych interpretacjach podatkowych (np. interpretacja z 20 lutego 2009 r., nr IBPBII/1/415-108/08/TK).

Nieważne obywatelstwo

Istotne jest to, że ustawa regulująca zasady zwrotu nie zawęża kręgu osób fizycznych uprawnionych do rekompensaty ani ze względu na obywatelstwo, ani miejsce zamieszkania lub pobytu, ani też żadne inne kryterium osobowe.
– Na zwrot części VAT na materiały budowlane mogą w konsekwencji liczyć nie tylko obywatele polscy mieszkający na terytorium Polski, ale również tacy, którzy mieszkają na stałe poza granicami kraju, a realizują tutaj inwestycję mieszkaniową – mówi Anna Kaźmierczak, konsultant podatkowy w kancelarii Initium Krzysztof Biernacki.
Co więcej, prawo do zwrotu przysługuje również obcokrajowcom prowadzącym budowę lub remont budynku w Polsce.
– Nie jest ono bowiem uzależnione od rezydencji podatkowej, o ile oczywiście zakup materiałów budowlanych nastąpił w Polsce oraz tutaj prowadzona jest budowa – stwierdza Anna Kaźmierczak.
Umożliwiają to przepisy ustawy o zwrocie, które wskazują, że cudzoziemiec nieposiadający identyfikatora podatkowego w rozumieniu polskich przepisów podaje we wniosku rodzaj i numer dokumentu tożsamości wystawionego w innym niż Polska państwie.

Brak miejsca zamieszkania w Polsce nie wyklucza zwrotu VAT

Zwrot jest oczywiście wykluczony w przypadku realizacji inwestycji poza granicami Polski, gdyż w przypadku budowy lokalu mieszkalnego wymagane jest pozwolenie na budowę w rozumieniu przepisów prawa polskiego.
– Rekompensaty nie otrzyma ponadto osoba wykonująca prace budowlane lub remontowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która dokonała zakupu materiałów budowlanych w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT – przypomina Anna Kaźmierczak.



Miejsce zamieszkania

Z analizy przepisów wynika, że nasz czytelnik, który kupuje w Polsce materiały budowlane i spełnia warunki formalne związane z koniecznością udokumentowania poniesienia wydatków oraz realizacji własnej inwestycji mieszkaniowej, powinien otrzymać zwrot VAT.
– Natomiast praktycznym problemem jest określenie urzędu skarbowego, do którego osoba fizyczna niemająca miejsca zamieszkania w Polsce powinna składać wniosek o zwrot – mówi Tomasz Bełdyga, radca prawny w KPMG.
Ustawa o zwrocie nie przewiduje takiej sytuacji, stanowiąc jedynie, że wniosek składać należy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy w dacie jego złożenia. Tymczasem w przypadku osób mieszkających za granicą nie jest możliwe określenie takiego urzędu skarbowego.
Jest jednak wyjście z tej sytuacji. Eksperci są zgodni, że należy stosować przepisy rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371).
– Nie może bowiem zaistnieć taka sytuacja, że kwestie formalne będą ograniczały materialne uprawnienie podatnika do uzyskania zwrotu – zwraca uwagę Karolina Gierszewska.
Zgodnie z par. 10 tego rozporządzenia, jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w przepisach prawa podatkowego, właściwym organem podatkowym jest naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Zatem, mimo że nie wynika to wprost z samej ustawy o zwrocie, osoba niemieszkająca w Polsce, która buduje lub remontuje nieruchomość mieszkalną, położoną na terytorium naszego kraju, powinna wniosek o zwrot materiałów budowlanych składać w tym urzędzie.
Istnieje też niebezpieczeństwo, że urzędy skarbowe do których wniesiono wnioski nie będą chciały ich rozpatrzyć.
Tomasz Bełdyga zwraca uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r., Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) organy podatkowe przestrzegają swojej właściwości z urzędu. Urząd, który uzna się za niewłaściwy, powinien jednak przekazać sprawę do organu właściwego. Skierowanie wniosku do niewłaściwego urzędu nie powinno więc pozbawić wnioskodawcy prawa do uzyskania zwrotu. Może to jednak spowodować spory kompetencyjne między organami podatkowymi, które wydłużą postępowanie w sprawie zwrotu.
Rozwiązaniem dla cierpliwych jest oczywiście ubieganie się o zwrot wydatków już po ukończeniu budowy i wprowadzeniu się do domu. W takim przypadku kwestie właściwości urzędu skarbowego rozwiążą się same.