Ostatnio przegłosowana w parlamencie nowelizacja ustawy o VAT oznacza kolejne zmiany dla branży medycznej w zakresie stosowania zwolnień z VAT. Jakie?
Branża zajmująca się usługami medycznymi nie ochłonęła jeszcze po wprowadzeniu ostatnich zmian w zasadach stosowania zwolnień z VAT dla ich usług. Weszły one w życie od 1 stycznia 2011 r., a już od 1 kwietnia 2011 r. obowiązują kolejne modyfikacje (przy czym podatnicy będą mogli je stosować z mocą wsteczną także od 1 stycznia 2011 r.). Prezydent 24 marca podpisał tekst ustawy nowelizującej odpowiednie przepisy VAT.
Jakie regulacje wprowadzają nowe przepisy w tym zakresie?
Ustawodawca wprowadza do art. 43 ust. 1 ustawy o VAT (określającego zakresy zwolnień z VAT) m.in. trzy poprawki dotyczące usług medycznych. W szczególności dodany został pkt 18a (zwolnienie dla czynności tzw. outsourcingowanych przez zakłady opieki zdrowotnej – ZOZ) oraz pkt 19a (zwolnienia pakietów medycznych) oraz zmieniło się brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT (zwolnienie dla usług tzw. outsourcingowanych przez zawody medyczne).
Na czym polega zwolnienie z VAT dla czynności podzlecanych przez ZOZ (art. 43 ust. 1 pkt 18a)?
Do art. 43 ust 1 określającego zakres zwolnień z VAT dodano pkt 18a, tym samym zwalniając: „usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, świadczone na rzecz zakładów opieki zdrowotnej na ich terenie”. Mówiąc prościej, zwolnienie objęte tą normą dotyczyć więc będzie usług medycznych (o celu terapeutycznym lub profilaktycznym) oraz usług i dostaw towarów do nich pomocniczych, świadczonych przez podmioty trzecie na rzecz ZOZ na terenie ZOZ.
Zapis ten rozszerza przede wszystkim zakres podmiotowy zwolnienia z VAT. Do tej pory zwolnieniu podlegały usługi medyczne, w tym usługi i dostawy towarów do nich pomocnicze, wykonywane tylko przez ZOZ. Zgodnie z tą normą, powyższe czynności dokonywane przez wyspecjalizowane podmioty trzecie (jednak nieposiadające statusu ZOZ) będą także podlegały zwolnieniu z VAT, pod warunkiem że spełniony zostanie zakres przedmiotowy zwolnienia i czynności będą świadczone na rzecz ZOZ na jego terenie.
Pozostaje pytanie jak szeroki jest zakres przedmiotowy zwolnienia dla ww. czynności podzlecanych, czyli co one obejmują. Ze stenogramu z posiedzeń sejmowych wynika, że ustawodawca zamierzał wykluczyć ze zwolnienia np. usługi cateringowe czy ochrony świadczone na terenie ZOZ. Jest wątpliwe czy przepis ten jest dostatecznie precyzyjnie sformułowany, tzn. tak aby go w ten sposób można było interpretować. Poza tym jak traktować szereg innych czynności outsouringowanych (np. funkcję tzw. „brudnej pielęgniarki” – obejmującej m.in. pomoc w ubraniu zespołu operacyjnego, podawanie dodatkowych materiałów niezbędnych w trakcie zabiegów, usuwanie odpadów po zabiegu i in.)? Przepis ustawy nie daje odpowiedzi na te pytania.
Czy podobny problem może być ze stosowaniem zwolnienia dla tzw. usług podzlecanych w ramach zawodów medycznych (art. 43 ust. 1 pkt 19)?
Jak wynika ze stenogramów z sejmowych posiedzeń, podobna intencja przyświecała ustawodawcy gdy zmieniał brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT. Zgodnie z nim zwolnieniu z VAT podlegają „usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów” tzw. medycznych (np. lekarze, pielęgniarki). W praktyce jeśli lekarz zleci wykonanie części usługi medycznej zewnętrznemu podmiotowi, usługa taka powinna być zwolniona z VAT (mimo że podwykonawca nie posiada statusu ZOZ lub nie wykonuje zawodu medycznego). Przynajmniej, taka jest intencja zasygnalizowana przez posłów. Jednak, moim zdaniem, podobnie jak w przypadku poprzedniej regulacji jest wątpliwe czy przepis ten jest dostatecznie precyzyjnie sformułowany i pozwala na taką interpretację.
Pozostaje jeszcze zwolnienie dla pakietów medycznych (art. 43 ust. 1 pkt 19a).
Do tej pory istniała wątpliwość czy odsprzedaż pakietów medycznych np. przez pracodawcę na rzecz pracowników podlega zwolnieniu z VAT. Do art. 43 ustawy o VAT dodano ust. 19a, który powinien rozwiać te wątpliwości. Zgodnie z nim zwolnieniu będzie podlegało „świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19”.