Nie można odliczyć podatku naliczonego od usług kancelarii prawnej, która pomaga windykować skupione wierzytelności – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Chodziło o fundusz kapitałowy, który skupuje wierzytelności po cenie niższej niż ich wartość nominalna, a potem windykuje je na własną rękę. Pomaga mu w tym kancelaria prawnicza.
Fundusz uważał, że ma prawo odliczyć podatek naliczony przez kancelarię. Tłumaczył, że skupywane przez niego wierzytelności są związane ze szkodami komunikacyjnymi, a konkretnie z wynajęciem przez poszkodowanych pojazdów zastępczych. Źródłem tych wierzytelności jest więc usługa najmu pojazdów, od której jest odprowadzany VAT do urzędu skarbowego.
Argumentował, że pierwotnie możliwość odliczenia VAT ma poszkodowany, ale wskutek cesji wierzytelności (przysługujących względem towarzystwa ubezpieczeniowego) uprawnienie do odliczenia podatku powinno przechodzić – wraz z samą wierzytelnością – na jej nabywcę.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu był jednak innego zdania. Powołał się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 27 października 2011 r. (C-93/10). Wynikało z niego, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi, bo nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej.
Analogiczne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku siedmiu sędziów z 19 marca 2012 r. (sygn. akt I FPS 5/11). Orzekł, że nabycie na własne ryzyko wierzytelności po cenie niższej od jej wartości nominalnej nie jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT, ponieważ nie mamy tu do czynienia z zobowiązaniem się przez usługodawcę do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie.
Dyrektor poznańskiej izby uznał więc, że fundusz nie może odliczyć VAT naliczonego przez kancelarię za pomoc przy egzekwowaniu wierzytelności.
Identycznie orzekły sądy obu instancji. Zarówno WSA we Wrocławiu, jak i NSA stwierdziły, że wydatki poniesione na nabycie usług kancelarii prawnej nie mają związku z wykonywanymi przez fundusz czynnościami opodatkowanymi. Egzekwowanie wierzytelności jest jedynie przejawem wykonywania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu – orzekły sądy.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 13 czerwca 2019 r., sygn. akt I FSK 677/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia