Kary za spóźnialstwo także nie można zaliczyć do kosztów podatkowych

Sprawa dotyczyła spóźnialskiego dostawcy mebli. W związku z przekroczeniem terminu na ich dostawę , firma została obciążona karą umowną. Jej klient zakwestionował wówczas jedynie termin dostawy, a nie jakość towaru. To utwierdzało podatnika w przekonaniu, że skoro nie było wad towaru, a kara nałożona została jedynie w skutek spóźnienia – można zaliczyć ten wydatek do kosztów uzyskania przychodów. W rozumieniu podatnika przepis wyłączający wydatki z kosztów podatkowych nie dotyczy sytuacji, gdy strona prawidłowo wykonuje umowę, ale czyni to po upływie terminu, w jakim zobowiązała się wykonać usługę lub pracę.

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i przywołał przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które wskazują na przypadki, kiedy konkretne wydatki można uznać za koszt podatkowy. Zgodnie z art. 22 ustawy, koszty uzyskanie przychodów stanową wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dodatkowo, każdy wydatek musi być udokumentowany. Dyrektor KIS wskazuje także, że musi istnieć związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, co podlega indywidualnej ocenie organów skarbowych.

Art. 23 ustawy o PIT: Nie wszystkie wydatki są kosztem podatkowym

Ustawa o PIT w art. 23 wymienia przypadki, w których koszt nie będzie mógł być odliczony. Zgodnie z zapisem w ustawie, nie uważa się za koszty m. in uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonywanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych robót i usług.

Choć w opisywanym przypadku podatnik nie dostarczył wadliwego produktu, nie ma wątpliwości, że przy dostawie mebli dopuścił się zwłoki. Zgodnie z art. 476 Kodeksu cywilnego: dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Kara umowna nałożona na przedsiębiorcę jest zatem następstwem niedochowania terminu. Nie ma to jednak znaczenia na gruncie prawa podatkowego. Ustawa o PIT nie precyzuje bowiem, że chodzi o odszkodowania i kary umowne będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika na skutek niedochowania przez niego należytej staranności. Należy wiec przyjąć, że kosztem podatkowym nie będzie żadna kara umowna, bez względu na powód jej powstania.

„Dla wykluczenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na odszkodowania i kary umowne z tytułu nieterminowego wykonania usług czy też opóźnienia w dostawie towarów nie ma znaczenia przyczyna niedochowania przez dłużnika terminu świadczenia. Wystarczającą przesłanką jest wystąpienie odpowiedzialności dłużnika za opóźnienie czy zwłokę, która może wynikać z ustawy lub ze stosunku obligacyjnego łączącego strony. Zapłata kary umownej bądź odszkodowania na rzecz kontrahenta jest efektem istnienia takiej odpowiedzialności” – czytamy w interpretacji.

Jak dodaje Dyrektor KIS, opóźnienie w wykonaniu świadczenia, nawet niezawinione przez dłużnika, stanowi wadę wykonywanych usług. Jeżeli zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego lub postanowieniami umowy dłużnik odpowiada wobec wierzyciela w przypadku wystąpienia opóźnienia, niezależnie od dochowania przez niego należytej staranności, nie może kwoty zapłaconego odszkodowania czy kary umownej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Podstawa prawna: Interpretacja indywidualna ws. zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kary umownej za niedotrzymanie terminu realizacji umowy (sygn. 0112-KDIL3-3.4011.174.2019.2.MC)