Przed 2016 r. urząd skarbowy miał prawo zatrzymywać podatek pobrany przez notariusza przy zawiązaniu umowy spółki, nawet gdy ostatecznie nie została ona zarejestrowana.
Od 2016 r. przepisy mówią jasno: podatek od czynności cywilnoprawnych podlega zwrotowi, jeżeli spółka nie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców lub wysokość kapitału zakładowego została zarejestrowana w kwocie niższej niż określała umowa spółki (art. 11 ust. 1 pkt 3a ustawy o PCC).
Do końca 2015 r. nie było takiego zastrzeżenia. Czy to oznaczało, że fiskus miał prawo zatrzymać podatek pobrany przez notariusza przy zawieraniu umowy spółki, gdy ta ostatecznie nie została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym?
Spór o to toczyła z fiskusem spółka, która zapłaciła PCC przy sporządzaniu aktu notarialnego powołującego ją do życia. Zaraz potem jednak zwróciła się do urzędu skarbowego o zwrot podatku. Wyjaśniła, że jej wspólnicy nie dokonali umówionych wpłat na pokrycie udziałów w spółce i w związku z tym zarząd nie mógł złożyć wniosku o wpis spółki do KRS.
Naczelnik urzędu skarbowego, a potem dyrektor Izby Skarbowej w Lublinie odmówili jednak zwrotu PCC. Stwierdzili, że obowiązek podatkowy powstaje w związku z zawarciem umowy spółki, a to, że firma nie została zgłoszona do KRS w ustawowym terminie, nie uzasadnia zwrotu podatku. W przepisach nie ma o tym mowy – argumentowali.
Podkreślili, że przepisy zmieniły się dopiero w 2016 r. Również z przepisów przejściowych jednoznacznie wynikało, że do czynności sprzed wejścia w życie nowelizacji stosuje się stare przepisy.
Spółka przekonywała, że obowiązek zwrotu podatku można było wywieść z innych, obowiązujących wówczas przepisów, zwłaszcza z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC. Przepis ten mówi o niespełnieniu się warunku zawieszającego, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej.
Zarówno jednak WSA w Lublinie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny orzekły, że przed 2016 r. nie było podstaw do żądania zwrotu podatku w razie braku rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców.
Oba sądy uznały też, że nie można było wywieść obowiązku zwrotu daniny z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC. Z umowy jasno bowiem wynikało, że zawiązanie spółki nie było niczym obwarowane.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 15 maja 2019 r., sygn. akt II FSK 1769/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
