Y spółka z o.o. (podatnik VAT czynny) zajmuje się wyłącznie sprzedażą opodatkowaną VAT (usługi architektoniczne). Spółka jest właścicielem dwóch samochodów osobowych (w rozumieniu prawa drogowego). Oba auta stanowią środki trwałe spółki. Samochód marki Fiat służy wyłącznie do działalności gospodarczej (co potwierdza stosowny regulamin używania pojazdu), prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu oraz złożono informację VAT-26 (z samochodu tego korzystają wyłącznie pracownicy do celów służbowych, jest on parkowany na parkingu pod firmą).
Z kolei samochód marki Ford służy do działalności mieszanej, gdyż do celów prywatnych wykorzystuje go prezes spółki. Spółka 2 kwietnia 2019 r. nabyła paliwo do obu tych samochodów na stacji paliw. Nabycie paliwa do samochodu Fiat zostało udokumentowane fakturą nr 147/04/2019 z 2 kwietnia 2019 r. na kwotę brutto 246 zł, w tym VAT 46 zł, a nabycie paliwa do samochodu Ford zostało udokumentowane fakturą nr 177/04/2019 z 2 kwietnia 2019 r. na kwotę brutto 246 zł, w tym VAT 46 zł. Obie faktury zostały opłacone i otrzymane 2 kwietnia 2019 r. Jak spółka powinna rozliczyć zakup paliwa w VAT i CIT? Zaliczki na CIT spółka opłaca za okresy miesięczne, rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy.

VAT – PODATEK NALICZONY

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik VAT czynny, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych VAT (związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni). Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że oba samochody są wykorzystywane do działalności gospodarczej, która w przypadku spółki jest działalnością opodatkowaną, a zatem przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanego dla potrzeb tych samochodów paliwa. Zakładam, że nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 88 ustawy o VAT.
Zasadniczo kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (zob. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). W analizowanej sprawie mamy jednak do czynienia z samochodami osobowymi, tj. pojazdami samochodowymi w rozumieniu ustawy o VAT, a w przypadku wydatków związanych z używaniem pojazdów samochodowych ustawodawca w sposób szczególny ustala kwotę podatku naliczonego.
Zawsze sprawdzaj promile zanim wsiądziesz za kółko. Skorzystaj z naszego
prostego narzędzia >>>
Przez pojazdy samochodowe rozumie się pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT). W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, stanowi 50 proc. kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika (zob. art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się wydatki dotyczące m.in. nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów (zob. art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT). Jednak art. 86a ust. 1 ustawy o VAT nie ma zastosowania, w przypadku gdy pojazdy samochodowe są m.in. wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Wtedy sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, [ramka] wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (zob. art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT)
Co trzeba udokumentować
Ewidencja przebiegu pojazdu jest prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności (art. 86a ust. 6 ustawy o VAT).
Taka ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać:
1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;
2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;
3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;
4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:
a) kolejny numer wpisu,
b) datę i cel wyjazdu,
c) opis trasy (skąd‒dokąd),
d) liczbę przejechanych kilometrów,
e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem
‒ potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;
5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.
Podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację (VAT-26) o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT).
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że samochód marki Fiat służy wyłącznie do działalności gospodarczej (co potwierdzają stosowne regulaminy używania pojazdu), prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu oraz złożono informację VAT-26. Z kolei samochód marki Ford służy do działalności mieszanej, gdyż do celów prywatnych wykorzystuje go prezes spółki. Zatem kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia paliwa będzie stanowić w przypadku samochodu osobowego:
‒ marki FIAT ‒ 100 proc. kwoty VAT wnikającej z otrzymanej faktury, tj. 46 zł,
‒ marki FORD ‒ 50 proc. kwoty VAT wnikającej z otrzymanej faktury, tj. 23 zł (46 zł x 50 proc.).
Łącznie kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia 2 kwietnia 2019 r. paliwa do obu tych samochodów wyniesie 69 zł (46 zł + 23 zł). O kwotę tę spółka będzie mogła obniżyć podatek należny.
Uwaga! Połowa VAT wynikająca z faktury dokumentującej zakup paliwa do samochodu marki Ford (tj. 23 zł) nie stanowi podatku naliczonego i nie podlega odliczeniu.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Taki obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). W analizowane sprawie dostawa paliwa miała miejsce 2 kwietnia 2019 r. i tego dnia powstał obowiązek podatkowy. Spółka zapłaciła za paliwo w dniu jego nabycia, a zatem nie znajdzie zastosowania art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. Oznacza to, że obowiązek podatkowy od dostawy tego paliwa powstał 2 kwietnia 2019 r. Zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia tego paliwa powstanie w rozliczeniu za kwiecień 2019 r.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury dokumentującej nabycie towarów (np. paliwa), stosownie do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. W analizowanej sprawie spółka otrzymała obie faktury 2 kwietnia 2019 r., a zatem art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT nie sprzeciwia się odliczeniu podatku naliczonego od zakupu tych kwiatów w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2019 r. Na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że spółka nie skorzysta z możliwości, jaką daje art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, i odliczy kwotę przedmiotowego podatku naliczonego w deklaracji VAT-7 za maj lub czerwiec 2019 r. Podsumowując, w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2019 r. spółka z tytułu nabycia tego paliwa odliczy podatek naliczony w wysokości 69 zł.

CIT

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT). Zatem, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku został pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów ze źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów ze źródła;
  • został właściwie udokumentowany;
  • nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony:
– jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
– w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług ‒ jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że w analizowanej sprawie kosztu uzyskania przychodu nie stanowi zatem:
‒ VAT wynikający z faktury dokumentujący zakup paliwa do samochód marki Fiat w całości, tj. w kwocie 46 zł;
‒ VAT wynikający z faktury dokumentujący zakup paliwa do samochód marki Ford w połowie, tj. w kwocie 23 zł.
Ponadto należy mieć na uwadze, że nabywane paliwo służy do napędu samochodów osobowych (w rozumieniu prawa drogowego), a zatem zarazem samochodów osobowych na gruncie CIT. Samochód osobowy – stosownie do art. 4a pkt 9a ustawy o CIT ‒ to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem:
a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
– klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
– agregat elektryczny/spawalniczy,
– do prac wiertniczych,
– koparka, koparko-spycharka,
– ładowarka,
– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
– żuraw samochodowy,
d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o VAT.
Od 1 stycznia 2019 r., stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów 25 proc. poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 30 ustawy o CIT (dotyczy samochodów pracowników wykorzystywanych na potrzeby działalności pracodawcy), z tytułu kosztów używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej – jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. Poniesione wydatki, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT, oraz kwota, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT, obejmują także podatek od towarów i usług, który zgodnie z przepisami o VAT nie stanowi podatku naliczonego, oraz naliczony podatek od towarów i usług, w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług (art. 16 ust. 5a ustawy o CIT).
W przypadku nieprowadzenia przez podatnika ewidencji, o której mowa w art. 86a ust. 4 ustawy o VAT, uznaje się, że samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika (art. 16 ust. 5f ustawy o CIT). Przepisu art. 16 ust. 5f ustawy o CIT nie stosuje się, jeżeli podatnik na podstawie ustawy o VAT nie jest obowiązany do prowadzenia takiej ewidencji, z wyjątkiem przypadku, gdy brak tego obowiązku wynika z art. 86a ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o VAT (tj. z uwagi na fakt, iż kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych podatnik oblicza zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). W przypadku ustalenia, że podatnik, niezgodnie ze stanem faktycznym, nie stosował ograniczenia wynikającego z art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT, przepis ten stosuje się od dnia rozpoczęcia używania przez podatnika danego samochodu osobowego (art. 16 ust. 5h ustawy o CIT).
Zatem od 1 stycznia 2019 r. podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko 75 proc. wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego (np. na zakup paliwa), w przypadku gdy wykorzystuje ten samochód również do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością, czyli również do celów prywatnych (użytek mieszany). Ograniczenie te dotyczy m.in. samochodów osobowych zaliczonych do środków trwałych. W limicie wydatków zaliczanych do kosztów wydatków związanych z eksploatacją firmowego samochodu osobowego (75 proc. tych wydatków) jest uwzględniany także VAT, jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami nie stanowi on podatku naliczonego oraz naliczony VAT w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług.
Możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych 100 proc. wydatków związanych używaniem samochodu osobowego dotyczy tyko przypadków wykorzystywania samochodu osobowego wyłącznie w prowadzonej działalności gospodarczej. Konieczne jest w tym przypadku prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu zgodnie z przepisami o podatku VAT.
Przechodząc do rozpatrywanego stanu faktycznego, należy zauważyć, że samochód marki Fiat służy wyłącznie do celów działalności gospodarczej oraz jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu zgodnie z ustawą o VAT. Zatem w przypadku tego samochodu kosztem uzyskania przychodów z tytułu zakupu paliwa będzie cała kwota netto wynikająca z otrzymanej faktury, tj. 200 zł. VAT wynikający z tej faktury jako podlegający w całości odliczeniu nie stanowi kosztu podatkowego stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT.
Z kolei samochód marki Ford służy działalności mieszanej. Ewidencja przebiegu pojazdu nie jest prowadzona. Tylko połowa VAT wynikającego z faktury zakupu paliwa, tj. 23 zł, stanowi podatek naliczony (i w całości podlega odliczeniu). Zatem w przypadku samochodu marki Ford jedynie 75 proc. kwoty nabycia paliwa netto, tj. 150 zł (200 zł x 75 proc.), stanowi koszt uzyskania przychodów. Kosztem uzyskania przychodów będzie także 75 proc. kwoty VAT niestanowiącego podatku naliczonego, tj. 17,25 zł (23 zł x 75 proc.). Pozostała część VAT, tj. 28,75 zł (46 zł – 17,25 zł), nie stanowi kosztu podatkowego, gdyż 23 zł to podatek naliczony i podlega odliczeniu (zob. art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT), a 5,75 zł wyklucza ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT. Dla takiej oceny nie ma znaczenia, że w przypadku samochodu marki Ford spółka nie ma obowiązku prowadzenia zgodnie z ustawą o VAT ewidencji przebiegu pojazdu, gdyż obowiązek prowadzenia tej ewidencji jest wyłączony na podstawie art. 86a ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o VAT, a ten przypadek zwolnienia nie ma znaczenia na gruncie art. 16 st. 5f i 5g ustawy o CIT. Podsumowując, w analizowane sprawie z tytułu nabycia paliwa do obu samochodów kosztem uzyskania przychodów będzie łącznie 367,25 zł (200 zł + 150 zł + 17,25 zł).
Ustawa o CIT dokonuje podziału kosztów na bezpośrednie i pośrednie. Przedmiotowe wydatki na zakup paliwa do samochodów osobowych – środków trwałych należy uznać za koszt pośredni. Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, to stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d ustawy o CIT).
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 4a i 4f‒4h ustawy o CIT, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e ustawy o CIT).
W analizowanej sprawie koszt nabycia paliwa (w przypadku obu samochodów) został poniesiony w dniu wystawienia faktur, tj. 2 kwietnia 2019 r. Spółka powinna zatem potrącić wydatki jako koszty uzyskania przychodów w łącznej wysokości 367,25 zł w kwietniu 2019 r.
Schemat rozliczenia zakupu paliwa do obu samochodów*
1. JAKI PODATEK:
CIT
Przychody: nie wystąpią (brak informacji w stanie faktycznym)
Koszty uzyskania przychodu: 367,25 zł
VAT
Podatek należny: nie wystąpi (brak informacji w stanie faktycznym)
Podatek naliczony: 69 zł (w deklaracji VAT-7 wykazujemy wartość nabycia netto, tj. 300 zł, i podatek naliczony 69 zł)
2. W JAKIEJ DEKLARACJI WYKAZAĆ PODATEK
CIT
Nie ma obowiązku składać deklaracji zaliczkowej, spółka powinna jednak uwzględnić koszty uzyskania przychodów (tj. 367,25 zł) przy obliczeniu zaliczki na CIT za kwiecień 2019 r., a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić je w CIT-8.
VAT
W deklaracji VAT-7: wykazujemy podatek naliczony: 69 zł i wartość nabycia 300 zł
3. TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI
CIT-8: do 31 marca 2020 r.
VAT-7 i JPK_VAT: do 27 maja 2019 r. (25 maja 2019 r. to sobota)
* W schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności.
Podstawa prawna:
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1036 ze zm.).