Subskrybuj nas na Youtube
Korzystna dla podatnika wykładnia fiskusa dotycząca zwolnienia z PIT odprawy wypłaconej w ramach programu dobrowolnych odejść (PDO) to skutek niezrozumienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
O interpretację spytał nas czytelnik. Wskazał, że jako były pracownik Przedsiębiorstwa Państwowego Porty Lotnicze skorzystał z programu dobrowolnych odejść i zapłacił podatek dochodowy od otrzymanej odprawy. Tymczasem – jak słusznie zauważył – w Systemie Informacji Podatkowej Ministerstwa Finansów można bez trudu znaleźć interpretację indywidualną, która potwierdza prawo pytającego do zwolnienia z PIT.
Chodzi o interpretację z 17 stycznia 2018 r. (sygn. S-ILPB2/4511-1-469/15/18-S/MKA). Stwierdza ona, że odprawa otrzymana w ramach programu dobrowolnych odejść jest zwolniona z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
Początkowo dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu był w tej sprawie innego zdania. W poprzedniej interpretacji, którą wydał temu samemu podatnikowi, stwierdził, odprawa nie jest odszkodowaniem ani zadośćuczynieniem. A – jak przypomniał – art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT zwalnia z podatku tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia (jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub wydanych na podstawie tych ustaw przepisów wykonawczych a także z postanowień układów zbiorowych pracy, innych porozumień, regulaminów lub statutów).
Interpretacja ta została uchylona przez WSA w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. akt I SA/Go 462/15), a wyrok ten został utrzymany przez NSA 8 sierpnia 2017 r. (sygn. II FSK 1134/16).
Zasadniczym powodem uchylenia stanowiska fiskusa było – jak wynika z obu tych orzeczeń – „kurczowe trzymanie się nazewnictwa”. Dyrektor izby przyjął bowiem, że skoro w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT jest mowa o „odszkodowaniach” i „zadośćuczynieniach”, to „odprawa”, niebędąca żadnym z nich, nie może być zwolniona z PIT. Sądy wyjaśniły, że pod pojęciem odszkodowania użytego w tym przepisie należy rozumieć także odprawy wypłacane na podstawie przepisów prawa pracy.
Co więcej, w końcowym fragmencie uzasadnienia wyroku sąd kasacyjny wyraźnie wskazał, że uchylenie z tego powodu zaskarżonej interpretacji „nie tworzy merytorycznego przedsądu”. Dodał, że NSA wielokrotnie zajmował się już wykładnią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT w kontekście świadczeń otrzymywanych przez pracowników w ramach Programów Dobrowolnych Odejść i przywołał liczne wyroki – wszystkie niekorzystne dla podatników (m.in. sygn. akt: II FSK 1701/16, II FSK 1861/16, II FSK 1920/16, II FSK 452/17).
Wynikało z nich, że odprawy wypłacane na podstawie zakładowego zbiorowego układu pracy, ze względu na szczególne zasady rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (a więc związane ze zwolnieniami grupowymi), nie są zwolnione z podatku z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 21 ust.1 pkt 3 lit. b ustawy o PIT.
– Nie wyciągałbym z wyroku NSA z 8 sierpnia 2017 r. wniosku o zwolnieniu odprawy z podatku – komentuje Gerard Dźwigała, radca prawny w Dźwigała, Ratajczak i Wspólnicy Kancelaria Prawna i Podatkowa. Uważa, że taki wniosek byłby zbyt daleko idący (patrz opinia).
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zmienił jednak po tym wyroku swoje rozstrzygnięcie – na korzystne dla podatnika. Stwierdził, że mając na uwadze wywód prawny przeprowadzony przez sądy obu instancji, należy stwierdzić, że odprawa wypłacona na podstawie układu zbiorowego pracy będzie zwolniona od podatku na podstawie art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy o PIT.
Interpretacja ta chroni tylko pytającego. Z ochrony tej nie korzystają inni podatnicy; żeby tak było, musiałaby się ukształtować utrwalona praktyka interpretacyjna organów Krajowej Administracji Skarbowej (art. 14n par. 4 ordynacji podatkowej), a w tej sprawie linia interpretacyjna jest odmienna (niekorzystna dla podatników).
OPINIA
NSA nie orzekł o zwolnieniu
Gerard Dźwigała radca prawny w Dźwigała, Ratajczak i Wspólnicy Kancelaria Prawna i Podatkowa
Po początkowym okresie niejednoznacznych interpretacji indywidualnych wsprawie opodatkowania odpraw wypłacanych na podstawie układów zbiorowych wsądach ukształtowała się jednolita linia orzecznicza. Sądy przyjmują, że odprawy są odszkodowaniami, ale nie są objęte zwolnieniem, bo dotyczą skrócenia okresu wypowiedzenia albo sytuacji zwolnień grupowych, o czym mowa wart. 21 ust. 1 pkt 3 lit. ai b ustawy oPIT. W tej konkretnej sprawie NSA uchylił interpretację, ponieważ błędnie oceniono wniej, że odprawa nie jest odszkodowaniem. Nie stwierdził natomiast, że jest ona zwolniona zPIT.
