Zamierzamy wydać objaśnienia dotyczące zmienionych przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. Zastanawiamy się też nad innymi – odnośnie do rozliczeń za okres do końca 2018 r. - mówi Joanna Pietrasik dyrektor departamentu cen transferowych w Ministerstwie Finansów.
W ostatnim czasie MF przeprowadziło dwie sesje konsultacji. Pierwsze (od 16 listopada do 15 stycznia) dotyczyły nowelizacji przepisów, które obowiązują od 1 stycznia 2019 r. W drugich, zakończonych niedawno, chodziło o dwie kwestie rozliczeń za 2018 r., w których wytyczne wydało Forum Cen Transferowych. W obu sprawach rynek czeka na objaśnienia podatkowe. Kiedy można się ich spodziewać?
W ramach konsultacji przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. zorganizowaliśmy dwa spotkania ze wszystkimi zainteresowanymi osobami, które się zgłosiły – 18 grudnia i 8 stycznia. Obecnie jesteśmy po analizie zgłoszonych uwag, które otrzymaliśmy na piśmie oraz w trakcie spotkań konsultacyjnych i przygotowujemy objaśnienia. Nie chcę jednak podawać ostatecznego terminu, kiedy się one pojawią. Prawdopodobnie będzie to na przełomie I i II kwartału tego roku.
Co z drugą sesją konsultacji – w sprawie technicznych aspektów przygotowywania analiz danych porównawczych oraz tzw. opisów zgodności? W tych dwóch sprawach wytyczne przedstawiło też Forum Cen Transferowych. Czy to już pewne, że w tych dwóch tematach również będą objaśnienia?
Jeszcze nie. Możliwe są też propozycje zmian w przepisach. Przykładowo, druga grupa robocza Forum przedstawiła postulaty zmian legislacyjnych, choć muszę zaznaczyć, że dotyczyły one przepisów obowiązujących do końca 2018 r.
Ewentualne objaśnienia w tym zakresie będą więc dotyczyły jedynie przeszłości?
Nie, po pewnych drobnych modyfikacjach będą miały zastosowanie również na przyszłość. Ta praca nie pójdzie na marne. Chcemy wypracować objaśnienia działające na przyszłość.
Wytyczne wypracowały dwie grupy robocze działające w ramach Forum. Mamy jeszcze dwie inne grupy, które zajmują się kolejnymi kwestiami – metodami cen transferowych i restrukturyzacją z punktu widzenia cen transferowych. Dokumenty, które zostaną wypracowane przez te grupy, również przybiorą postać rekomendacji Forum. Po ich przedstawieniu również przeprowadzimy konsultacje podatkowe.
Skupmy się na rekomendacjach dotyczących przygotowywania analiz danych porównawczych oraz tzw. opisów zgodności. Jakich zmian legislacyjnych domaga się Forum?
Chodzi o sytuacje, gdy jest możliwość przygotowania analizy porównawczej, ale np. wiąże się to z bardzo wysokimi kosztami, bo trzeba kupić dostęp do jakiejś specjalistycznej bazy danych lub wynająć doradcę, który ma do niej dostęp. Z kolei jest to transakcja bardzo małej wartości, choć zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2018 r. podlegała obowiązkowi dokumentacyjnemu. W nowych przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. ten postulat został pośrednio uwzględniony.
Co to znaczy, że został „pośrednio” uwzględniony?
Od 1 stycznia br. warunki dotyczące przejścia z analizy porównawczej na analizę zgodności zostały zmienione na korzyść podatników. Nie mogliśmy jednak zapisać wprost, że ze względu na zbyt wysokie koszty zwalniamy z przygotowania analizy porównawczej. W nowych przepisach pojawiły się jednak dwa przypadki, kiedy można wcześniej przejść z wymogu sporządzania analizy porównawczej na analizę zgodności. Do końca 2018 r. takiego rozwiązania w ogóle nie było. Po nowelizacji zapisaliśmy je w art. 11q ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 23zc ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy o PIT. Zgodnie z nowymi przepisami, podatnik może sporządzić analizę zgodności w przypadku, gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności. W ten sposób rekomendacja Forum co do zmian w przepisach została już uwzględniona, choć z uwzględnieniem szerszego kontekstu.
Co z drugim postulatem Forum? Domagało się ono zmian, jeśli chodzi o lokalność i dostępność danych przy analizach porównawczych.
Przepisy obowiązujące do końca 2018 r. wymagały, aby analizy porównawcze zawierały polskie dane. Natomiast nie zawsze one są dostępne. Ich pozyskanie może być też problematyczne. Przykładowo, jeśli transakcja była analizowana przez podmiot zagraniczny, pojawiały się wątpliwości czy sięganie do polskich danych jest poprawne metodologicznie. Zmodyfikowaliśmy te wymogi od 1 stycznia br. Obecnie nie zawsze podmiot powiązany musi posługiwać się polskimi danymi w analizie porównawczej.
Kolejna kwestia dotyczy secret comparables, czyli tego że w kontrolach pojawiały się analizy przygotowywane na podstawie danych dostępnych wyłącznie dla kontrolerów lub anonimizowane w taki sposób, że podatnik nie mógł zweryfikować, czy to jest poprawnie przeprowadzona analiza. W tym zakresie także dokonaliśmy zmiany, aby takie dane nie mogły być wykorzystywane ani przez kontrolera, ani przez podatnika.
To też się zmieniło w przepisach?
Tak, wprowadziliśmy zakaz stosowania secret comparables. Na gruncie zmienionych przepisów zarówno kontroler, jak i podatnik są zobowiązani ujawniać dane porównawcze, ich źródło, sposób pozyskania oraz wszelkie inne informacje wykorzystane w celu przeprowadzenia badania porównywalności.
Po co więc wydawać objaśnienia dla rozliczeń obowiązujących do końca 2018 r.?
Będą one wiążące również dla kontrolujących, przeprowadzających kontrole za poprzednie lata. Dlatego podatnicy się ich domagają.
Czy w objaśnieniach pojawią się też elementy uwzględnione już w przepisach?
Zastanawiamy się nad tym. Konsultacje dopiero co się zakończyły, więc będziemy analizować opinie podmiotów, które zgłosiły swoje uwagi.
Forum wypracowało dwa dokumenty. Na co MF liczy, jeśli chodzi o wskazania? Czy podmioty uczestniczące w Forum i konsultacjach nie powielą propozycji?
Nie. Przykładowo, jeden dokument wypracowany przez Forum dotyczy opisów zgodności. Bardzo wartościowe dla nas jest to, w jaki sposób podatnicy podchodzą do nich, a więc co uznają za opis zgodności. Są przykłady, np. opisy oparte na zestawach danych dostępnych powszechnie na rynku, szczegółowe analizy przygotowane w firmach do celów marketingowych, ale które pokazują pewne wartości i potwierdzają że cena jest rynkowa. W konsultacjach liczymy na wskazania podatników, o jakie elementy można uzupełnić tę listę.
Inna sprawa, to kwestia należytej staranności przy analizie zgodności, a więc jakie techniczne kroki może zrobić podatnik, aby udowodnić, że nie jest możliwe sporządzenie analizy porównawczej. Cenne dla nas są również ogólne przykłady, pokazujące co w danym przypadku powinno być uznane za opis lub analizę zgodności. Uzupełnienie wytycznych Forum o nie byłoby bardzo przydatne.
Mogą się one znaleźć również w objaśnieniach?
Tak, oczywiście. Jeśli chodzi o techniczne aspekty analiz porównawczych, to Forum postanowiło podejść do tematu całościowo i wskazać np. kwestie, które zostały w przepisach niedopowiedziane, a wynikają z praktyki. Podstawą dla nich były wytyczne OECD i prace Joint Transfer Pricing Forum, działającego przy Komisji Europejskiej.
Jakie kwestie zostały poruszone?
Chodzi np. o to, kiedy należy brać pod uwagę dane lokalne (kiedy polskie, kiedy dotyczące Europy Środkowo-Wschodniej). Jest też kwestia wykorzystania danych wewnętrznych, a więc czy zawsze musimy robić analizy na podstawie zewnętrznych danych. Kwestia minimalnej liczebności próby, z czym wiąże się wykorzystywanie miar statystycznych. Są różne podejścia, np. czy w próbie powinny być wzięte 3, 5, 7 czy może 40 podmiotów. Kolejna kwestia dotyczy aktualizacji. Analizę porównawczą możemy bowiem wykorzystywać przez trzy kolejne lata, pod warunkiem że zasadniczo nic się nie zmieni na rynku, a więc nie nastąpi np. krach giełdowy czy znacząca podwyżka stóp procentowych. Jest kwestia, jak liczyć okres trzyletni oraz co może być kluczowym momentem wymagającym zmiany analizy porównawczej.
Czy są jakieś elementy w rekomendacjach Forum, których MF na pewno nie uwzględni?
Nie ma takich elementów, natomiast w niektórych aspektach możemy się różnić. W ramach grup roboczych często poszczególni członkowie mają odmienne zdanie, więc to nie jest coś nietypowego. Przy czym procedura opracowywania dokumentów przez grupy robocze przy Forum jest tak skonstruowana, że w grupach uczestniczą przedstawiciele KAS i MF. Co prawda są oni jedynie obserwatorami, ale jeśli w trakcie prac pojawią się elementy ewidentnie sprzeczne z przepisami lub nieuwzględnione w nich, to staramy się zgłaszać takie uwagi na bieżąco. Forum może w takich przypadkach zgłaszać postulaty zmian przepisów. Natomiast rekomendacje opracowują oczywiście sami członkowie grup, zajmujący się na co dzień cenami transferowymi głównie w biznesie lub doradztwie podatkowym.
Czym Forum zajmie się w następnej kolejności?
Mamy otwarte dwa duże tematy, czyli stosowanie metod w cenach transferowych oraz restrukturyzacje. Kontynuowane są też prace nad rozwinięciem dotychczasowych rekomendacji w zakresie analiz porównawczych i analiz zgodności. Planujemy również Kongres Cen Transferowych, w którym będą mogły wziąć udział również osoby niebędące uczestnikami Forum Cen Transferowych. Chcielibyśmy go zorganizować w kwietniu.
