Rolnik musi zapłacić podatek od odszkodowania za wywłaszczenie z gruntu pod budowę drogi – orzekł NSA.
Inaczej Naczelny Sąd Administracyjny orzekł 5 października 2018 r. (sygn. akt I FSK 1639/16) i 25 maja 2017 r. (sygn. akt I FSK 1558/15). Sąd kasacyjny wskazał wtedy, że nie można uznać wywłaszczanych rolników za osoby prowadzące profesjonalną działalność handlową w zakresie dostawy gruntów wyłącznie ze względu na to, że są oni zrejestrowanymi podatnikami VAT. Argumentem sądu był wtedy wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Słaby i Kuć (sygn. C-180-181/10).
Skład orzekający w najnowszej sprawie uznał jednak, że wnioski płynące z orzeczenia TSUE powinny być inne. – Wyrok TSUE dotyczył rolnika ryczałtowego, który zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej na zbywanym gruncie, a nie aktywnego rolnika, rozliczającego VAT na zasadach ogólnych – zwrócił uwagę sędzia Arkadiusz Cudak.
Podkreślił, że skład orzekający w tej sprawie nie zgadza się z poprzednimi wyrokami NSA. – Wywłaszczenie ze składnika gospodarstwa rolnego stanowiącego własność podatnika VAT nie jest związane z zarządem majątkiem prywatnym, tylko z zarządem przedsiębiorstwem – powiedział sędzia Arkadiusz Cudak.
Chodziło o rolnika, który otrzymał w darowiźnie od rodziców gospodarstwo rolne. Był czynnym podatnikiem VAT, rozliczającym się na zasadach ogólnych. Gdy na mocy decyzji wojewody został wywłaszczony z gruntu pod budowę drogi, dostał za to odszkodowanie. Przeznaczył je na zakup innych terenów pod uprawę.
Uważał, że od otrzymanego odszkodowania nie powinien płacić VAT, bo – jak tłumaczył – nigdy nie zajmował się żadną inną działalnością niż uprawa roli i dostawy produktów rolnych. Tym bardziej nie trudnił się zawodowo obrotem nieruchomościami. Podkreślał, że nie miał żadnego wpływu na wywłaszczenie. Nie prowadził więc żadnych aktywnych działań, aby zbyć grunt, nie uzbroił go, nie podzielił itd.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał jednak, że VAT jest należny. Wyjaśnił, że grunt był wykorzystywany w opodatkowanej VAT działalności rolnej, a zatem dostawa działek nie nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym, tylko w ramach działalności (rolniczej).
Do takich samych wniosków doszły sądy administracyjne. Zarówno WSA w Bydgoszczy, jak i NSA orzekły, że rolnik powinien zapłacić VAT od otrzymanego odszkodowania.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 6 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 2089/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
