Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza importować samochody kolekcjonerskie (z USA do Polski) od osób fizycznych, osób prawnych bądź jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, niebędących podatnikami VAT. Auta te będą zakwalifikowane do przedmiotów kolekcjonerskich i będą miały ocenę techniczną certyfikowanego rzeczoznawcy, stwierdzającą, że dany samochód spełnia wymagania klasyfikacyjne pojazdu zabytkowego. Po zaimportowaniu tych samochodów przedsiębiorca będzie je naprawiać i odsprzedawać. Czy może on stosować przy odsprzedaży tych pojazdów procedurę VAT marża zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT? Przy czym podatnik nie zamierza korzystać z możliwości określonej w art. 120 ust. 5 ustawy o VAT.
Stosownie do art. 120 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w celu odprzedaży w ramach prowadzonej działalności podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Zgodnie z art. 120 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT przez przedmioty kolekcjonerskie rozumie się:
a) znaczki pocztowe lub skarbowe, stemple pocztowe, koperty pierwszego obiegu, ostemplowane materiały piśmienne i im podobne, ofrankowane, a jeżeli nieofrankowane, to uznane za nieważne i nieprzeznaczone do użytku jako ważne środki płatnicze (CN 9704 00 00),
b) kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej (CN 9705 00 00), a także przedmioty kolekcjonerskie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT.
WAŻNE Jeżeli rodzaj poszczególnych przedmiotów kolekcjonerskich lub specyfika ich dostaw czyni skomplikowanym lub niemożliwym określenie marży zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, podatnik może, za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, obliczać marżę jako różnicę pomiędzy łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich w okresie rozliczeniowym (art. 120 ust. 5 ustawy o VAT).
Warunkiem koniecznym do przyjęcia marży jako podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest dokonywanie przez podatnika dostawy uprzednio nabytych przedmiotów kolekcjonerskich (w celu ich odsprzedaży) w ramach prowadzonej działalności. Podstawą opodatkowania jest wówczas różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Jednocześnie, jak wynika z art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, aby możliwe było przyjęcie marży jako podstawy opodatkowania tych czynności, przedmioty kolekcjonerskie muszą być przez podatnika nabyte od osób:
  • niebędących podatnikami podatku VAT;
  • które wprawdzie są podatnikami podatku od towarów i usług, ale którym w stosunku do dostarczanych towarów używanych nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub które należą do kategorii drobnych przedsiębiorców, zwolnionych od podatku od towarów i usług, które są pośrednikami, a towar będący przedmiotem dostawy opodatkowany już był w szczególnej procedurze opodatkowania marży;
  • które nie są podatnikami podatku od towarów i usług, ale są podatnikami podatku od wartości dodanej na terytorium innego państwa członkowskiego UE i realizują dostawę towarów na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 (zwolniona od podatku dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku) lub art. 113 (zwolnienie podmiotowe) oraz regulacjom zawartym w art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT (opodatkowanie w procedurze VAT marża).
Wspólną cechą wszystkich wymienionych przypadków jest to, że we wcześniejszej fazie obrotu podmiot sprzedający towar podatnikowi pozbawiony był prawa do odliczenia podatku od towarów i usług naliczonego przy jego nabyciu.
Jednak na podstawie art. 120 ust. 11 ustawy o VAT przepisy dopuszczające możliwość obliczania podstawy opodatkowania jako marży mają zastosowanie również m.in. do przedmiotów kolekcjonerskich uprzednio zaimportowanych przez podatnika (art. 120 ust. 11 pkt 1 ustawy o VAT). Przy czym, w przypadku towarów zaimportowanych przez podatnika, kwotę nabycia, którą należy uwzględnić przy obliczaniu marży, przyjmuje się w wysokości równej kwocie podstawy opodatkowania zastosowanej przy imporcie towarów, powiększonej o należny podatek z tytułu tego importu (art. 120 ust. 12 ustawy o VAT). Przepisy te stosuje się, pod warunkiem że podatnik zawiadomił na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o przyjętym sposobie opodatkowania w formie VAT marża przed dokonaniem dostawy (art. 120 ust. 13 zdanie pierwsze ustawy o VAT). Zawiadomienie jest ważne przez dwa lata, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik zawiadomił naczelnika urzędu skarbowego. Po tym okresie, jeżeli podatnik chce stosować procedurę polegającą na opodatkowaniu marży, musi ponownie złożyć to zawiadomienie (art. 120 st. 13 zdanie drugie i trzecie ustawy o VAT).
Jeżeli zatem przedsiębiorca będzie dokonywać dostawy (odsprzedaży) samochodów zabytkowych, uprzednio zaimportowanych, sklasyfikowanych jako przedmioty kolekcjonerskie, a także zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przyjętym sposobie opodatkowania przed dokonaniem dostawy, to będzie miał możliwość stosowania szczególnej procedury opodatkowania. W takim przypadku podstawą opodatkowania będzie zatem marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Kwota nabycia przy obliczaniu marży przez przedsiębiorcę będzie równa kwocie podstawy opodatkowania zastosowanej przy imporcie towarów, powiększonej o należny podatek z tytułu tego importu (zob. art. 120 ust. 12 ustawy o VAT). Kwotą sprzedaży będzie zaś całkowita kwota, którą przedsiębiorca otrzyma z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7 ustawy o VAT (art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).
W analizowanej sprawie przedsiębiorca dokonuje importu na terytorium kraju samochodów osobowych spełniających warunki do uznania ich za przedmioty kolekcjonerskie, które będą następnie przedmiotem naprawy (renowacji) i dalszej odsprzedaży. Zatem przy obliczaniu marży jako podstawy opodatkowania nie będzie mógł doliczyć kosztów remontów i modernizacji przedmiotowych samochodów do kwoty nabycia. Kwota nabycia to cena, którą podatnik zapłacił nabywcy. Cena ta zatem nie zawiera należności (w tym kosztów napraw, remontów, modernizacji), jeżeli zostały one poniesione przez nabywcę towaru, ale nie zostały zapłacone dostawcy. Koszty remontów i modernizacji stanowić będą jednak składnik wynagrodzenia, które przedsiębiorca otrzyma od nabywcy lub osoby trzeciej z tytułu dostawy (odsprzedaży) tych samochodów.
W przypadku przedmiotów kolekcjonerskich, jeżeli przedsiębiorca ich sprzedaż opodatkuje w formie VAT marża, stosownie do art. 120 ust. 17 i ust. 19 ustawy o VAT, nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ich importu.
Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 19 kwietnia 2018 r., nr 0111-KDIB3-3.4012.56.2018.1.JS).
Należy jednak zaznaczyć, że procedura VAT marża nie jest obowiązkowa i stosownie do art. 120 ust. 14 ustawy o VAT przedsiębiorca może zamiast tej procedury stosować do dostaw tych przedmiotów kolekcjonerskich ogólne zasady opodatkowania. W przypadku zastosowania ogólnych zasad podatnik ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od tych towarów w rozliczeniu za okres, w którym powstał u niego obowiązek podatkowy z tytułu dostawy tych towarów.
Podstawa prawna
Art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.).