„Podatek wyjścia” to już pewność. Od 2019 roku przedsiębiorcy przenoszący swój biznes za granicę zapłacą podatek od tzw. niezrealizowanych zysków. W połowie listopada prezydent podpisał ustawę wprowadzającą tzw. exit tax. Najwięcej kontrowersji wciąż budzi kwestia opodatkowania nowym podatkiem nie tylko podmiotów płacących CIT, ale także osób fizycznych.

Od przyszłego roku firmy poniosą dodatkowe koszty w związku z przeniesieniem aktywów, w tym wchodzących w skład zagranicznego zakładu, do innego państwa. Zmiana rezydencji podatkowej odtąd także będzie bardziej kosztowna. Wszystko za sprawą tzw. exit tax, czyli podatku od niezrealizowanych zysków, który zostanie wprowadzony na mocy unijnej dyrektywy ATAD. W akcie mowa o przypadkach utraty przez dotychczasowe państwo siedziby podatnika bądź miejsca prowadzenia działalności (Polskę) prawa do opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane w okresie, w którym dany podatnik (składnik aktywów) podlegał polskiemu prawu podatkowemu.

Exit tax także dla osób fizycznych

„Dlaczego w proponowanej nowelizacji ustawy dot. implementacji dyrektywy ATAD wbrew zaleceniom wskazywanym w niej samej proponowane jest objęcie podatkiem również osób fizycznych” – pyta poseł Michał Cieślak w interpelacji do Ministerstwa Finansów.

Zgodnie z dyrektywą Rady UE 2016/1164 (ATAD) „z uwagi na to, że wiązałoby się to z koniecznością włączenia do zakresu dyrektywy szerszej gamy podatków krajowych, nie jest wskazane rozszerzanie zakresu zastosowania niniejszej dyrektywy na podmioty niepodlegające podatkowi od osób prawnych w państwie członkowskim”. Ministerstwo finansów argumentując zasadność objęcia nowym podatkiem także osób fizycznych wskazuje, że takie działanie nie wykracza poza dyrektywę i jest suwerenną decyzją państw członkowskich.

„Stosowanie exit tax w stosunku do osób fizycznych należy uznać za suwerenną decyzję danego państwa, nie mającą elementów stycznych z dyrektywą ATAD. Stosowanie tej instytucji w odniesieniu do osób fizycznych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej nie ma charakteru wyjątkowego. Jest to instytucja ugruntowana w międzynarodowym prawie podatkowym”- tłumaczy MF.

Wiceminister Filip Świtała w odpowiedzi na interpelację poselską przypomina o celach wprowadzenia exit tax. Zaznacza, że przyczyny objęcia tym podatkiem osób fizycznych są analogiczne do tych, które przyświecały ustawodawcy unijnemu w przypadku podatników CIT. Mowa o przeciwdziałaniu unikania opodatkowania i zapewnieniu, że podatki płacone są tam, gdzie generowane są zyski. „Jakkolwiek dyrektywa ATAD nie ma zastosowania do podatników niepodlegających podatkowi od osób prawnych, w żaden sposób nie zakazuje ona ustanawiania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej przepisów realizujących jej główne cele” – dodaje wiceminister finansów.

Uzasadniając rozszerzenie listy podmiotów, na które oddziaływać będzie ustawa, powołuje się także na konstytucyjną zasadę równości podmiotów wobec prawa. Przypomina też, że w odniesieniu do osób fizycznych wprowadzono próg kwotowy w wysokości 4 mln zł dla wartości aktywów objętych podatkiem od niezrealizowanych zysków. Próg ten ma zastosowanie do wszystkich osób fizycznych (zarówno nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i prowadzących taką działalność). Próg ten nie obowiązuje w przypadku osób prawnych.

Im szybciej, tym lepiej

Jak już wiadomo, exit tax wynika z konieczności implementacji dyrektywy unijnej ATAD. Choć unijne przepisy nakazują wprowadzić nowy podatek do końca 2019 roku, resort finansów nie traci czasu i proponuje nową datę wejścia w życie exit tax – początek przyszłego roku. Wiceminister Filip Świtała tłumaczy, że pośpiech motywowany jest troską o interes publiczny. „Utrzymywanie obecnego stanu, w którym dochody takie nie podlegają opodatkowaniu, może być poczytywane, jako zaniechanie działania mającego na celu niedopuszczenie do erozji bazy podatkowej w podatkach dochodowych, poprzez ograniczenie możliwych działań optymalizacyjnych, mających wpływ na zmniejszenie dochodów budżetowych. Brak tej regulacji oznaczałby umożliwienie dalszych działań optymalizacyjnych w tym zakresie” – czytamy w odpowiedzi na pytanie posła Michała Cieślaka.

Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

Odpowiedź wiceministra Filipa Świtały z dnia 27 listopada 2018 roku na interpelację poselską nr 27042 ws. nowelizacji przepisów prawa w zakresie wprowadzenia w Polsce opodatkowania „exit tax” (implementacja dyrektywy UE 2016/1164 ATAD)