Subskrybuj nas na Youtube
Czy osoba fizyczna wynajmująca mieszkania musi wystawiać faktury? Kiedy należy rozliczyć zakup usługi budowlanej od podwykonawcy? Jak rozliczyć usługi medyczne świadczone przez spółkę jawną niebędącą podmiotem leczniczym? Czy w przypadku najmu prywatnego opłaty za dostawę wody stanowią przychód wynajmującego?
Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej wynajmuje dwa mieszkania. Nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Czy w tej sytuacji powinna wystawiać faktury za najem?
Faktury są dokumentami wystawianymi przez podatników VAT. W konsekwencji obowiązek ich wystawiania może obciążać wyłącznie podatników tego podatku. Mając to na uwadze, obowiązujące na gruncie VAT pojęcie działalności gospodarczej definiuje art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Definicja ta jest szersza od definicji działalności gospodarczej obowiązujących na gruncie innych przepisów i obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zob. art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Powoduje to, że działalnością gospodarczą w rozumieniu VAT jest nawet wynajmowanie i wydzierżawianie przez osoby fizyczne składników majątku prywatnego (zob. przykładowo interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 września 2017 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.536.2017.2.AB, oraz z 9 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL2 3.4012.397.2017.2.ZD).
W konsekwencji wskazana osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu VAT (mimo że nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, czyli nie jest przedsiębiorcą), a więc jest podatnikiem podatku VAT (zapewne zwolnionym od VAT; tak też zakładam na użytek dalszej części odpowiedzi).
Jednocześnie należy pamiętać, że niekiedy faktury muszą być wystawiane tylko na żądanie nabywców. Dotyczy to m.in. sprzedaży na rzecz osób prywatnych (zob. art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT) oraz sprzedaży zwolnionej od VAT (zob. art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). W przedstawionym stanie faktycznym mają zapewne miejsce oba te przypadki (tj. najprawdopodobniej najemcami są osoby prywatne oraz świadczone usługi najmu są zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 lub art. 113 ustawy o VAT). Powoduje to, że w przedstawionej sytuacji osoba fizyczna ma obowiązek wystawiać faktury jedynie na żądanie najemców.
Podstawa prawna
Art. 15 oraz art. 106b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Ustawa z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646 ze zm.).
5 listopada 2018 r. podatnik otrzymał od podwykonawcy wystawioną 29 października 2018 r. fakturę „odwrotne obciążenie” za usługę budowlaną. Data wykonania usługi na fakturze to 26 października 2018 r. Kiedy podatnik powinien wykazać podatek należny i naliczony?
O tym, kiedy podatnicy nabywający usługi budowlane są obowiązani rozliczać VAT jako nabywcy (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT), decyduje moment powstania obowiązku podatkowego. Mając to na uwadze, należy wyjaśnić, że w świetle przepisów art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a, art. 19a ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 1 oraz art. 19a ust. 8 ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług budowlanych, dla których podatnikami są nabywcy, powstaje:
- z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty – w zakresie, w jakim następuje przed wystawieniem faktury oraz wykonaniem usługi;
- z chwilą wystawienia faktury – w zakresie, w jakim wcześniej nie powstał obowiązek podatkowy na skutek otrzymania zapłaty, o ile nie nadszedł 30. dzień, licząc od dnia wykonania usługi;
- 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi – w zakresie, w jakim wcześniej nie powstał obowiązek podatkowy na skutek otrzymania zapłaty lub wystawienia faktury.
Z treści pytania nie wynika, aby świadczący wskazaną usługę podwykonawca otrzymał całość lub część zapłaty przed 29 października 2018 r. (w związku z tym zakładam, że nie miało to miejsca). Prowadzi to do wniosku, że obowiązek podatkowy z tytułu świadczonej przez niego usługi powstał w tym właśnie dniu (tj. w dniu wystawienia faktury). Oznacza to, że podatek należny z tytułu nabycia wskazanej usługi budowlanej podatnik jest obowiązany wykazać w deklaracji VAT-7 za październik 2018 r.
Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że jeśli podatek należny z tytułu nabycia wskazanej usługi budowlanej podatnik uwzględni w deklaracji VAT-7 za październik 2018 r., to również w październiku br. u podatnika powstanie prawo do odliczenia (jako kwoty podatku naliczonego) kwoty podatku należnego z tytułu nabycia usługi budowlanej (zob. art. 86 ust. 10a pkt 3 ustawy o VAT). A zatem podatek naliczony we wskazanej sytuacji podatnik może wykazać najwcześniej w deklaracji VAT-7 za październik 2018 r.
Podstawa prawna
Art. 17 ust. 1 pkt 8, art. 19a, art. 86 ust. 10a pkt 3 oraz art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Spółka jawna niebędąca podmiotem leczniczym świadczy usługi medyczne, które faktycznie wykonywane są przez zatrudnionych na podstawie umowy-zlecenia lekarzy. Czy świadczone przez spółkę usługi mogą korzystać ze zwolnienia z VAT?
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT zwalnia się z VAT usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Zwolnienie to nie ma w przedstawionej sytuacji zastosowania, gdyż spółka jawna nie jest podmiotem leczniczym.
Nie jest to jednak jedyne zwolnienie z VAT obejmujące usługi w zakresie opieki medycznej. Do pozostałych zwolnień obejmujących takie usługi należy to, które obejmuje usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania wskazanych w dalszej części zawodów (zob. art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT), w tym w wykonaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty (zob. art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT).
Z wyjaśnień udzielanych przez organy podatkowe wynika przy tym, że zwolnienia określone przepisami art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT obejmują nie tylko usługi świadczone bezpośrednio przez osoby wykonujące określone nimi zawody, ale również przez inne podmioty, które zlecają wykonywanie czynności składających się na te usługi osobom wykonującym zawody wskazane w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 15 lipca 2011 r. (nr ITPP1/443-600/11/MS), interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 sierpnia 2012 r. (nr IBPP3/443-407/12/AŚ) czy interpretację indywidualną dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP1 1.4012.55.2017.2.AM). Jak czytamy w ostatniej z tych interpretacji, „zwolnienie określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług ma zastosowanie do usług opieki medycznej, świadczonych w ramach wykonywania zawodów medycznych niezależnie od formy organizacyjno-prawnej podatnika świadczącego taką usługę. Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz przedstawione we wniosku okoliczności sprawy stwierdzić należy, że usługi z zakresu przywrócenia zdrowia psychicznego młodzieży w wieku 11–20 lat wykonywane przez psychologów w formie spółki cywilnej na terenie Polski korzystać będą ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o VAT”.
A zatem okoliczność, że spółka jawna nie jest podmiotem leczniczym, nie wyłącza możliwości stosowania zwolnienia z VAT do wskazanych usług. Skoro bowiem usługi te są faktycznie wykonywane przez lekarzy, świadczenie tych usług może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT.
Podstawa prawna
Art. 43 ust. 1 pkt 18 i 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Osoba fizyczna jest właścicielem budynku wielolokalowego. Lokale wynajmowane są osobom trzecim. Podatnik korzysta z możliwości opodatkowania najmu prywatnego zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Zgodnie z zawartymi umowami najemcy są obciążani kosztami czynszu oraz kosztami opłat dodatkowych zgodnie ze wskazaniem liczników. Najemcy dokonują rozliczeń z dostawcami usług za pośrednictwem wynajmującego, który nie otrzymuje z tego tytułu żadnego rodzaju marży. W skład dodatkowych opłat wchodzi m.in. opłata za dostawę wody, która liczona jest na podstawie zużycia wykazanego na liczniku głównym. Ze względów formalno-technicznych nie jest możliwe bezpośrednie zawarcie umów na dostawę wody między poszczególnymi najemcami a dostawcą wody. Czy opłaty za dostawę wody stanowią przychód wynajmującego wraz z czynszem za najem?
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż przychody z wynajmu lokali uzyskiwane przez czytelnika są kwalifikowane do źródła przychodów, jakim jest najem prywatny, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody takie mogą być opodatkowane na zasadach zryczałtowanego podatku dochodowego, o ile wynajmujący, jak to ma miejsce w analizowanym przypadku, złoży stosowne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania w urzędzie skarbowym (zob. art. 9a ust. 6 ustawy o PIT oraz art. 2 ust. 1a, art. 6 ust. 1a, art. 9 ust. 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).
Stosownie do art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów stosuje się art. 11 ust. 2–2b ustawy o PIT.
Uwaga: przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (art. 659 par. 1 kodeksu cywilnego). Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju (art. 659 par. 2 kodeksu cywilnego).
Podstawą powstawania przychodów z najmu jest fakt zawarcia stosownej umowy między stronami. Określona w umowie wysokość czynszu stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a zatem jego przychód (w dacie otrzymania lub postawienia czynszu do dyspozycji), natomiast wszelkie opłaty eksploatacyjne związane z przedmiotem najmu, które ponosi najemca, nie są składnikami przychodu osiąganego z tego tytułu, o ile z umowy wynika, że to najemca zobowiązany jest do ich ponoszenia. Opłaty te nie mieszczą się w pojęciu świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, jak również nie powodują przysporzenia majątkowego po stronie wynajmującego.
Podsumowując, należy przyjąć, że w analizowanej sprawie jedynie określona w umowie wysokość czynszu za oddanie lokalu do użytkowania, tj. bez opłaty za dostawę wody, stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód do opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Pobierane od najemcy opłaty za dostawę wody nie stanowią u wynajmującego przysporzenia majątkowego, a tym samym nie stanowią jego przychodu. Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 14 czerwca 2018 r., nr 0113-KDIPT2 1.4011.191.2018.4.MM).
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.).
Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2157 ze zm.).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).