Subskrybuj nas na Youtube
Spółka posiadająca nieuregulowane należności za sprzedane towary podjęła decyzję o sprzedaży tych, które się przedawniły. Cena ich sprzedaży została ustalona na poziomie wartości rynkowej - niższej od nominalnej. W efekcie spółka poniosła stratę w wysokości różnicy pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży. Wierzytelności spółka wcześniej zaliczała do przychodów należnych. Czy straty z tytułu sprzedaży przedawnionych wierzytelności handlowych są kosztem podatkowym? W jaki sposób ująć powstałą stratę w ewidencji księgowej?
Sprzedaż wierzytelności mieści się w katalogu działań mających na celu uzyskanie przychodów albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Jednak w większości przypadków przy sprzedaży wierzytelności przedawnionych możliwa do uzyskania cena rynkowa jest niższa od wartości nominalnej wierzytelności. Przepisy zezwalają na zakwalifikowanie jako kosztu uzyskania przychodu straty powstałej w wyniku takiej sprzedaży, ale dotyczy to wyłącznie tych wierzytelności, które uprzednio zostały zaliczone przez podatnika do jego przychodów należnych (a w konsekwencji zwiększyły podstawę opodatkowania w podatku dochodowym). Przy czym możliwość ujęcia w kosztach podatkowych straty ze sprzedaży wierzytelności przedawnionej do końca 2017 r. była kwestią sporną. Organy podatkowe konsekwentnie stały na stanowisku, że taka strata nie może być kosztem podatkowym, z kolei orzecznictwo sądowe w tym zakresie nie było jednolite. Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują jednak znowelizowane przepisy ustaw o podatku dochodowym, dotyczące obciążania kosztów podatkowych wartością wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, umorzonych lub sprzedanych ze stratą. Przy czym nie zawsze pełna wysokość straty czy wartość umorzenia może obecnie obciążać firmowe koszty podatkowe. Nie ma więc już wątpliwości, że kwoty odpisane przez przedsiębiorcę jako nieściągalne, umorzone lub sprzedane ze stratą mogą być rozliczone w rachunku podatkowym do wysokości przychodu należnego, wykazanego wcześniej w związku z daną należnością.
Przy zaliczaniu w 2018 r. do firmowych kosztów wierzytelności, które powstały do końca 2017 r. – w tym odpisanych jako nieściągalne, strat ze sprzedaży wierzytelności lub strat poniesionych w wyniku ich umorzenia – zastosowanie znajdą przepisy znowelizowane. Tym samym przy rozliczaniu ich w kosztach będzie obowiązywało limitowanie wysokością zarachowanego uprzednio przychodu.
Dla celów bilansowych cena uzyskana ze sprzedaży wierzytelności własnej stanowi przychód finansowy, który wykazuje się w księgach rachunkowych zapisem: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” oraz Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.
Wartość sprzedanej wierzytelności własnej ujmuje się zapisem:
a) część straty, która będzie obciążała koszty podatkowe: Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,
b) pozostała część straty, która nie będzie obciążała kosztów uzyskania przychodów, Wn konto 75-2 „Koszty finansowe: w analityce KNKUP”,
c) Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.
Jeśli jednostka utworzyła wcześniej odpis aktualizujący, to z chwilą sprzedaży tej wierzytelności należy dokonać zapisu: Wn konto 28 „Odpis aktualizujący należności” oraz 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.
przykład
Z odpisem
Jednostka posiada przedawnione wierzytelności w wysokości 12 300 zł (w tym VAT 2300 zł), na którą utworzyła odpis aktualizujący należności. Kwota netto z tej transakcji została wykazana w kosztach podatkowych w wysokości 10 000 zł. W październiku 2018 r. jednostka podjęła decyzję o sprzedaży wierzytelności. W jej wyniku jednostka otrzymała kwotę 2000 zł, co oznacza, że poniosła stratę na transakcji w wysokości 10 300 zł. Kosztem podatkowym z tytułu sprzedanej wierzytelności będzie 10 000 zł, natomiast kwota 300 zł zostanie zaliczona do kosztów niestanowiących koszty uzyskania przychodów.
Objaśnienia do schematu:
1. Sprzedaż przedawnionej wierzytelności własnej kwota 2000 zł: strona Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” oraz strona Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.
2. Zaliczenie sprzedanej wierzytelności w koszty:
a) kwota 12 300 zł strona Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,
b) kwota 12 000 zł strona Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,
c) kwota 300 zł strona Wn konto 75-2 „Koszty finansowe: w analityce NKUP”.
3. Otrzymanie zapłaty od nabywcy wierzytelności kwota 2000 zł: strona Wn konto 13-0 „Rachunek bankowy” oraz strona Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”.
4. PK – rozwiązanie odpisu aktualizującego należności kwota 12 300 zł: strona Wn konto 28 „Odpis aktualizujący należności” oraz 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1036).
