Polskie uprawnienia księgowe nie są weryfikowane po ich wydaniu, a księgowi nie mają obowiązku ustawicznego kształcenia. Prawo w tym zakresie powinno się zmienić.
W odróżnieniu od biegłych rewidentów i doradców podatkowych polscy księgowi nie mają obowiązku ustawicznego doskonalenia. Dorota Wyczółkowska, kierownik działu współpracy z zagranicą i promocji Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, przyznaje, że krajowi księgowi wykonujący wolny zawód, tj. ci, którzy zdali egzamin państwowy i nabyli uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg, nie podlegają żadnemu nadzorowi, czy to ze strony organów państwowych, czy samorządowych.
- Nie mają także obowiązku przynależności do organizacji zawodowej, która mogłaby przeprowadzać kontrole jakości, sprawować pieczę nad ustawicznym rozwojem zawodowym i przestrzeganiem zasad etycznych - twierdzi nasza rozmówczyni.
Dodaje, że te elementy można uznać za minimalny wymóg gwarantujący wysoką jakość usług księgowych. Stanowią one także podstawę systemu regulacji zawodu księgowych w wielu krajach europejskich.
Na przykład w Norwegii licencję na świadczenie usług księgowych uzyskuje się na czas określony. Licencja podlega odnowieniu po pięciu latach. Ekspert wyjaśnia, że w celu utrzymania lub odnowienia licencji księgowy ma obowiązek odbycia 16 dni szkoleń oraz przepracowania przynajmniej 2 tys. godzin. Bardzo wysokie wymagania dla księgowych są we Francji i we Włoszech. W tych krajach niemożliwe jest posługiwanie się zastrzeżonymi tytułami dyplomowanych księgowych bez przynależności do organizacji zawodowej i spełniania związanych z tym obowiązków członkowskich.
- Z porównania wymogów dla księgowych w innych krajach i tych stawianych polskim księgowym wyłania się obraz bardzo liberalnych i przyjaznych warunków uprawiania rachunkowości w Polsce - uważa Dorota Wyczółkowska.
Sprzyjają one zasilaniu zawodu przez nowych członków, jednak jest jeszcze wiele do zrobienia w dziedzinie podnoszenia jakości usług księgowych przez dbałość o ustawiczny rozwój zawodowy, edukację i przestrzeganie wymogów etycznych.
Z kolei prof. Zbigniew Luty, kierownik Katedry Rachunkowości Finansowej i Kontroli Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, uważa, że aby zapewnić wysoką jakość świadczonych przez księgowych usług, należy uregulować zawód w ustawie o rachunkowości. Obecnie rozdział 8a tej ustawy dotyczy usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Pozostali księgowi zatrudnieni przez przedsiębiorców (głównie w spółkach prawa handlowego) nie podlegają tym regulacjom.
- Nadanie certyfikatu potwierdza, że dana osoba ma kwalifikacje i praktykę co najmniej dwuletnią - twierdzi nasz rozmówca.
Ekspert widzi natomiast potrzebę objęcia obowiązkiem kształcenia pozostałych księgowych. Można to zapewnić przez wprowadzenie ścieżki zawodowej przez trzy szczeble: samodzielnego księgowego, głównego księgowego, aż do dyplomowanego księgowego. Tylko dyplomowany księgowy powinien mieć uprawnienia do podpisywania sprawozdania finansowego. Aby być dyplomowanym księgowym, który może podpisywać sprawozdanie finansowe, należałoby mieć odpowiednie wykształcenie, zdać egzamin przed komisją (skład komisji do uzgodnienia) i zaliczyć corocznie odpowiednie szkolenia.
Profesor Zbigniew Luty uważa, że konieczne jest wprowadzenie ustawicznego kształcenia, ale dobrze ocenia obecne przygotowanie zawodowe kadry księgowej.
Ważne!
Uprawnień księgowych nie może otrzymać osoba, która była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za: przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo skarbowe oraz nieprzestrzeganie przepisów ustawy o rachunkowości