Subskrybuj nas na Youtube
Gmina, która wybudowała świetlicę dla celów nieopodatkowanych, a następnie zmieniła sposób jej wykorzystywania, może odliczyć podatek naliczony w związku z taką budową – orzekł wczoraj Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie polskiej gminy Ryjewo (województwo pomorskie).
– Takie rozstrzygnięcie jest ważne dla samorządów, które rozliczają inwestycje finansowane ze środków unijnych – tłumaczy Agnieszka Bieńkowska, partner i doradca podatkowy w Gekko Taxens. Wyjaśnia, że często warunkiem otrzymania takiego dofinansowania jest zobowiązanie się do niewykorzystywania wybudowanej infrastruktury dla celów komercyjnych przez czas trwania projektu. Potem gmina może zmienić przeznaczenie swojego majątku.
Dotychczas fiskus uważał, że w takiej sytuacji samorząd nie może skorygować rozliczeń VAT i odzyskać podatku naliczonego. – Wyrok TSUE powinien przekonać urzędników do zmiany stanowiska – uważa ekspertka.
Gmina Ryjewo wybudowała w latach 2009–2010 świetlicę i oddała ją w zarząd samorządowemu ośrodkowi kultury. W 2014 r. postanowiła przejąć bezpośredni zarząd nad inwestycją i wykorzystywać ją zarówno nieodpłatnie dla użytku mieszkańców, jak i na wynajem w celach komercyjnych.
Gmina uważała, że gdy rozpocznie wynajem, będzie mogła odliczyć część podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki na budowę. Chciała więc przez 6 lat (z 10-letniego okresu, który przysługuje na korektę) odliczać VAT w tej części, w jakiej świetlica byłaby wynajmowana.
Fiskus odmówił jej prawa do tego. Uznał, że kupując towary i usługi w związku z inwestycją, gmina nie działała w charakterze podatnika VAT. Nie budowała bowiem świetlicy dla celów działalności gospodarczej, a późniejszy wynajem nie pozwala na korektę. Z gminą zgodził się WSA w Gdańsku. Orzekł, że nawet jeśli początkowo nabywane towary i usługi były przeznaczone do inwestycji niepodlegającej opodatkowaniu, to jeśli zmieni się sposób jej wykorzystywania, podatnik może skorygować rozliczenia VAT.
/>
Gdy spór trafił do NSA, ten postanowił spytać unijny trybunał, czy gmina ma prawo do korekty, jeśli przy budowie świetlicy nie wskazała wyraźnie, że w przyszłości będzie chciała ją wykorzystać do czynności opodatkowanych. Sąd nawiązał do wyroku TSUE z 5 czerwca 2014 r. w sprawie gminy Międzyzdroje (sygn. akt C-500/13), z którego wynikało, że korekta jest możliwa, gdy przy realizacji inwestycji wskazano jej komercyjne przeznaczenie.
Wczoraj TSUE orzekł, że korekta jest możliwa. Nawet jeśli gmina nie zadeklarowała jasno, że inwestycja może być w przyszłości wykorzystywana do celów opodatkowanych, to „taki zamiar może przejawiać się w sposób dorozumiany” – podkreślił trybunał. Stwierdził, że oddanie świetlicy w zarząd gminnemu ośrodkowi kultury nie przekreślało jej późniejszego komercyjnego wynajmu.
TSUE zwrócił uwagę na to, że gmina w trakcie budowy świetlicy była już zarejestrowana dla celów VAT i nie działała w tym zakresie jako organ władzy publicznej. Wczorajsze orzeczenie TSUE potwierdza wykładnię unijnego trybunału z wyroku z 22 października 2015 r. (sygn. akt C-126/14). Chodziło wtedy o litewską spółkę Sveda, która na zlecenie rządowej agencji płatniczej wybudowała ścieżkę rekreacyjno-edukacyjną o tematyce mitologii bałtyckiej. W umowie ze zleceniodawcą zobowiązała się zapewnić dostęp do ścieżki wszystkim zainteresowanym. Planowała jednak w przyszłości wykorzystywać inwestycję w swojej działalności gospodarczej, zarabiając na turystach. Chciała m.in. sprzedawać im artykuły spożywcze i pamiątki.
Fiskus uznał, że skoro ścieżka w chwili jej budowy miała służyć ogółowi mieszkańców, to spółka nie ma prawa do odliczenia VAT. Innego zdania był TSUE. Orzekł, że podatek można odzyskać, nawet jeśli związek między zakupami a świadczeniem czynności opodatkowanych pojawi się dopiero w przyszłości, gdy ogólnodostępna ścieżka zachęci turystów do skorzystania z usług spółki.
trzy pytania
Korekty mogą składać nie tylko samorządy
Jakie są skutki wyroku TSUE w sprawie gminy Ryjewo?
W mojej ocenie powinien on skutkować zmianą dotychczasowej praktyki organów podatkowych. Trybunał zastrzegł wprawdzie, że to sąd krajowy powinien badać, czy gmina występuje jako podatnik w momencie poniesienia wydatków, jednak wskazał też na konieczność szerokiego rozumienia tego pojęcia. Moim zdaniem samorządy mogą więc częściowo odzyskać VAT od inwestycji w nieruchomości, które oddały do używania w ciągu ostatnich 10 lat. Przykładowo dotyczy to gminnych obiektów sportowych (basenów, stadionów, boisk, sal gimnastycznych), obiektów społeczno-kulturalnych (świetlice, domy kultury), a w niektórych przypadkach również infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
Czy na podobne skutki mogą liczyć inni podatnicy, nie tylko samorządy?
Na wyrok TSUE będą mogli powoływać się wszyscy podatnicy, którzy nabywając określone dobra inwestycyjne, pierwotnie nie wykorzystują ich do działalności gospodarczej, lecz do innych celów (o ile oczywiście charakter danego dobra nie wyklucza jego wykorzystania w przyszłości do działalności gospodarczej).
Może to dotyczyć przykładowo fundacji, stowarzyszeń, a także osób fizycznych, które np. wybudowały budynek dla potrzeb prywatnych, a po jakimś czasie zaczęły go udostępniać odpłatnie.
Za jakie okresy rozliczeniowe mogliby oni odzyskać VAT?
Możliwość odzyskania VAT dotyczy inwestycji oddanych do używania w ciągu ostatnich 10 lat.
Przy tym, jeśli nie został zawieszony bieg przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z trwającym postępowaniem, to formalnie dla potrzeb odliczenia podatku „otwartych jest” ostatnich pięć lat.
Niewątpliwie pojawia się więc szansa odzyskania VAT za okresy przeszłe.
