Wręczanie upominków alkoholowych ma służyć utrzymaniu dobrych relacji z kontrahentami i pracownikami. W takich sytuacjach nie zawsze jednak podatek wykazany na fakturze dokumentującej zakup alkoholu może być odliczony.
Nawet jeżeli wydatki na zakup alkoholu mają charakter reprezentacyjny i nie stanowią kosztów uzyskania przychodów na gruncie ustaw o podatkach dochodowych, to przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.; dalej: ustawa o VAT) nie wyłączają wprost prawa do odliczenia VAT naliczonego. Dla zachowania prawa do odliczenia podatku naliczonego istotne jest jednak, aby zakupiony towar miał związek z działalnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Prawo to jest zachowane zarówno wtedy, gdy związek ten jest bezpośredni (np. nabycie towarów handlowych), jak i pośredni – związany z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa (np. reklama, udział w konferencjach branżowych). Potwierdzają to organy podatkowe (np. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 sierpnia 2017 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.235.2017.1.RR). Odliczenie VAT z faktur dokumentujących nabycie alkoholu powinno być zatem rozpatrywane przez pryzmat związku tego zakupu z wykonywaną przez podatnika działalnością opodatkowaną VAT.
Pojawia się jednak wątpliwość, czy związek nabycia alkoholu dla kontrahentów, pracowników czy też na potrzeby imprezy integracyjnej z działalnością opodatkowaną VAT jest na tyle istotny, aby prawo do odliczenia podatku naliczonego było zachowane. Przepisy ustawy o VAT nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Pomocna może się okazać linia interpretacyjna organów podatkowych.
Dla kontrahentów
Firmy często nabywają alkohol z przeznaczeniem na upominki dla kontrahentów, np. z okazji Bożego Narodzenia czy też jako wyraz podziękowania za wieloletnią współpracę. W zakresie prawa do odliczenia VAT naliczonego od alkoholu nabytego w takim celu ukształtowała się jednolita, korzystna dla podatników linia interpretacyjna. Zgodnie z nią wręczanie kontrahentom upominków alkoholowych przyczynia się do utrzymania lub polepszenia relacji, a tym samym może wpłynąć na zwiększenie obrotów ze sprzedaży. W konsekwencji podatnik ma prawo do odliczenia VAT naliczonego od butelki wina czy koniaku zakupionego w celu przekazania go kontrahentowi (np. przywołana wyżej interpretacja indywidualna nr 0114-KDIP1-1.4012.235.2017.1.RR).
Trzeba jednak pamiętać, że w niektórych sytuacjach nieodpłatne przekazanie prezentu jest opodatkowane VAT. Przekazanie kontrahentowi biznesowemu alkoholu może wiązać się zatem z odprowadzeniem do urzędu skarbowego VAT należnego z tego tytułu.
Na spotkania biznesowe
Alkohol może być nabywany również w celu podania go podczas spotkania biznesowego, np. wino do kolacji z klientem czy szampan po zakończeniu projektu lub podpisaniu umowy. W takim przypadku odliczenie podatku naliczonego jest możliwe, o ile spotkanie biznesowe nie odbywa się w restauracji (np. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 1 lipca 2015 r., nr IPPP1/4512-532/15-2/KR). Przepisy ustawy o VAT wyłączają bowiem możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usług gastronomicznych (np. kieliszek wina do kolacji w restauracji). W sytuacji jednak – gdy alkohol jest serwowany w siedzibie firmy – prawo do odliczenia VAT zostaje zachowane.
Wiele firm organizuje spotkania integracyjne dla pracowników, podczas których serwowany jest alkohol. Możliwość odliczenia VAT z faktury dokumentującej jego nabycie zależy od sposobu organizacji imprezy integracyjnej.
Restauracja czy catering
Podatek naliczony nie podlega odliczeniu w przypadku, gdy spotkanie integracyjne odbywa się w restauracji, a alkohol podawany jest wraz z poczęstunkiem w ramach usługi gastronomicznej. Inaczej to wygląda, gdy alkohol nabywany jest wraz z usługą cateringową i przekazywany pracownikom do spożycia podczas spotkania integracyjnego. Wówczas VAT wykazany na fakturze podlega odliczeniu (np. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 sierpnia 2015 r., nr IPPP1/4512-446/15-4/JL).
Upominek dla pracownika
Zdarza się, że alkohol jest przekazywany zatrudnionym, np. jako prezent świąteczny lub jubileuszowy. Kwestia przekazywania prezentów pracownikom budzi więcej wątpliwości niż wręczanie ich kontrahentom. Można spotkać się ze stanowiskiem, że obdarowanie pracownika nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż jest on zobowiązany świadczyć pracę niezależnie od otrzymywanych upominków. Tym samym przekazanie prezentu ma charakter osobisty, a podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących takie zakupy (np. interpretacje indywidualne: dyrektora IS w Katowicach z 19 września 2013 r., nr IBPP1/443-532/13/LSz, dyrektora IS w Warszawie z 3 sierpnia 2015 r., nr IPPP1/4512-449/15-2/JL).
Zdarza się jednak, że organy podatkowe dostrzegają związek zakupu prezentów dla pracowników z działalnością gospodarczą (np. interpretacja indywidualna dyrektora IS w Katowicach z 18 września 2009 r., nr IBPP2/443-488/09/RSz). W przypadku upominków w postaci alkoholu podejście to nie zawsze jest jednak dla podatnika korzystne. Po pierwsze, musi on opodatkować nieodpłatne przekazanie VAT w sytuacji, gdy wartość alkoholu przekracza limity dla prezentów małej wartości (roczny 100 zł przy prowadzeniu ewidencji lub 10 zł dla pojedynczego prezentu, bez prowadzenia ewidencji). Po drugie, przedsiębiorca wręczający pracownikom alkohol może być zobowiązany do posiadania kasy fiskalnej i ewidencjonowania na niej tego typu przekazania. Dla alkoholu brak jest bowiem zwolnienia z ewidencjonowania na kasie fiskalnej.