Subskrybuj nas na Youtube
Czy dopłata do kapitału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeznaczona na sfinansowanie działań inwestycyjnych, dokonana przez jednego ze wspólników na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników (przy równoczesnym zwolnieniu pozostałych wspólników z obowiązku jej wniesienia), będzie stanowić przychód podatkowy dla spółki? Jak ująć taką dopłatę w ewidencji księgowej spółki?
Dopłaty do kapitału cechują się dużą elastycznością, ponieważ wspólnicy mogą z nich korzystać w dowolnym czasie i w niezbędnej kwocie. Poza tym są tańsze i mniej sformalizowane, np. w porównaniu z pożyczką czy kredytem. Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.; dalej: k.s.h.) nie określa celów, na które mogą być przeznaczone. Co do zasady służą one powiększeniu majątku spółki w celu zwiększenia efektywności jej działania i mogą być wykorzystane na sfinansowanie bieżącej działalności, planowanych inwestycji, ale również na pokrycie strat powstałych w wyniku jej wcześniejszej działalności.
Jednak dopłaty do kapitału są możliwe jedynie wówczas, gdy przewiduje je umowa spółki. Jeżeli nie zakłada ona takiej możliwości, to najpierw wspólnicy powinni ją zmienić. Zmiana umowy spółki wymaga wpisu do KRS. Dopiero wówczas zgromadzenie wspólników może podjąć uchwałę o zobowiązaniu wspólników do wniesienia dopłat do kapitału w wysokości nieprzekraczającej maksymalnego poziomu dopłat określonego w umowie spółki.
Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Organem realizującym postanowienia uchwały o wniesieniu dopłat jest zarząd spółki. Należy do niego wezwanie wspólników do uiszczenia dopłat. Zgodnie z nim, jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, zobowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych.
Dopłaty do kapitału stanowią wkład pieniężny do spółki powiększający jej zasoby majątkowe (ale niewpływający równocześnie na jej strukturę właścicielską). Chociaż są one wkładem wspólników do spółki, to jednak nie powiększają dotychczasowych udziałów wspólnika w kapitale zakładowym, a w konsekwencji nie powiększają również kapitału zakładowego spółki. Dopłaty wniesione do spółki z o.o. podlegają wykazaniu przez zwiększenie kapitału rezerwowego. Finansowanie inwestycji ze środków uzyskanych z dopłat nie powoduje zmniejszenia wielkości utworzonego kapitału. Kapitał ten ulega zmniejszeniu wraz z wykorzystaniem dopłat na pokrycie straty bądź w chwili ich zwrotu wspólnikom.
Dopłaty nie są przychodem podatkowym spółki, ale tylko wówczas, gdy są wniesione w trybie i na zasadach określonych w k.s.h. Dla celów podatkowych istotne jest brzmienie art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT. Jednoznacznie wynika z niego, że nie stanowią przychodu dopłaty wniesione w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. W świetle tego przepisu bez znaczenia jest powoływanie się przez spółkę na uchwałę zgromadzenia wspólników zmierzającą do zobowiązania wniesienia dopłat do kapitału przez jednego wspólnika proporcjonalnie do wysokości posiadanych przez niego udziałów, przy jednoczesnym zwolnieniu pozostałych wspólników z obowiązku wniesienia dopłat odpowiadających wartości posiadanych przez nich udziałów. Dopłaty stanowią zatem szczególną instytucję prawną przewidzianą dla wszystkich wspólników, mającą gwarantować wspólnikom nakładanie obowiązku tych świadczeń proporcjonalnie do udziałów. Zatem otrzymana przez spółkę kwota nie będzie mogła być wyłączona z przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT.
Dopłata nie zostanie wniesiona w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zostanie bowiem nałożona na jednego udziałowca spółki. Tym samym kwota takiej dopłaty będzie stanowiła pożyczkę. W związku z powyższym zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, w myśl którego przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Takie stanowisko potwierdza dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12 lipca 2010 r., nr ILPB3/423-339/10-2/DS.
W księgach
Ewidencja udzielonej przez wspólnika pożyczki odbywa się za pomocą konta Pozostałe rozrachunki. Przelew środków pieniężnych z tytułu uzyskanej pożyczki na rachunek spółki ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem: konto Rachunek bieżący oraz konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu pożyczki). Spłata pożyczki w księgach spółki z o.o. (pożyczkodawcy) będzie się odbywać zapisem odwrotnym: konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu pożyczki) oraz Ma konto Rachunek bieżący.
Natomiast dopłaty do kapitału spółki wniesione w trybie i na zasadach określonych w k.s.h. w księgach rachunkowych spółki z o.o. mogą zostać ujęte zapisem: strona konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami z tytułu dopłat) oraz strona Ma konto Kapitał rezerwowy (w analityce: Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników). Należy pamiętać, że zarówno od dopłat wniesionych przez wspólników do spółki z o.o., jak i od otrzymanych pożyczek od udziałowca istnieje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Powstaje on z chwilą podjęcia uchwały o wniesieniu dopłat.
PRZYKŁAD
Dopłaty
Wspólnicy spółki z o.o. podjęli uchwałę o wniesieniu dopłat na dofinansowanie działań inwestycyjnych w wysokości 100 000 zł. Wpłacili tę kwotę na konto bankowe, w terminie określonym w uchwale. Od dopłat zapłacono PCC w kwocie 500 zł, tj. 100 000 zł x 0,5 proc.
Na kontach:
1. PK – uchwała wspólników o wniesieniu dopłat 100 000 zł: strona konta Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami z tytułu dopłat) oraz strona Ma konta Kapitał rezerwowy (w analityce: Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników);
2. WB – wpływ dopłat od wspólników kwota 100 000 zł: strona konta Rachunek bankowy oraz strona Ma konta Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami z tytułu dopłat);
3. WB – zapłata podatku PCC kwota 500 zł: strona konta Podatki i opłaty oraz strona Ma konta Rachunek bankowy.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 395).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2343 ze zm.).
Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150 ze zm.).
