Przepisy przewidują kilka wariantów zaliczania do kosztów wydatku na zakup środków trwałych.
W 2018 r. małym podatnikiem dla celów PIT jest ten, którego przychody ze sprzedaży, liczone wraz z kwotą należnego VAT, nie przekroczyły w 2017 r. kwoty 5 176 000 zł. Małemu podatnikowi przysługują pewne przywileje w zakresie PIT. Między innymi może on skorzystać z jednorazowej amortyzacji, o której mowa w art. 22k ustawy PIT.
Decyduje wartość środka trwałego
Wszyscy podatnicy, niezależnie od wielkości przychodów, mają możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku na zakup środka trwałego (bądź jego wytworzenie) lub wartości niematerialnych i prawnych o wartości nieprzekraczającej 10 000 zł (limit został zwiększony od 1 stycznia 2018 r., wcześniej wynosił 3500 zł). W takiej sytuacji każdy podatnik może:
● wydatki poniesione na nabycie zaliczyć do kosztów uzyskania bezpośrednio w miesiącu oddania go do używania. Podatnik nie ma obowiązku wprowadzania takiego składnika do ewidencji środków trwałych;
PRZYKŁAD
Podatnik kupił w maju 2018 r. sprawny skuter za 9235 zł (wartość początkowa). W dacie nabycia ujął go w ewidencji wyposażenia oraz zaliczył wydatek na jego nabycie do kosztów uzyskania przychodów. Podstawą zapisu w kolumnie 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir) jest faktura zakupu.
● zaliczyć go do środków trwałych i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego;
PRZYKŁAD
Podatnik kupił w maju 2018 r. sprawny skuter za 9235 zł (wartość początkowa). W dacie nabycia zaliczył go do środków trwałych, wpisując skuter do ewidencji środków trwałych. Dokonał jednorazowego odpisu na kwotę 9235 zł i zaliczył go do kosztów uzyskania przychodów poprzez wpis na koniec maja 2018 r. w kolumnie 13 pkpir.
● amortyzować go według wybranej metody amortyzacji (dostępnej dla danego rodzaju składnika). W takiej sytuacji powinien wprowadzić dany składnik do ewidencji środków trwałych. Odpisów amortyzacyjnych powinien dokonywać począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadził do ewidencji;
PRZYKŁAD
Podatnik kupił w maju 2018 r. sprawny skuter za 9235 zł (wartość początkowa). W dacie nabycia zaliczył go do środków trwałych, wpisując skuter do ewidencji środków trwałych. Od następnego miesiąca (czerwca 2018 r.) rozpoczął jego amortyzację według metody liniowej. Stawka amortyzacyjna wynosi 20 proc., a odpis miesięczny – 153,92 zł. Odpisy w takiej wysokości podatnik będzie ujmował na koniec każdego miesiąca w kolumnie 13 pkpir.
Jednorazowo u małych podatników
W przypadku składników, których wartość początkowa przekracza 10 000 zł, mały podatnik może wybierać spośród kilku wariantów amortyzacji dostępnych dla danego rodzaju środków trwałych.
Najkorzystniej wypada jednorazowa amortyzacja, o której mowa w art. 22k ust. 7 ustawy PIT. Jest ona dostępna dla małych podatników oraz rozpoczynających działalność gospodarczą. Jednorazowo mogą być amortyzowane środki trwałe z grupy 3–8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), w tym środki transportu, z wyłączeniem jednak samochodów osobowych. Jednorazowego odpisu można dokonać już w miesiącu, w którym wprowadzono środek do ewidencji.
W ramach jednorazowej amortyzacji podatnik może wpisać w koszty kwotę do wysokości limitu określonego na dany rok. Limit jednorazowej amortyzacji w 2018 r. wynosi 216 000 zł. W przypadku spółki osobowej limit ten odnosi się do łącznej wartości odpisów przypadających na wspólników spółki.
Jeżeli jednorazowy odpis amortyzacyjny nie obejmuje całej wartości początkowej środka trwałego, podatnik powinien, począwszy od następnego roku, kontynuować amortyzację metodą liniową lub degresywną (nie może zastosować w tym przypadku indywidualnych stawek amortyzacji).
PRZYKŁAD
Podatnik ma w 2018 r. status małego podatnika. W lipcu 2018 r. kupił nowy samochód ciężarowy o wartości początkowej 600 000 zł. W tym samym miesiącu dokonał jednorazowego odpisu od tego samochodu w wysokości 216 000 zł. Od 2019 r. podatnik będzie amortyzować ten samochód metodą liniową według stawki 20 proc. od wartości początkowej 600 000 zł.
Fabrycznie nowe środki trwałe
Od 12 sierpnia 2017 r. podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mają możliwość jednorazowej amortyzacji nowych środków trwałych, które wcześniej nie były używane. Jednorazowo amortyzowane mogą być fabrycznie nowe środki trwałe klasyfikowane w grupowaniach 3–6 i 8 według KŚT. Ta nowa metoda amortyzacji nie dotyczy środków transportu, które klasyfikowane są w grupie 7 KŚT.
Łączna wysokość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych dokonanych w ciągu roku podatkowego na podstawie art. 22k ust. 14 ustawy o PIT nie może przekroczyć 100 000 zł. Kwota ta obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych oraz zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów wpłat na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych, o których mowa w art. 22 ust. 1s ustawy o PIT.
Limit jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi (tj. spó- łek cywilnych, spółek jawnych, spółek partnerskich oraz spółek komandytowych) odnosi się do łącznej wartości odpisów przypadających na wspólników spółki.
Nowa metoda dotyczy wszystkich podatników. Jeżeli fabrycznie nowe środki trwałe nabywają mali podatnicy lub rozpoczynający działalność gospodarczą, to mogą oni korzystać z jednorazowej amortyzacji na podstawie art. 22k ust. 7–13 ustawy o PIT, lub z nowej metody.
Dwa jednorazowe odpisy
Podatnik, który jest mały lub rozpoczyna działalność gospodarczą, może w jednym roku zaliczyć do kosztów dwa jednorazowe odpisy amortyzacyjne. Jeden to jednorazowy odpis amortyzacyjny do wysokości 216 000 zł w 2018 r., drugi – do 100 tys. zł. Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach przesłanych do Dziennika Gazety Prawej zastrzegało, że każdy z jednorazowych odpisów ma dotyczyć innego środka trwałego („Można odliczyć od przychodu od razu 315 tys. zł”, DGP nr 178/2017).
