Od 4 listopada 2025 r., jeżeli kontrola podatkowa albo celno-skarbowa nie zakończy się w ciągu sześciu miesięcy od dnia jej wszczęcia, to odsetki za zwłokę nie są naliczane za okres od dnia następnego po upływie tego terminu do dnia zakończenia kontroli. To korzystna zmiana wynikająca z nowego przepisu – pkt 7c, który został dodany do art. 54 par. 1 ordynacji podatkowej. Wprowadziła go nowelizacja z 12 września 2025 r. (Dz.U. poz. 1414). Ale do tego sześciomiesięcznego okresu nie wlicza się:

  • terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności;
  • okresów zawieszenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 119gb par. 2 O.p. i art. 284a par. 5 O.p.;
  • okresów opóźnień spowodowanych z winy strony lub jej przedstawiciela albo z przyczyn niezależnych od organu.

Co w praktyce te wyjątki oznaczają, tłumaczymy dziś w rozmowie z ekspertem. ©℗

rozmowa

Krok w dobrym kierunku, ale interes podatnika powinien być bardziej chroniony

Dariusz Malinowski, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. postępowań podatkowych i sądowych KPMG w Polsce
ikona lupy />
Dariusz Malinowski, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. postępowań podatkowych i sądowych KPMG w Polsce / Materiały prasowe

Zasady naliczania odsetek za zwłokę

Jaka jest ogólna zasada naliczania odsetek od zaległości podatkowych i co się zmienia?

Co do zasady nalicza się je od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku (lub terminu, w którym płatnik lub inkasent miał obowiązek wpłacić podatek na rachunek organu podatkowego). Natomiast termin końcowy naliczania odsetek jest związany z wygaśnięciem zobowiązania podatkowego, np. przez zapłatę podatku. Jeśli jednak wobec podatnika zostanie wszczęta kontrola podatkowa lub celno-skarbowa, to zgodnie z nowym art. 54 par. 1 pkt 7c ordynacji odsetki przestaną być naliczane po sześciu miesiącach od dnia wszczęcia kontroli.

A dzień wszczęcia kontroli to….

Zależy od rodzaju kontroli. Dniem wszczęcia kontroli podatkowej jest dzień wskazany w zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Natomiast kontrola celno-skarbowa rozpoczyna się wraz z doręczeniem podatnikowi upoważnienia do przeprowadzenia tej kontroli.

Wyjątki od zasady, że odsetki przestają być naliczane po sześciu miesiącach

Nowelizacja wprowadziła jednak wyjątki od zasady, że odsetki przestają być naliczane po sześciu miesiącach od dnia wszczęcia kontroli. Zacznijmy od pierwszego – do sześciomiesięcznego okresu nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności. O jakie terminy tu chodzi?

Ordynacja podatkowa reguluje terminy na dokonanie określonych czynności. Część z tych przepisów stosuje się odpowiednio w kontroli celno-skarbowej oraz kontroli podatkowej. Przykładem są przepisy o awizowaniu przesyłek od organów podatkowych. Jeżeli zatem kontrolowany podatnik uzna, że odbierze przesyłkę w ostatnim możliwym terminie, to w takiej sytuacji sześciomiesięczny okres naliczania odsetek zostanie wydłużony o 14 dni. Warto o tym pamiętać.

Drugi wyjątek – do sześciomiesięcznego okresu naliczania odsetek od zaległości podatkowych nie wlicza się okresów zawieszenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej (z wyjątkiem szczególnych przypadków, o których mowa w art. 119gb par. 2 i art. 284a par. 5 ordynacji podatkowej). Jak rozumieć ten wyjątek?

Kontrola może zostać zawieszona, jeżeli np. ustawowy przedstawiciel podatnika utraci zdolność do czynności prawnych. Może to być sytuacja, w której jedyny opiekun prawny małoletniego podatnika umiera albo zostaje ubezwłasnowolniony na skutek choroby psychicznej.

Jest jeszcze jeden wyjątek – do sześciomiesięcznego okresu nie wlicza się okresów opóźnień spowodowanych z winy strony lub jej przedstawiciela albo z przyczyn niezależnych od organu. Jak to rozumieć?

Przyczyną niezależną od organu może być np. stopień zawiłości sprawy oraz konieczność przeanalizowania rozległego materiału dowodowego. Zdarzają się sprawy, których akta mają nawet kilkadziesiąt tysięcy stron. Przeprowadzenie ich rzetelnej analizy może wykraczać poza ustawowe terminy.

A opóźnienie spowodowane przez stronę lub jej przedstawiciela?

Przykładem może być nadużywanie uprawnień procesowych, np. wielokrotne składanie wniosków o przedłużenie terminu na wykonanie czynności, do której strona została zobowiązana.

Jak ocenić tę zmianę

Skoro jest tyle wyjątków, to jak ocenić tę zmianę? Czy w praktyce się sprawdzi?

To krok w dobrym kierunku, ponieważ zostaje zwiększony poziom ochrony podatnika przed ewentualnym przerzucaniem na podatnika finansowej odpowiedzialności za przewlekłość postępowania. Niemniej należy pamiętać, że pod rządami uchylonej już ustawy o kontroli skarbowej odsetki mogły być naliczane w trakcie kontroli skarbowej tylko przez trzy miesiące. Co więcej, zapadały wyroki, w których wojewódzkie sądy administracyjne uznawały za konieczne stosowanie tej zasady również do kontroli celno-skarbowych – z uwagi na brak odpowiedniego przepisu, który ograniczałby możliwość naliczania odsetek w trakcie kontroli celno-skarbowej. Uważam, że należałoby przywrócić zasadę naliczania odsetek w trakcie kontroli skarbowej tylko przez trzy miesiące, właśnie ze względu na ochronę podatnika.

Rozmawiała Katarzyna Jędrzejewska