Obaj mężczyźni to indywidualni przedsiębiorcy, którzy przystąpili do konsorcjum agentów. Jego zadaniem jest wspólne doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz towarzystwa ubezpieczeń. We wniosku o interpretację agenci wyjaśnili, że działają zarówno samodzielnie, jak i we współpracy z innymi konsorcjantami, a całość prac prowadzi do pozyskania klientów i zawierania z nimi umów ubezpieczenia. Natomiast wynagrodzenie otrzymują wyłącznie od towarzystwa ubezpieczeń.

Uważali, że wszystkie czynności, które wykonują w ramach konsorcjum, są elementem jednej kompleksowej usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, świadczonej na rzecz towarzystwa. Przekonywali, że towarzystwo traktuje działania konsorcjum jako całość, nie interesuje go, który z agentów wykonał poszczególne czynności. Byli więc zdania, że ich działalność to usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, które są zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

W celu zawarcia umowy...

Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Zwrócił uwagę na to, że pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na podejmowaniu działań umożliwiających zawarcie umowy ubezpieczenia, czyli na wyszukiwaniu klientów i kontaktowaniu ich z ubezpieczycielem. Uznał więc, że tylko te czynności, które wprost zmierzają do zawarcia umowy ubezpieczenia, są objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

... i po jej zawarciu

Natomiast ta część usług, która nie służy zawarciu nowej umowy, lecz obsłudze i utrzymaniu już istniejących polis (działania marketingowe oraz wsparcie po zawarciu umowy), nie jest pośrednictwem ubezpieczeniowym, a tym samym nie jest zwolniona z VAT – stwierdził dyrektor KIS. Za bez znaczenia uznał to, że agenci otrzymują od towarzystwa jedno wynagrodzenie za wszystkie działania.

Pośrednictwo nie tylko do momentu podpisu umowy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił obie interpretacje (sygn. akt III SA/Wa 1434/22 i VIII SA/Wa 495/22). Stwierdził, że pośrednictwo ubezpieczeniowe nie kończy się z chwilą zawarcia umowy. Także późniejsze działania agenta mają związek z celem pośrednictwa, jakim jest doprowadzanie do zawarcia umowy ubezpieczenia również w przyszłości. Dlatego zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, dotyczy wszystkich usług charakterystycznych dla działalności pośrednika ubezpieczeniowego.

Całość usług agentów jest zwolniona z VAT

NSA utrzymał te wyroki w mocy. Zgodził się z sądem I instancji, że czynności podejmowane przez agentów po zawarciu umowy z klientem są naturalnym elementem procesu pośrednictwa ubezpieczeniowego.

- Raz pozyskany klient nie przestaje być na horyzoncie zainteresowań agenta. Pośrednictwo ubezpieczeniowe może przecież polegać też na tym, że w stosunku do klienta, z którym już podpisano umowę, można działać tak, aby ją przedłużyć, czy też zawrzeć dodatkowe umowy – zauważył sędzia Arkadiusz Cudak.

Dlatego – jak dodał sędzia – twierdzenie, że pośrednictwo ubezpieczeniowe kończy się chwilą zawarcia umowy z danym klientem, nie znajduje potwierdzenia w realiach życia gospodarczego.

Wyroki NSA z 9 grudnia 2025 r., sygn. akt I FSK 379/23 i I FSK 575/23