Przekazanie budynku wzniesionego na cudzym gruncie. Czy to dostawa opodatkowana VAT?

W świetle prawa cywilnego budynek stanowi część składową gruntu, ale na gruncie przepisów o VAT może być przedmiotem odrębnej dostawy. Dlatego, gdy dzierżawca przekazuje właścicielowi nieruchomości budynek wzniesiony przez siebie na wydzierżawionym gruncie, mamy do czynienia z dostawą towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Zwrot nakładów za budynek. A co z VAT?
Fiskus: to usługa
Sądy: to dostawa
Dostawa budynku zwolniona z VAT

Zwrot nakładów za budynek. A co z VAT?

Sprawa dotyczyła spółki, która wydzierżawiła od szpitala grunt i na własny koszt wybudowała ośrodek radioterapii. Szpital miał w nim prowadzić działalność leczniczą, jednak nie uzyskał umowy o finansowanie świadczeń zdrowotnych z Narodowym Funduszem Zdrowia. To doprowadziło do rozwiązania umowy dzierżawy, a w konsekwencji – do zwrotu szpitalowi gruntu wraz z budynkiem.

Spółka twierdziła, że zwrot nakładów w postaci budynku stanowi odpłatną dostawę towarów, ponieważ w sensie ekonomicznym dochodzi do przeniesienia prawa do dysponowania budynkiem jak właściciel. Wskazała również, że od momentu pierwszego zasiedlenia tego budynku do przekazania go szpitalowi upłynęły ponad dwa lata. W związku z tym – twierdziła – zostały spełnione przesłanki uprawniające ją do skorzystania ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Fiskus: to usługa

Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Wskazał, że budynek wzniesiony na cudzym gruncie staje się własnością właściciela gruntu. Dlatego przedmiotem zbycia nie jest budynek, lecz prawo majątkowe do zwrotu nakładów – stwierdził.

Uznał zarazem, że nakłady poniesione na budowę na cudzym gruncie nie są towarem w rozumieniu ustawy o VAT. Dlatego przeniesienie praw do nich nie jest dostawą towarów, lecz odpłatnym świadczeniem usług, przy czym usługa jest opodatkowana, bo nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Sądy: to dostawa

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 1/22) przyznał rację spółce. Stwierdził, że na gruncie przepisów o VAT pojęcie dostawy towarów należy rozumieć szerzej niż w sensie cywilnoprawnym. Nie chodzi bowiem o formalne przeniesienie własności, ale o przekazanie ekonomicznej kontroli nad towarem, czyli o możliwość faktycznego dysponowania nim jak właściciel – podkreślił WSA. Orzekł, że w chwili zwrotu nakładów doszło właśnie do takiego przeniesienia prawa do rozporządzania budynkiem.

Dostawa budynku zwolniona z VAT

Tego samego zdania był NSA. Potwierdził, że zwrot nakładów na budynek stanowi odpłatną dostawę towarów. W tym wypadku jest ona zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT – orzekł sąd.

– Rozporządzanie towarami jak właściciel należy – z perspektywy przepisów o VAT – rozumieć szeroko i w oderwaniu od ścisłego znaczenia tego pojęcia w prawie cywilnym. Podstawową rolę w opodatkowaniu VAT odgrywa aspekt ekonomiczny, który sprowadza się do faktycznej możliwości dysponowania towarem – uzasadnił wyrok sędzia Marek Kołaczek.