Odpowiedź MF powinna rozwiać liczne wątpliwości, jakie pojawiły się w internecie w związku ze zmianą przepisów od 1 kwietnia 2025 r. Wtedy to weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT doprecyzowująca m.in. niektóre stawki podatku stosowane w rolnictwie (Dz.U. z 2025 r. poz. 222). Potrzebę zmiany tłumaczono „niejednoznacznym rozumieniem i interpretowaniem przepisów prawa oraz niepewnością podatników”.

Zmiany od 1 kwietnia 2025 r.

Zmiany nastąpiły m.in. w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, gdzie są wymienione towary i usługi opodatkowane według stawki 8 proc. Wcześniej pod pozycją 10 były wymienione „pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych”. Od kwietnia 2025 r. poz. 10 została uchylona, a w zamian dodano pozycję 10c, gdzie wskazano „pasze, o których mowa w ustawie z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. z 2025 r. poz. 320), dla zwierząt gospodarskich i domowych, o których mowa w tej ustawie”.

Ustawa o paszach, definiując pasze i materiały paszowe, odwołuje się do unijnych rozporządzeń 178/2002 i 767/2009. Wynika z nich, że nasiona zbóż są materiałem paszowym, który może być wykorzystywany w rolnictwie. To mogłoby oznaczać, że w świetle poz. 10c załącznika nr 3 do ustawy o VAT powinny być one z 8-proc. VAT. Ale nie są, co potwierdziło samo MF.

Argumenty za stawką 5 proc.

Powodów jest kilka. Po pierwsze, w objaśnieniach do załącznika nr 3 zawarto następujące zastrzeżenie: „Wykaz nie ma zastosowania do towarów i usług zwolnionych od podatku lub opodatkowanych stawkami niższymi niż stawka, której dotyczy załącznik”. Po drugie, w innym załączniku do ustawy o VAT – nr 10, który wymienia towary i usługi objęte stawką 5 proc. VAT, wymieniono zboża (poz. 7).

Skąd wziął się problem?

Problem polega na tym, że w tym samym załączniku nr 10, pod inną pozycją (nr 9) wymieniono pasze, ale wyłącznie jako towary przeznaczone do spożycia przez ludzi. Część ekspertów branżowych wysnuła z tego wniosek, że jeśli dane zboże jest przeznaczone do spożycia przez ludzi, to jest z 5-proc. VAT. Ale jeżeli – jako pasza – nie jest przeznaczone do spożycia przez ludzi, to jest z 8-proc. VAT.

Takie podejście jest błędne – stwierdził 6 grudnia 2024 r. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wiążącej informacji stawkowej (sygn. 0115-KDST1-1.440.447.2024.2.DM). Pytanie dotyczyło nieprzetworzonego ziarna przeznaczonego na paszę dla zwierząt. Dyrektor KIS wyjaśnił, że skoro jest to zboże klasyfikowane w Nomenklaturze Scalonej w dziale CN10, to właściwa jest stawka 5 proc. VAT. Nie ma więc znaczenia, czy ziarno spożyje człowiek czy zwierzę, np. krowa.

Rolnicy wolą nadpłacać VAT

Nowelizacja, która weszła w życie 1 kwietnia 2025 r. spowodowała jednak, że WIS z 6 grudnia 2024 r. powinna wygasnąć, skoro doszło do zmiany przepisów odnoszących się do towaru albo usługi, będących przedmiotem WIS (tak wynika z art. 42h ust. 1 ustawy o VAT).

W rezultacie w internecie pojawiły się informacje, że dostawa zboża paszowego jest obec

nie z 8-proc. VAT. W ślad za tym wielu producentów rolnych, nie mając jeszcze własnych WIS, zdecydowało się nadpłacać podatek niż narażać się na problemy związane z ewentualną kontrolą fiskusa. - Wielu z nich, sprzedając ziarna zbóż na paszę, z ostrożności płaci obecnie 8 proc. VAT – potwierdza Wojciech Kieszkowski, doradca podatkowy i partner w Solveo Advisory.

Odpowiedź MF powinna rozwiać obawy. Wynika z niej wprost, że sprzedaż najpopularniejszych zbóż paszowych jest z 5-proc. VAT.

Odpowiedź Ministerstwa Finansów na pytanie DGP

Zgodnie z art. 41 ust. 2a ustawy o VAT stawką 5 proc. opodatkowane są towary wymienione w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, w tym m.in. zboża (sklasyfikowane w dziale 10 Nomenklatury scalonej (CN) – poz. 7 załącznika nr 10 do ustawy o VAT). Przepisy ustawy o VAT w omawianym zakresie odwołują się do CN, nie zawierają odrębnej definicji zbóż, nie różnicują też stawki VAT w zależności od cech czy przeznaczenia towaru (np. zboże konsumpcyjne vs. zboże paszowe). Oznacza to, że warunkiem stosowania stawki 5 proc. dla towaru określonego jako „zboże” jest jego sklasyfikowanie w dziale CN 10.

Kiedy jest 5-proc. VAT

Pozycja 10 Nomenklatury Scalonej, pod którą są wymienione m.in. zboża, dotyczy ziaren zbóż, które nie były poddane jakimkolwiek obróbkom, np. łuskaniu. Wyjątkiem jest ryż łuskany, bielony, polerowany, glazurowany, parzony lub łamany. 5-proc. VAT dotyczy więc m.in. ziaren pszenicy, owsa, jęczmienia, ryżu, żyta. W pozycji CN10 nie znajdziemy natomiast np. nasion soi i maku. Te są sklasyfikowane w innej pozycji Nomenklatury Scalonej (CN12).