Polacy – o czym wiedzą organizacje charytatywne – pomagają chętnie, choć zazwyczaj w reakcji na dramatyczne wydarzenia. W naszym kraju zbiera się duże kwoty na pomoc ofiarom kataklizmów naturalnych, zwłaszcza gdy można przekazać choćby drobne kwoty niewielkim wysiłkiem, np. wysłać charytatywny SMS. A jak jest z pomocą planową, którą możemy sobie wpisać w doroczny kalendarz rozliczeń z fiskusem?
1 % PODATKU
Formą wsparcia organizacji pożytku publicznego (OPP) jest od 2004 roku możliwość przekazania takiej organizacji 1 proc. podatku należnego za miniony rok. W pierwszym roku obowiązywania tego prawa skorzystało z niego zaledwie 80 tys. podatników, czyli 0,3 proc. uprawnionych. Kolejny rok przyniósł wzrost do około 3 proc. podatników. Do 2008 roku mechanizm był dość wymagający: należało wpłacić kwotę odpowiadającą 1 proc. na konto uprawnionej OPP, a następnie rozliczyć ją z urzędem skarbowym. Olbrzymi wzrost odnotowano, kiedy ten mechanizm alokacji się zmienił i od podatnika wymaga się tylko wypełnienia właściwych rubryk w zeznaniu rocznym, zaś samym przekazaniem wnioskowanej kwoty zajmuje się już aparat skarbowy. W rozliczeniach za 2007 rok zdecydowało się na to 5135 tys. podatników. Od 2010 roku wzrost liczby uprawnionych, którzy decydują się na tę formę wyrażenia swojego wsparcia dla OPP, jest mniej więcej stały i wynosi po kilka procent. Według najnowszych danych (zeznania za 2015 rok) wyniósł on 6 pkt proc. rok do roku. Jak wynika z informacji opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, liczba podatników, którzy w zeznaniach za 2015 rok (rozliczane w roku 2016) złożyli wnioski o przekazanie 1 proc. należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, wyniosła 13,2 mln, czyli 49 proc. ogólnej liczby podatników (59 proc. liczby podatników wykazujących w zeznaniach należny podatek).
Wsparcie z 1 proc. podatku należnego w 2016 roku trafiło do 8108 organizacji i stowarzyszeń. Rekordzistę (Fundację Dzieciom – Zdążyć z Pomocą) obywatele za pośrednictwem budżetu obdarowali kwotą 144 082 857,97 zł. Najmniej uzyskała z 1 proc. jedna z jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej – 1,30 zł.
Kogo wspieramy?
Z zestawienia najchętniej obdarowywanych wynika, że Polacy najchętniej wspierają organizacje pożytku publicznego zajmujące się pomocą osobom chorym – szczególnie dzieciom, co w świetle wyników z lat poprzednich jest już utartym zwyczajem. W gronie 30 najchętniej wspieranych znaleźli się też przedstawiciele ruchów przyjaznej szkoły, rozwijania przedsiębiorczości, akcji charytatywnych dla osób w trudnej sytuacji materialnej i życiowej oraz ochrony zwierząt.
Wniosek o przekazanie 1 proc. należnego podatku stanowi integralną część zeznania podatkowego, w którym opodatkowanie następuje według: skali podatkowej (PIT-36, PIT-37), 19 proc. stawki podatku od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej (PIT-36L), 19 proc. stawki podatku od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka), pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, udziałów w spółkach lub z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (PIT-38), 19 proc. stawki podatku od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych (PIT-39), ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).
Według stanu na dzień 15 września 2016 r. łączna kwota 1 proc. należnego podatku przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego z rozliczenia za 2015 rok wyniosła 617,5 mln zł i stanowiła 0,76 proc. należnego podatku dochodowego. Podatnicy składający zeznanie PIT-36, PIT-36L i PIT-37 przekazali 594,6 mln zł, tj. 0,76 proc. należnego podatku dochodowego obliczonego przy zastosowaniu skali podatkowej oraz według 19-proc. stawki podatku od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, rozliczający się przez PIT-38 przekazali 8,0 mln zł, tj. 0,85 proc. należnego podatku dochodowego wykazanego w tych zeznaniach, PIT-28 i PIT-39 – 14,9 mln zł, co stanowiło 0,65 proc. należnego podatku dochodowego wykazanego w tych zeznaniach.
Struktura kwotowa według podziału terytorialnego jest następująca: najwięcej organizacjom pożytku publicznego przekazały osoby rozliczające się na Mazowszu (139 021 015,71 zł, czyli aż 22,51 proc. łącznej sumy przekazanej przez naczelników urzędów skarbowych), na drugim miejscu byli mieszkańcy Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (Izba Skarbowa w Katowicach) – 76 657 310,25 zł, czyli 12,41 proc. kwoty ogólnej. Najmniejsze kwoty trafiły do organizacji z województw: opolskiego (2,05 proc.), świętokrzyskiego (2,13 proc.) i lubuskiego (2,19 proc.). Główna przyczyna nie leży w mniejszym zaangażowaniu mieszkańców: są to mniejsze województwa ze stosunkowo niskim udziałem w PKB (odpowiednio 2,1, 2,4 i 2,2 proc.), więc odprowadzane kwoty są niższe.
Jak przekazać?
Aby móc korzystać z pomocy, wybrana przez nas organizacja musi:
● zostać zarejestrowana jako organizacja pożytku publicznego do 30 listopada 2016 r. włącznie,
● wywiązać się z obowiązków sprawozdawczych, tzn. złożyć sprawozdanie finansowe oraz merytoryczne do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,
● nie pozostawać w procedurze likwidacji (tj. w Krajowym Rejestrze Sądowym nie może być informacji o ogłoszeniu upadłości bądź rozpoczęciu likwidacji).
Obowiązek publikacji i aktualizacji listy uprawnionych ciąży na ministerstwie właściwym ds. rodziny.
Wystarczy w przeznaczone do tego pola wpisać numer KRS wybranej OPP (w PiT-37 ma ono numer 137 w części J) i obliczoną kwotę 1 proc. (w PiT-37 pole 138). Kwotę do przekazania zaokrągla się do dziesiątek groszy w dół. Podatnicy rozliczający się z urzędem skarbowym za 2016 rok na formularzach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 i PIT-39 mają na to czas do 2 maja 2017 r.