Chodziło o muzeum, które realizuje kompleksowy remont zabytkowego pałacu.

Po zakończeniu inwestycji powierzchnie budynku będą wykorzystywane w różny sposób. Część z nich zostanie przeznaczona wyłącznie na działalność gospodarczą opodatkowaną VAT, np. wynajem pomieszczeń dla biblioteki i szkoły muzycznej, prowadzenie schroniska młodzieżowego czy odpłatny wynajem studia nagraniowego.

Pozostała część pałacu będzie miała charakter mieszany – obejmie wystawy muzealne, powierzchnie magazynowe, sale warsztatowe i konferencyjne, wspólną komunikację, biura oraz zaplecze techniczne. Na tych powierzchniach muzeum będzie prowadziło zarówno działalność opodatkowaną, jak i zwolnioną z VAT, m.in. sprzedaż biletów i pamiątek, organizację koncertów oraz lekcji muzealnych. Niektóre z nich będą nieodpłatne, ale muzeum uważa je za aktywność promującą działalność odpłatną i powiązaną z nią.

W związku z tym uznało, że ma prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków przypisanych powierzchniowo do działalności wyłącznie opodatkowanej oraz do częściowego odliczenia – w oparciu o współczynnik VAT z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT – od wydatków związanych z powierzchniami mieszanymi.

Fiskus: to nie działalność gospodarcza

Stanowiska tego nie podzielił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Podkreślił, że zasadniczym działaniem muzeum jest realizacja celów statutowych, czyli tworzenie, upowszechnianie i ochrona kultury, a więc wykonywanie zadań wynikających z ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. 2024 poz. 87) oraz ustawy o muzeach (Dz.U. 2022 poz. 385).

Wobec tego organ interpretacyjny wskazał, że działalność muzeum nie może być utożsamiana wyłącznie z działalnością gospodarczą, ponieważ obejmuje również aktywność statutową, która nie ma charakteru komercyjnego. A skoro tak, to przy braku możliwości jednoznacznego przypisania wydatków do działalności gospodarczej muzeum powinno stosować przepisy art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT oraz rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2015 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 999), a w przypadku czynności zwolnionych z podatku – także art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

Jedynie w sytuacji, gdy określone wydatki będą bezpośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi, muzeum będzie miało prawo do pełnego odliczenia VAT – stwierdził dyrektor KIS.

Muzeum ma prawo do odliczenia VAT

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 561/21) stwierdził, że w postępowaniu interpretacyjnym kluczowe znaczenie ma stan faktyczny przedstawiony przez muzeum, a nie jego status prawny.

Dlatego sąd I instancji przyznał rację muzeum, że w zakresie powierzchni przeznaczonej wyłącznie na działalność opodatkowaną przysługuje mu prawo do pełnego odliczenia. Z kolei w odniesieniu do powierzchni mieszanych uznał, że nie ma podstaw do stosowania dodatkowej proporcji wynikającej z art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT. W tym zakresie właściwe jest odniesienie do zasad z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT – wskazał.

Muzeum prowadzi działalność gospodarczą

NSA również uznał, że stanowisko muzeum, zgodnie z którym do poniesionych przez nie wydatków należy stosować przepisy art. 86 ust. 1 (pełne odliczenie) oraz art. 90 ust. 3 ustawy o VAT (częściowe odliczenie) jest uzasadnione.

Sędzia Dominik Mączyński zauważył, że muzeum nie miało cienia wątpliwości, że prowadzi działalność gospodarczą.

- Sądowi oczywiście znany jest ustawowy status muzeum, natomiast w ramach postępowania interpretacyjnego nie jest możliwe weryfikowanie czy zmienianie stanu faktycznego – dodał sędzia Mączyński.

Wyrok NSA z 26 września 2025 r., sygn. akt I FSK 1214/22