Na decyzję trybunału w Luksemburgu czekają zarówno gminy, producenci ciastek i piw smakowych, artyści, jak i sprzedawcy zwracający VAT podróżnym. NSA powinien się natomiast zająć komornikami, inwestycjami wodno-kanalizacyjnymi i trwającym od lat sporem o podatek u źródła.
Należy jednak pamiętać, że inne są skutki wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, a inne uchwał Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Zmiany dla przedsiębiorców: Plany podatkowe rządu w 2017 roku
Zmiany dla przedsiębiorców: Plany podatkowe rządu w 2017 roku

Zobacz również
Uchwała, jeśli nawet zapadnie po myśli podatników, nie pozwoli odzyskać daniny tym, w których sprawie zapadł już prawomocny wyrok sądu, albo którzy poprzestali na ostatecznej decyzji podatkowej. Uchwała nie pozwala bowiem wznowić zakończonego postępowania administracyjnego ani sądowego. Korzystny jej skutek odczują ci, którzy są właśnie na etapie sporu z fiskusem, czy to przed sądem, czy jeszcze przed izbą skarbową. W jednym i drugim przypadku istnieje duża szansa na korzystny, pouchwałowy wyrok sędziów (skład sędziowski, który nie zgodziłby się z uchwałą, musi wystąpić o ponowne jej podjęcie).
W razie pozytywnej uchwały szansę na odzyskanie pieniędzy mają także ci, którzy zapłacili podatek dobrowolnie. Powołując się na nią, mogą złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, jeśli tylko ich zobowiązanie nie zdążyło się przedawnić.
VAT: Łatwiej będzie rozstrzygnąć, gdzie powinna być danina
VAT: Łatwiej będzie rozstrzygnąć, gdzie powinna być danina

Zobacz również
Większe możliwości odzyskania daniny otwiera korzystny wyrok TSUE. Pozwala on bowiem wznowić zakończone już postępowanie przed organami podatkowymi (w ciągu 30 dni od daty publikacji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE) lub przed sądem (w tym przypadku termin jest trzymiesięczny). Dzięki temu niekorzystna decyzja (choćby ostateczna) lub wyrok (także prawomocny) zostaną uchylone, a fiskus zwróci podatek. Ci, którzy zapłacili daninę dobrowolnie, mogą od razu składać wnioski o zwrot nadpłat.
Nie wiadomo natomiast, co w sytuacji, gdyby zobowiązanie zdążyło się przedawnić jeszcze przed wyrokiem TSUE – ta kwestia czeka na rozstrzygnięcie przez unijny trybunał, być może właśnie w 2017 r.
Mało prawdopodobne jednak wydaje się odzyskanie VAT i akcyzy, gdy ciężar ekonomiczny podatku został przerzucony na konsumentów. Fiskus może w takiej sytuacji uznać, że zwrot nadwyżki daniny oznaczałby dla podatnika bezzasadne wzbogacenie.
Różnice są też w oprocentowaniu. W razie złożenia wniosku o zwrot nadpłaty po wyroku TSUE odsetki są liczone już od dnia zapłaty daniny. Ci, którzy złożą wniosek w ciągu 30 dni od daty publikacji wyroku, dostaną je za okres do dnia zwrotu. Ci, którzy zrobią to później, mogą liczyć na oprocentowanie tylko za okres do 30 dnia od daty publikacji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE.
Większa ochrona dla podatnika to jeszcze nie przełom
Większa ochrona dla podatnika to jeszcze nie przełom

Zobacz również
Kto złoży wniosek o zwrot nadpłaty po korzystnej uchwale NSA, ten w zasadzie nie dostanie żadnego oprocentowania, chyba że fiskus spóźni się ze zwrotem.
Problem Kto rozstrzygnie i z czyjego wniosku O co toczy się spór Skutki rozstrzygnięcia
Opodatkowanie akcyzą piw smakowych TSUEPostanowienie NSA z 19 października 2016 r. (sygn. akt I GSK 588/15) Czy dosłodzenie gotowego piwa syropem, cukrem, miodem lub aromatami wpływa na podstawę opodatkowania akcyzą i w efekcie wysokość tego podatku?Zdaniem podatników dosłodzenie piwa po zakończeniu procesu fermentacji nie powoduje podwyższenia akcyzy (tak np. w wyrokach NSA z marca 2016 r., sygn. akt I GKS 542/15, I GSK 580/15).Organy celne twierdzą natomiast, że cukier dodany po zakończeniu fermentacji wpływa na podstawę opodatkowania piwa. Korzystne rozstrzygnięcie dla browarów może oznaczać, że stanieje piwo smakowe w sklepach, ponieważ dosłodzenie produktu nie będzie powodowało podwyższenia akcyzy.Browary mogą jednak nie odzyskać akcyzy za okresy wcześniejsze, ponieważ ciężar ekonomiczny podatku przerzuciły na konsumentów. Fiskus może zatem uznać, że zwrot nadwyżki podatku będzie oznaczać dla browarów ich bezzasadne wzbogacenie.
Stawka VAT na ciastka TSUEPostanowienie NSA z 16 czerwca 2016 r. (sygn. akt I FSK 2078/14) Czy dyrektywa VAT pozwala na różnicowanie stawki podatku na wyroby ciastkarskie i ciastka w zależności od terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości?Problem dotyczy zróżnicowania stawek VAT na ciastka w zależności od terminu przydatności do spożycia. Niższą, 8-proc. stawką VAT są objęte ciastka, których termin przydatności do spożycia nie przekracza 45 dni. Te z dłuższą datą ważności są ze stawką 23 proc.Problem nie dotyczy jedynie ciastek, ale również chleba. Niższą stawką (5 proc.) objęte jest bowiem jedynie pieczywo, którego termin do spożycia nie przekracza 14 dni. Wyrok korzystny dla podatników nie musi oznaczać możliwości odzyskania VAT przez producentów i sprzedawców ciastek. Ciężar ekonomiczny podatku ponieśli bowiem konsumenci. Fiskus może zatem uznać, że zwrot nadwyżki VAT producentom i sprzedawcom będzie oznaczać ich bezzasadne wzbogacenie.Korzystny wyrok mógłby również doprowadzić do ujednolicenia stawek VAT na produkty podobne. Niewykluczone jednak, że ustawodawca zdecyduje się wtedy na wyrównanie stawek w górę, co byłoby niekorzystne dla podatników.
Pierwsze zasiedlenie nieruchomości TSUEPostanowienie NSA z 23 lutego 2016 r. (sygn. akt I FSK 1573/14) Czy polska definicja pierwszego zasiedlenia jest zgodna z dyrektywą VAT?Spór dotyczy zwolnienia z VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Wynika z niego, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest zwolniona z podatku, z wyjątkiem gdy:¦ jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim;¦ pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą upłynął okres krótszy niż 2 lata.Art. 2 pkt 14 precyzuje, co rozumieć przez pierwsze zasiedlenie. Jest to oddanie do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków lub ich części po ich: wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki na ulepszenie stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej.Definicji takiej nie ma jednak w dyrektywie VAT. Korzystny wyrok będzie oznaczał zwolnienie z VAT transakcji nieruchomościowych. To z kolei będzie się wiązało z koniecznością zapłaty PCC.Z kolei opodatkowanie dostawy nieruchomości VAT będzie oznaczało zwolnienie transakcji z PCC.
Odliczenie VAT od inwestycji gminnych TSUEPostanowienie NSA z 22 grudnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 972/15) Czy gmina może odliczyć VAT od wydatków inwestycyjnych, które początkowo wykorzystywała do działalności nieopodatkowanej, a następnie zmieniła sposób ich wykorzystywania, również do działalności opodatkowanej VAT?Skutkiem takiego przekazania jest, że z inwestycji (np. boiska) korzysta nie tylko lokalna społeczność, ale i podmiot niepubliczny (np. klub piłkarski, który sprzedaje bilety na mecze i płaci VAT). Ten sam obiekt jest więc wykorzystywany do czynności opodatkowanych oraz niepodlegających opodatkowaniu, choć pierwotnym zamiarem gminy było wykorzystywanie wyłącznie do czynności niepodlegających VAT.TSUE ma więc odpowiedzieć, czy na prawo gminy do odliczenia VAT wpływa to, jakie były jej pierwotne zamiary, jeszcze przed przystąpieniem do inwestycji.TSUE już raz rozstrzygnął podobny problem (wyrok z 5 czerwca 2014 r. w sprawie gminy Międzyzdroje, sygn. akt C-500/13). Nie zakwestionował wtedy możliwości odliczenia VAT za poprzednie lata, jeżeli np. hala sportowa, wybudowana pierwotnie dla mieszkańców, została następnie przeznaczona do innych celów. Pozytywny wyrok będzie oznaczał możliwość odliczania VAT przez gminy od inwestycji, które po pewnym czasie zostały udostępnione innym podmiotom.
VAT od kanalizacji Uchwała NSAPostanowienie NSA z 25 sierpnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 294/15) Czy gminy mają prawo do odliczania VAT naliczonego od inwestycji w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną?Chodzi o ustalenie, czy w takiej sytuacji gmina działa bardziej jako podatnik VAT (i ma prawo odliczyć podatek naliczony przy wydatkach) czy jako organ władzy publicznej, którego działania pozostają poza VAT.Wątpliwości biorą się z tego, że oba zakresy się przenikają, tzn. realizacja inwestycji wodno-kanalizacyjnej jest zadaniem gminy, ale skanalizowane grunty mogą zostać następnie sprzedane. Dla gmin korzystnie byłoby, gdyby NSA uznał, że realizując takie inwestycje, gmina działa jak przedsiębiorca i w związku z tym może odzyskać podatek naliczony.Jest na to duża szansa. W uchwale z 26 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 4/15) NSA uznał, że gmina ma prawo odliczyć VAT od wydatków inwestycyjnych związanych z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną przekazaną do zakładu budżetowego, który realizuje powierzone mu zadania własne gminy, wykorzystując inwestycje do sprzedaży opodatkowanej.
VAT od odszkodowań za wywłaszczenie TSUEPostanowienie NSA z 14 września 2016 r. (sygn. akt I FSK 1857/13) Czy miasta na prawach powiatu płacą VAT od odszkodowań za wywłaszczenie z gruntu?Problem polega na tym, że miasta na prawach powiatu wykonują zadania zarówno gminy, jak i powiatu. Gdy dochodzi do wywłaszczenia gminy z gruntu (np. pod budowę drogi wojewódzkiej), gmina dostaje odszkodowanie od Skarbu Państwa, który sama reprezentuje (jako miasto na prawach powiatu). Ponadto wojewoda przekazuje wywłaszczone grunty pod zarząd tego samego miasta. W praktyce więc nic się nie zmienia (następuje jedynie odpowiednie przeksięgowanie w ewidencji rachunkowej), ale fiskus domaga się zapłaty VAT od odszkodowania.Polskie sądy rozstrzygały ten problem na niekorzyść gmin, czego przykładem wyrok siedmiu sędziów NSA z 8 września 2014 r. (sygn. akt I FSK 1211/12) oraz uchwała NSA z 12 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 1/15). Gdy jednak sprawa po uchwale wróciła do zwykłego składu sędziowskiego, ten postanowił zapytać o stanowisko TSUE.Problem dotyczy 66 miast na prawach powiatu w Polsce. Korzystne dla miast rozstrzygnięcie TSUE oznaczałoby brak opodatkowania VAT odszkodowań za wywłaszczenie.
Nadpłata po przedawnieniu zobowiązania podatkowego TSUEPostanowienie NSA z 19 maja 2016 r. (sygn. akt I FSK 224/15) Czy po przedawnieniu można odzyskać VAT, jeśli nadpłata wynika z korzystnego wyroku TSUE?Chodzi wyłącznie o sytuację, gdy orzeczenie TSUE zapadło po wielu latach, gdy zobowiązanie podatnika już się przedawniło. Fiskus w takich sytuacjach odmawia zwrotu nadpłaconego podatku. Korzystne rozstrzygnięcie pozwoli podatnikom odzyskiwać VAT po pozytywnym wyroku TSUE, nawet jeśli doszło już do przedawnienia.
VAT od spłaty zaległości podatkowych w formie przeniesienia nieruchomości TSUEPostanowienie z 21 września 2015 r. (sygn. akt I FSK 864/14) Czy przeniesienie własności nieruchomości gruntowej (rzeczy) na poczet zaległości podatkowych jest opodatkowane VAT?Na możliwość spłaty zaległości w ten sposób pozwala art. 66 par. 1 ordynacji podatkowej. Fiskus żąda jednak w takiej sytuacji VAT. NSA w uchwale z 2007 r. (sygn. akt I FPS 2/07) uznał, że przeniesienie własności rzeczy na poczet zaległości podatkowych nie jest opodatkowane VAT. Korzystny wyrok będzie oznaczał brak obowiązku zapłaty VAT od przeniesienia własności rzeczy na poczet zaległości podatkowych.
Tax free TSUEPostanowienie z 27 stycznia 2016 r. (sygn. akt I FSK 1398/14) Czy zgodne z dyrektywą VAT są polskie wymogi, które muszą spełnić sprzedawcy, chcąc zwracać podatek podróżnym spoza UE (tzw. procedura tax free)?Zgodnie z polskimi przepisami sprzedawcy mogą zwracać VAT i tym samym stosować stawkę 0 proc. VAT, pod warunkiem że ich roczne obroty przekraczają 400 tys. zł. Jeśli nie przekraczają, to muszą podpisać umowę z podmiotem uprawnionym do zwrotów VAT i poinformować o tym naczelnika urzędu skarbowego. Jeśli wymogów nie spełnią, tracą prawo do stawki 0 proc. VAT. Wyrok stwierdzający, że polskie przepisy są zbyt restrykcyjne, sprawi, że więcej sklepów będzie dokonywać zwrotów VAT podróżnym.
VAT na e-booki TSUEPostanowienie TK z 7 lipca 2015 r. (sygn. akt K 61/13) Czy przepisy dyrektywy dotyczące elektronicznych książek i gazet są zgodne z zasadą neutralności VAT?To pierwsze pytanie do TSUE, z jakim wystąpił dotychczas polski Trybunał Konstytucyjny.Szanse na to są jednak niewielkie, bo w wyroku z 5 marca 2015 r. (sygn. akt C-502/13 i C-479/13) TSUE rozstrzygnął, że Francja i Luksemburg nie mogą objąć niższą stawką elektronicznych książek. Uzasadnił, że publikacje papierowe i elektroniczne to zupełnie inne produkty, a więc nie można traktować ich jednakowo. Korzystne rozstrzygnięcie oznaczałoby możliwość obniżenia stawki VAT na e-booki z 23 do 8 proc.
VAT od opłat reprograficznych TSUEPostanowienie NSA z 12 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 2/14) Czy opłaty reprograficzne są objęte VAT?Opłaty te – często nazywane podatkiem od piractwa – są pobierane od producentów i importerów urządzeń kopiujących, czystych nośników oraz punktów ksero przez organizacje zbiorowego zarządzania (OZZ). Organizacje te, po potrąceniu sobie kosztów inkasa, redystrybuują opłaty do twórców (artystów). Zdaniem artystów, pieniądze, które w ten sposób otrzymują, są odszkodowaniem (za legalne kopiowanie utworów) i fiskusowi nie należy się z tego tytułu VAT. Organy podatkowe uważają natomiast, że opłata reprograficzna jest wynagrodzeniem za usługę świadczoną nie przez artystów (bo wówczas przysługiwałoby im zwolnienie z VAT na podstawie art. 15 ust. 3a ustawy o VAT), tylko przez reprezentujące ich OZZ. Najpierw nabywają one usługi, a następnie same je świadczą. W związku z tym VAT należy zapłacić od całości opłaty, a nie tylko od inkasa. Nawet jeżeli TSUE uzna, że opodatkowane jest jedynie inkaso, będzie to korzystniejsze rozstrzygnięcie, niż gdyby stwierdził, że VAT należy się od całych opłat reprograficznych.
Usługi świadczone w ramach niezależnych grup osób (NGO) TSUEPostanowienie NSA z 26 sierpnia 2015 r. (sygn. akt I FSK 906/14) Czy polskie zwolnienie dla usług świadczonych przez niezależne grupy osób (art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT) jest zgodne z dyrektywą?Art. 132 ust. 1 lit. f dyrektywy VAT wyraźnie wskazuje, że państwa członkowskie zwalniają z podatku transakcje wymienione w tym przepisie (usługi świadczone przez NGO) pod warunkiem, że zwolnienie to nie spowoduje zakłóceń konkurencji. Polskie przepisy nie przewidują jednak żadnych przesłanek ani procedur pozwalających stwierdzić, czy nie dochodzi do zakłócenia konkurencji. NGO tworzą np. banki i firmy ubezpieczeniowe, czyli podmioty, które z racji zwolnienia z VAT nie mogą odliczać podatku naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych przez podmioty zewnętrzne. Bardziej opłaca im się więc założyć grupę i w jej ramach świadczyć usługi, np. księgowe. W świetle art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT usługi świadczone przez niezależne grupy osób są zwolnione z VAT, jeżeli są niezbędne do wykonywania działalności zwolnionej i nie są nastawione na zysk, a jedynie zwrot kosztów. Problem dotyczy tego, czy takie zwolnienie nie narusza zasad konkurencji. Rozstrzygnięcie korzystne dla niezależnych grup osób będzie oznaczać, że usługi wykonywane w ramach takiej grupy są zwolnione z VAT.
Podatek u źródła Uchwała NSAPostanowienie NSA z 21 grudnia 2016 r. (sygn. akt II FSK 3587/14) Czy polski podmiot (usługobiorca) miał obowiązek potrącić podatek u źródła, niezależnie od tego, gdzie została wykonana zagraniczna usługa (pojawił się jej efekt), a jedynie z tego względu, że wynagrodzenie zostało wypłacone z Polski?Problem dotyczy przepisów obowiązujących do końca 2016 r. Od 2017 r. znowelizowane ustawy o PIT i CIT jednoznacznie przesądzają, że podatek u źródła należy potrącić zawsze, gdy wynagrodzenie za usługę nierezydenta jest wypłacane z Polski. Taki właśnie niekorzystny dla podatników wniosek płynie z przepisów, które zaczęły obowiązywać w tym roku. Korzystne rozstrzygnięcie oznaczałoby, że do końca 2016 r. o obowiązku potrącenia podatku u źródła nie przesądzała jedynie wypłata wynagrodzenia z Polski. Liczyło się również miejsce wykonania świadczenia.
Zaliczanie nadpłat Uchwała NSAPostanowienie NSA z 6 grudnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 573/15) Czy nadpłatę w podatkach będących dochodem budżetu państwa (np. VAT) można przeznaczyć na zobowiązania w podatkach lokalnych (np. od nieruchomości)?Chodzi zarówno o zaległości podatkowe i odsetki za zwłokę, jak i bieżące oraz przyszłe zobowiązania (w tym ostatnim przypadku na stosowny wniosek podatnika). Korzystne rozstrzygnięcie oznaczałoby możliwość przekazywania nadpłat (np. w PIT) i nadwyżek VAT na poczet zobowiązań podatkowych wobec gminy (np. w podatku od nieruchomości) czy urzędu celnego (np. w akcyzie).
VAT od komorników Uchwała NSAPostanowienie NSA z 1 grudnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 1801/16) Czy komornik działa jak przedsiębiorca i w związku z tym musi płacić VAT od opłat egzekucyjnych, czy z racji, że jest organem władzy publicznej, nie płaci podatku?Źródłem sporu stała się zmiana interpretacji ogólnej przez ministra finansów w czerwcu 2015 r. (nr PT1.050.1.2015.LJU.19). Zgodnie z nią komornicy powinni regulować VAT od października 2015 r. (wcześniej nie musieli tego robić, mimo że przepisy były takie same). Korzystne dla komorników byłoby uznanie, że działają oni jako organy władzy publicznej, a zatem ich czynności są wyłączone z VAT.W przeciwnym wypadku (gdyby okazało się, że komornicy są jednak przedsiębiorcami) powstałby problem, skąd mieliby wziąć należną daninę, tzn. czy doliczać ją do opłat egzekucyjnych, czy płacić z własnej kieszeni.Trwają już prace nad nową ustawą o komornikach. Opłaty egzekucyjne mają stać się daniną publiczną będącą w całości dochodem państwa, a komornicy nie płaciliby VAT.
Podatek od nieruchomości w spółkach cywilnych Uchwała NSAPostanowienie NSA z 1 grudnia 2016 r. (sygn. akt II FSK 1962/16) Czy podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka czy jej wspólnicy?W sporze chodzi o to, do kogo powinny być kierowane podatkowe decyzje fiskusa: do spółki czy do jej wspólników. Prawidłowe wskazanie podatnika przesądza wymiar i egzekucję podatku, co wspólnicy próbują podważać (gdy np. decyzja jest adresowana na spółkę, wspólnicy twierdzą, że to oni są podatnikami). W ubiegłym roku zapadła już uchwała, ale w sprawie podatku akcyzowego. NSA rozstrzygnął, że podatnikiem akcyzy jest spółka cywilna (sygn. akt I GSK 1/15). Uchwała ujednolici procedurę, przez co wpłynie na poprawność decyzji wymiarowych i egzekucji podatku od nieruchomości.
Procedura przy ustalaniu odpowiedzialności Uchwała NSAPostanowienie NSA z 9 listopada 2016 r. (sygn. akt I FSK 2069/14) Czy odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej musi być ustalana w ramach jednego postępowania, czy może być ustalana w ramach postępowań prowadzonych odrębnie w stosunku do każdego wspólnika?Odpowiedź będzie miała znaczenie także dla wspólników spółek: jawnej, partnerskiej oraz komplementariuszy w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Wszyscy oni bowiem odpowiadają za zaległości na zasadach przewidzianych w art. 115 ordynacji podatkowej, a więc solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami. Dla niektórych podatników korzystniej byłoby, gdyby NSA orzekł, że postępowania powinny być prowadzone odrębnie. Zdarza się bowiem, że fiskus nie zdąży wydać odrębnych decyzji dla wszystkich wspólników przed przedawnieniem i niektórym z nich udaje się uniknąć odpowiedzialności za długi.
Likwidacja spółki cywilnej w trakcie trwającego sporu o VAT Uchwała NSAPostanowienie NSA z 27 września 2016 r. (sygn. akt I FSK 326/15) Czy rozwiązanie spółki cywilnej po wniesieniu odwołania od decyzji wymierzającej spółce VAT powoduje umorzenie postępowania odwoławczego, czy uchylenie decyzji organu pierwszej instancji?Sprawa tylko z pozoru jest proceduralna, w praktyce ma olbrzymie znaczenie dla odpowiedzialności wspólników za zaległości podatkowe zlikwidowanej spółki. Dla wspólników korzystniej byłoby, gdyby NSA uznał, że w takiej sytuacji umarza się postępowanie i uchyla decyzję organu I instancji.Wspólnicy i tak ponosiliby wówczas odpowiedzialność za VAT należny od spółki, ale mogliby polemizować z wysokością należnej daniny.Jeśli NSA uzna, że wystarczy samo umorzenie postępowania odwoławczego, to wspólnicy zlikwidowanej spółki będą odpowiadać za podatek wynikający z decyzji wydanej na spółkę i nie będą mogli zakwestionować jego wysokości.