Kupiłem mieszkanie – pisze pan Jakub. – Jedną z rat – 70 tys. zł – zapłaciłem z pieniędzy otrzymanych gotówką od rodziców. Zostały one wpłacone na konto dewelopera. Czy jeśli złożę SD-Z2, darowizna będzie zwolniona z podatku – pyta czytelnik.
Niestety nie. Od pieniędzy otrzymanych od najbliższych (małżonka, zstępnych, tj. np. dzieci, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy) można nie płacić daniny od spadków i darowizn niezależnie od wysokości wsparcia. Jeśli jednak przekracza ono kwotę wolną od podatku, która w przypadku nabywców z najbliższej rodziny wynosi 9637 zł od jednej osoby (limit ten dotyczy wartości majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat), trzeba spełnić wymogi dokumentacyjne.
Przede wszystkim otrzymaną od rodziców darowiznę dziecko musi zgłosić w urzędzie skarbowym na druku SD-Z2. Obdarowany ma na to pół roku od momentu otrzymania darowizny. Dodatkowo – ponieważ jest ona w formie pieniężnej – konieczne jest udokumentowanie jej otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy, jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Przy tym przelew warto zatytułować tak, aby nie było wątpliwości, że chodzi o darowiznę.
Jeżeli wymogi te nie zostaną spełnione, nie będzie można skorzystać ze zwolnienia. I tak właśnie stało się w sytuacji opisanej przez pana Jakuba. To natomiast oznacza, że musi on zapłacić podatek. Wysokość daniny ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca (art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). W przypadku naszego czytelnika w grę wchodzi pierwsza grupa podatkowa, do której zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy do zalicza się: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki etc.), wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie etc.), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. W I grupie podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł od jednej osoby.
Opodatkowaniu podlega nadwyżka wartości darowizny ponad tę kwotę i w zależności od tego, ile wynosi podstawa opodatkowania, zastosowanie będzie miała odpowiednia stawka podatku, tj. 3 proc., 5 proc. lub 7 proc. Podatek od spadków i darowizn płaci się bowiem według progresywnej skali podatkowej. W pierwszej grupie podatkowej, jeśli nadwyżka nad kwotę wolną:
● nie przekracza 10 278 zł, danina wynosi 3 proc. od tej nadwyżki,
● przekracza 10 278 zł, ale nie jest to więcej niż 20 556 zł – 308,30 zł oraz 5 proc. nadwyżki ponad 10278 zł,
● przekracza 20 556 zł – 822,20 zł plus 7 proc. nadwyżki ponad 20556 zł.
Obdarowany powinien złożyć zeznanie podatkowe na formularzu SD-3 w ciągu miesiąca od zawarcia umowy darowizny. Następnie powinien poczekać na wydanie decyzji ustalającej wysokość podatku. Na jego zapłatę ma 14 dni od dnia jej doręczenia.
Warto wspomnieć też o jeszcze jednym zwolnieniu. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnione z podatku jest nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny.
Warunkiem skorzystania z tej preferencji jest przeznaczenie przez obdarowanego otrzymanych pieniędzy lub rzeczy (w ciągu 12 miesięcy od dnia ich otrzymania) na następujące cele mieszkaniowe:
● wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni albo
● budowę domu jednorodzinnego lub
● nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo
● spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.
Kwoty wolne od podatku
● 9637 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej (małżonka; wstępnych: rodziców, dziadków, pradziadków, zstępnych: dzieci, wnuków, prawnuków; pasierba; ojczyma; macochy; rodzeństwa; teściowej; zięcia; synowej);
● 7276 zł – dla osób należących do II grupy podatkowej (zstępnych rodzeństwa, np. dzieci siostry, wnuki brata; rodzeństwa rodziców, np. ciotek, wujków); zstępnych i małżonków; pasierbów; małżonków rodzeństwa i rodzeństwa małżonków; małżonków rodzeństwa małżonków; małżonków innych zstępnych, np. męża wnuczki;
● 4902 zł – dla osób należących do III grupy podatkowej (pozostałych nabywców).
Podstawa prawna
Art. 4 ust. 1 pkt 5, art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2, art. 14 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 86).
