TEZA: Spółka, finansując noclegi dla pracowników na czas budów, nie dokonuje świadczenia w interesie pracownika, przysparzając mu korzyści. Nie powinna więc pobierać i odprowadzać z tego tytułu zaliczek na PIT.
Nr IBPB-2-1/4511-8/15/BD
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA DYREKTORA IZBY SKARBOWEJ
z 1 lipca 2015 r.
PROBLEM
Spółka prowadzi działalność w branży budowlanej i realizuje projekty budowlano-montażowe na terenie całego kraju. Ze względu na specyfikę pracy pracownicy związani z konkretnymi budowami w umowach o pracę – jako miejsce świadczenia pracy – mają wskazany teren określonych budów oraz siedzibę spółki. Zatem wyjazdy pracowników związane z wykonywaniem pracy na obszarze wskazanym w umowie nie stanowią podróży służbowej w rozumieniu kodeksu pracy. Z tego względu spółka nie wypłaca zatrudnionym diet.
W sytuacji gdy budowa (lub prace montażowe) jest prowadzona poza miastem, w którym znajduje się siedziba spółki, oraz poza miejscem zamieszkania pracowników i jest to uzasadnione interesem spółki, finansuje ona bezpośrednio zaangażowanym pracownikom noclegi na czas trwania tych prac.
W zależności od miejscowości, w której są prowadzone prace, noclegi są zapewniane odpowiednio w hotelach, hotelach pracowniczych lub wynajmowanych mieszkaniach.
Czy wartość finansowanych przez spółkę noclegów stanowi dla pracowników przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, a w konsekwencji czy na spółce ciąży obowiązek pobrania i wpłacenia zaliczki na PIT?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W opisanej sytuacji wymaga rozstrzygnięcia, czy finansowanie przez spółkę pobytu pracowników w mieszkaniach lub hotelach w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych stanowi nieodpłatne świadczenie w rozumieniu powyższego przepisu.
Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie w zakres pojęcia „nieodpłatne świadczenie” wchodzą wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (tak Naczelny Sąd Administracyjny w uchwałach z 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10, oraz z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10).
Zatem o nieodpłatnym świadczeniu w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT możemy mówić wyłącznie w sytuacji, w której po stronie pracownika pojawia się korzyść w związku z zachowaniem pracodawcy. Niewątpliwie korzyść ta wystąpi, gdy dane świadczenie stanowi realne przysporzenie majątkowe pracownika, tzn. jest dokonane w jego interesie.
Z pewnością korzyść nie wystąpi, jeżeli świadczenie zostało przyjęte jako warunek niezbędny do zgodnego z prawem wykonania pracy (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13).
Uwzględniając specyfikę zatrudniania w branży budowlanej można jednoznacznie stwierdzić, że zagwarantowanie przez pracodawcę noclegów dla pracowników realizujących budowy znajdujące się poza siedzibą firmy (i ich miejscem zamieszkania) jest świadczeniem przyjętym jako warunek niezbędny do wykonywania pracy. Zgoda pracowników na wyjazdy poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, de facto umożliwia pracodawcy prowadzenie działalności gospodarczej w tej branży. Nie jest bowiem możliwe każdorazowe szukanie pracowników na nowe budowy – znajdujące się w różnych miejscowościach.
Dodatkowo, biorąc pod uwagę art. 94 pkt 2 i 2a kodeksu pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.), zgodnie z którym pracodawca jest zobowiązany organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak też zmniejszenie uciążliwości pracy, spółka sama uznała, że ma obowiązek zapewnienia noclegu pracownikom, gdy niemożliwy jest ich powrót na noc do miejsca zamieszkania.
Należy także odwołać się bardziej szczegółowo do uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 7/13), w którym sprecyzował on, że za przychód pracownika mogą być uznane wyłącznie te świadczenia, które:
wpo pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
wpo drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
wpo trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Reasumując: spółka, finansując noclegi dla pracowników na czas budów nie dokonuje świadczenia w interesie pracownika, przysparzając mu korzyści. Pracownik nie ma bowiem żadnej swobody w zarządzaniu i rozporządzaniu tym świadczeniem. Wykorzystuje je wyłącznie w jednym konkretnym celu, tj. w wykonaniu swoich obowiązków pracowniczych. Tym samym pracownik nie uzyskuje z tego tytułu przychodu.
Jak z tego wynika, finansowanie noclegów pracownikom na czas wykonywania przez nich obowiązków służbowych wynikających z umowy o pracę nie powinno być traktowane jako przychód tychże pracowników ze stosunku pracy. Tym samym spółka nie powinna pobierać i odprowadzać z tego tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.