Organy podatkowe uważają, że kwoty wypłacane z funduszu socjalno-bytowego tworzonego na podstawie zakładowego układu zbiorowego pracy nie mogą być utożsamiane ze świadczeniem urlopowym. Dlaczego trudno się z tym zgodzić?



Zasadą jest, że pracodawcy zatrudniający na 1 stycznia co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty tworzą zakładowy funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Przy mniejszym zatrudnieniu mają do wyboru: utworzyć fundusz lub wypłacić świadczenie urlopowe, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o ZFŚS. Poniesione wydatki są dla nich kosztem podatkowym. Są nim bowiem – zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy o CIT – odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o ZFŚS obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu. Natomiast świadczenia urlopowe wypłacone na podstawie przepisów o ZFŚS stanowią koszt zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy o CIT.
Wątpliwości się pojawiają, gdy spółka rezygnuje z tworzenia ZFŚS, a wydatki ponosi z funduszu socjalno-bytowego tworzonego na podstawie zakładowego układu zbiorowego pracy. Organy podatkowe uważają, że kwoty wypłacane z tego funduszu nie mogą być utożsamiane ze świadczeniem urlopowym, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o ZFŚS. Ich zdaniem koszt podatkowy stanowi wyłącznie świadczenie urlopowe wypłacone przez pracodawcę zatrudniającego mniej niż 20 pracowników i rezygnującego z ZFŚS. Odpis na fundusz socjalno-bytowy nie ma ustawowego umocowania i bez znaczenia pozostaje to, że mechanizm wypłaty środków z tego funduszu odpowiada regulacjom ustawy o ZFŚS. Takie stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 22 lipca 2015 r. (ILPB3/423-289/14/15-S-3/AO).
Taka interpretacja różnicuje sytuację podatkową pracodawców w zależności od liczby zatrudnionych pracowników oraz źródła dofinansowania ich wypoczynku. Zakwestionował to już NSA w wyroku z 27 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 1049/12). Orzekł, że w art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy o CIT celowo wyróżniono świadczenia urlopowe, których źródłem finansowania nie jest ZFŚS. Aby stanowiły one koszt podatkowy, muszą zostać wypłacone w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o ZFŚS.

dr Janusz Marciniuk, doradca podatkowy, Marciniuk i Wspólnicy