Notariusz nie musi pobierać 19 zł podatku od czynności cywilnoprawnych, gdy hipoteka jest ustanawiana w sprawie z zakresu gospodarki nieruchomościami – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Spór toczył się o art. 2 ust. 1 lit. g ustawy o PCC. W świetle tego przepisu nie ma podatku od czynności cywilnoprawnych w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami. Problem polega na tym, że w przepisie jest mowa zarówno o czynnościach, jak i o sprawach. NSA musiał więc rozstrzygnąć, czy regulacjom ustawy o gospodarce nieruchomościami ma podlegać sprawa, czy czynność jej towarzysząca. W tym wypadku czynnością było ustanowienie hipoteki.
Chodziło o budynek mieszkalny należący do gminy, w którym – zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami – ustanowiono odrębną własność lokalu i sprzedano go z bonifikatą dotychczasowemu najemcy. Warunkiem udzielenia bonifikaty było to, że w ciągu pięciu lat kupujący nie sprzeda mieszkania ani nie wykorzysta go na inne cele niż mieszkaniowe. Zabezpieczeniem bonifikaty miała być hipoteka ustanowiona na lokalu.
Problem miał notariusz – nie wiedział, czy ma pobrać 19 zł podatku od ustanowienia hipoteki czy nie. O ile bowiem udzielenie bonifikaty jest sprawą z zakresu gospodarki nieruchomościami, o tyle ustanowienie hipoteki już nie – wynika bowiem z ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy odczytał przepis w ten sposób, że zarówno czynność, jak i sprawa muszą być z zakresu gospodarki nieruchomościami. Skoro zatem ustanowienie hipoteki jest regulowane w odrębnych przepisach (a nie o gospodarce nieruchomościami), to notariusz powinien pobrać podatek.
Tak samo orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie. Potwierdził, że nie ma PCC tylko wtedy, gdy zarówno sprawa, jak i czynność podlegają przepisom o gospodarce nieruchomościami.
Nie zgodził się z tym Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Stefan Babiarz wyjaśnił, że nie ma powodu do tak restrykcyjnej wykładni. Przepis mówi jasno: nie podlegają PCC czynności w sprawach podlegających ustawie o gospodarce nieruchomościami – zacytował sędzia. To oznacza, że z zakresu gospodarki nieruchomościami muszą być sprawy, a nie czynności w tych sprawach – wyjaśnił.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 3 lutego 2015 r., sygn. akt II FSK 3241/12. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia