Kupiłem auto w Stanach – specjalny model forda mustanga. Prawdziwy biały kruk. Zbudowany został zaledwie w kilku egzemplarzach w 2010 roku. Wszyscy hobbiści będą mi tego samochodu zazdrościć – cieszy się Adam z Warszawy. Wiem, że auta kolekcjonerskie można sprowadzać do kraju na specjalnych warunkach – bez cła, akcyzy i z obniżoną stawką VAT. W jaki sposób powinienem załatwić formalności – pyta początkujący kolekcjoner.
Pan Adam ma rację. Przy imporcie samochodów kolekcjonerskich obowiązuje zerowe cło, nie płaci się też podatku akcyzowego, a VAT wynosi 8 zamiast 23 proc. Te same stawki podatków obowiązują przy zakupie wewnątrzwspólnotowym. Jednak nie każdy egzemplarz, cenny z punktu widzenia kolekcjonera, jest pojazdem kolekcjonerskim w rozumieniu przepisów celnych. Te bowiem stosują własne kryteria, które często mają niewiele wspólnego z wyobrażeniami fanów motoryzacji czy nawet z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W związku z tym nawet jeśli nasze auto jest unikatowe, i za takie zostanie uznane przez konserwatora zabytków, to nie oznacza to wcale, że celnicy będą tego samego zdania. Przepisy wspólnotowe dotyczące klasyfikacji taryfowej definiują bowiem pojazd kolekcjonerski w sposób samodzielny. Innymi słowy pojęcie auta kolekcjonerskiego nie jest tożsame z pojęciem pojazdu zabytkowego na gruncie przepisów krajowych. Przekonało się o tym wielu kolekcjonerów, którzy mimo że jeżdżą „na żółtych blachach”, nie uniknęli zapłaty akcyzy.
Pojazd kolekcjonerski to taki, który w imporcie bądź nabyciu wewnątrzwspólnotowym zostanie zaklasyfikowany do kodu CN 9705 00 00 Wspólnej Taryfy Celnej. Jakie warunki musi spełniać? Do 31 grudnia 2013 r. określały to Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej Unii Europejskiej. Z początkiem roku rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 1001/2013 w miejsce Not wyjaśniających wprowadzono nową podstawę prawną – Uwagę dodatkową do działu 97 Wspólnej Taryfy Celnej, która uprościła i uporządkowała kryteria decydujące o uznaniu pojazdu za kolekcjonerski.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie regulacjami pojazdami kolekcjonerskimi w rozumieniu przepisów celnych są samochody, które po pierwsze, nie są już produkowane, po drugie, mają co najmniej 30 lat, i wreszcie po trzecie – są w oryginalnym stanie (patrz ramka). Uwaga (!) warunki muszą być spełnione łącznie.
Już na pierwszy rzut oka widać, że samochód pana Adama nie spełnia kryteriów uznania go za pojazd kolekcjonerski w rozumieniu przepisów celnych. Mówiąc krótko: jest na to zbyt młody. Przepisy wprowadzają wymóg, by auto miało co najmniej 30 lat. Tymczasem samochód pana Adama zbudowano w 2010 r. W związku z tym, że pojazd nie spełnia jednego kryterium, nie ma potrzeby analizowania dalszych warunków, bo wszystkie one muszą zostać spełnione łącznie. Jeśli jest inaczej, to podatku nie uda się uniknąć.
Pojazd kolekcjonerski w rozumieniu przepisów celnych musi spełniać łącznie trzy warunki
● Odpowiedni wiek – pojazd co najmniej 30-letni (licząc od daty produkcji)
● Zakończona produkcja – model wyprodukowany w pojedynczym egzemplarzu lub produkowany seryjnie, pod warunkiem że nie jest już produkowany
● Oryginalny stan – bez istotnych zmian podwozia, karoserii, układu kierowniczego, hamulcowego, systemu napędowego lub zawieszenia i silnika. Przy czym dopuszczalne są naprawa i konserwacja, pod warunkiem że pojazd jest utrzymany w odpowiednim stanie historycznym. Pojazdy zmodernizowane lub zmodyfikowane są wykluczone.
Procedury celne
Jeśli uznamy, że nasze auto spełnia powyższe warunki, możemy ubiegać o uznanie go za pojazd kolekcjonerski w rozumieniu przepisów celnych. Do tego wymagana jest opinia rzeczoznawcy z dziedziny historii motoryzacji i oceny pojazdów zabytkowych, potwierdzająca spełnienie przez pojazd wyżej wymienionych kryteriów.
W przypadku importu należy dokonać zgłoszenia samochodu do procedury dopuszczenia do obrotu pod kodem 9705 00 00, dołączając opinię rzeczoznawcy. Można się o nią postarać jeszcze przed przywiezieniem samochodu, bo rzeczoznawca może wystawić dokument na podstawie przesłanych mu kserokopii dokumentów i zdjęć. Jeśli jednak nie zadbamy o to wcześniej, to auto trafi do magazynu czasowego składowania, gdzie będzie czekało na załatwienie formalności.
W przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego wystarczy złożyć wniosek do naczelnika urzędu celnego o wydanie dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy, pamiętając o tym, by do wniosku załączyć opinię rzeczoznawcy. Następnym krokiem jest rejestracja pojazdu.
Podstawa prawna
Ustawa o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 ze zm.). Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. nr 162, poz. 1568 ze zm.). Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1001/2013 (Dz.U. UE L 290 z 31 października 2013 r.). Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej UE, wyjaśnienia do sekcji XXI, dział 97 (Dz.U. UE C 137 z 6 maja 2011 r.). Orzecznictwo: NSA, sygn. akt I GSK 18/13, I GSK 1023/11 i WSA, sygn. akt I Sa/Bk 32/14).